« 3 panthera » (par P. , 1766), dans , et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 6, col. 142a. http://ducange.enc.sorbonne.fr/PANTHERA3
3. PANTHERA, Machina bellica triangularis, ferramentis acutis instructa, ut quidquid obvium
datur transfigat : unde vocis origo. Hanc sic describit Guido de Vigev. Ms. de Modo
expugn. T. S. cap. 13. cujus titulus :
De modo faciendi artificia sive Pantheram pro retinendo magnas gentes cum modica gente in exercitu. Panthera sic fiat : accipiantur tot assides, quot voluerimus Pantheram facere longam, scilicet brachia quinquaginta, vel centum vel ducentas, et sint longæ brachia quinque pro asside et conjungantur insimul cum axis ferri intus et extra,.... et taliter sint conjunctæ ante, quod pars posterior aperta possit dilatari ad voluntatem eorum, qui erunt intra Pantheram ; et quælibet assis habeat unam archeram et unum baculum pro podio ipsius Pantheræ et unum anulum, et cum ipsis baculis et anulis stantes in Panthera possint ipsam ubique aportare et aperire, et ponantur de intus duæ perticæ per longitudinem Pantheræ, scilicet una pro parte, ut assides super ipsis possint ligari, et Panthera sic erit rigida et firma. Et si timeretur propter altitudinem alicujus domus, ne stantes intra Pantheram læderentur, cooperiatur Panthera de cultris supra scriptis taliter, quod non impediant Pantheram claudere et aperire : ....... sed in qualibet asside ponatur unus alter anulus a capite parvus, pro aplicando cultros vel assides necessarias pro defensione lapidum ; ..... et de retro Pantheræ ponantur duæ perticæ taliter positæ, quod teneant Pantheram erectam, et possint alongari et ascurtari cum ipsa Panthera cum verris positis in medio..... Et ista Panthera habeat circumquaque deforis ferramenta multa accuta et levia, longa brachia duo vel plus pro ferro, ut nullus possit appropinquari Pantheræ..... Et ex istis perticis sic ferratis, ponantur tres vel quatuor deforis circumquaque Pantheræ ; et si quis bene cogitaverit super isto artificio, multa et multa bona sequentur, quia cum modicis ex ipsis artificiis cum modica gente confunderetur magnus exercitus... Et ex hac eadem Panthera prudens et ingeniosus poterit circuire carrum et boves,....... et bellantes poterunt stare intra Pantheram super lecto carri ; et super ipso carro poterit fieri mangoneta, quæ trahet ubique lapides et rothecas.