« »
 
[]« Pittacium » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 6, col. 338b. http://ducange.enc.sorbonne.fr/PITTACIUM
PITTACIUM, Tabula fusili pice, (Græci πίσσαν et πίτταν vocant) illita ad exarandum : Scheda, epistola ; sed maxime ea, quæ in quadrum est complicata, ut observat Eustathius ad Homerum pag. 633 :
Διὰ τὸ τετραγωνίζεσθαι πτυσσόμενον, ὁμοίως πῶς τῷ τῆς χυτῆς πίττης σχηματισμῷ.
Papias : Petatia et Petatiola, modica pars cartæ. Alibi : Pitacium vel pitaciola, membranula, epistola. Guill. Brito in Vocab. : Pictacium a pingo dicitur epistola brevis et modica. Item pictacium dicitur cedula de membrana decisa. Item pictacium dicitur corii particula, quæ soleæ repetiatæ insuta est. Unde pictatiatus, repetiatus. Ex Josuæ cap. 9 :
Calceamentaque perantiqua, quæ ad indicium vetustatis Pittaciis consuta erant.
Ubi Gr. Editio σανδάλια ϰαταπεταλματομένα habet. Vide Pecia. Vita B. Stephani Abbat. Obasin. lib. 2. cap. 15 :
Iste, et si appellavit, appellationem suam non segniter consummabit, plusque proficiet uno nuncio quatuor Pitaciis pedibus insignito, quam Dominus noster egregiis nuntiis multis pecuniis oneratis.
Gloss. Lat. Gall. Sangerman. : Pittacium Tacon de soler, ou Epistre breve, ou cedule. Gloss. Græc. Lat. : Πιττάϰιον, Brevis.
Pittacium aureis conscriptum litteris
, in Vita S. Wiboradæ sæc. 5. Bened. pag. 62. Utuntur S. Augustinus de verbis Apost. serm. 19. cap. 7. Concilium Carthag. I. can. 12. Fragmentum Petronii pag. 40. Leges 11. 13. 16. Cod. Th. de Erogat. milit. annonæ, (7, 4.) leg. 19. de Petition. (10, 10.) Celsus lib. 3. cap. 10. Marcellus Empiricus, Rhabanus in Epist. ad Regimboldum, etc. VII. Synodus art. 4 :
Αντὶ [] βιϐλίων πιττάϰια ἡμῖν ἐπεδείϰνυον.
Vide Saracenica Silburgii pag. 43. 62. 81. et Lexic. Martinii in hac voce.
Pitacium. S. Eulogius in Epistola ad Alvarum :
Ut erat cartulis et Pitaciis diversis dispositum.
Testamentum S. Cæsarii Arelatensis :
Si cui aliquid per epistolam, aut per Pitacium, aut verbo, pietatis intuitu, contuli, valere volo.
Per Pitacium Episcopum constituere. Hadrianus II. PP. in Epist. ad Carolum Calvum, apud Baronium ann. 871. num. 87 :
Constituimus Cardinalem Metropolitanum et Archiepiscopum Turonicæ provinciæ per ferulam, Pitacium, et anulum, nec non per nostræ autoritatis litterale decretum, etc.
Apud Joannem Episcopum Citri quæritur, an Patriarcha possit per sola Pittacia et brevia, et mandato suo, præferre aliquos nullo officio insignitos, illis qui priores fuerant, nullo tamen ipsi etiam officio decorati.
Pictacium, Idem quod Pittacium. Vocem deducunt quidam ex πυϰτός, πίναξ πυϰτός, Pugillares tabellæ, indeque Germanos buch, Anglos book, et bega boek pro libro dixisse volunt. Glossæ Isidori : Pictacium, Epistola brevis et modica. Pictaciuncula, Membrana. Novella Theodosii de Siliquarum exact. :
Ut gestis municipalibus immobilium rerum contractus constet initus : mobilium vero emissis Pictaciis transigatur.
Anastasius in S. Zacharia PP. :
In quo et Pictacium invenit pariter literis exaratum Græcis.
Rodericus Toletanus in Præfat. ad Hist. Hisp. :
Et aliis scripturis, quas de membranis et Pictatiis laboriose investigatas laboriosius compilavi, etc.
Occurrit præterea in Edicto Theoderici Regis cap. 126. apud Theodorum Eremitam in Vita S. Magni cap. 16. Willel. Britonem lib. 11. Philippid. in libro Miraculor. S. Vulfranni Episc. num. 26. etc. Vide Pecia.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Pyctatium et Pytatium, Eadem notione. Johannes Diaconus in Vita Gregorii Magni cap. 45 :
Et scribens orationem in Pyctatio, etc.
Atto Episcop. Vercel. apud Acherium tom. 8. Spicil. pag. 74 :
Vel in aliquo tremens leget Pytatio, etc.
Arnulphus in Hist. Mediol. lib. 3. apud Murator. tom. 4. pag. 24 :
Deinde providet callide scribi Pytacium de castitate servanda.
Pittaciolum, et Pitaciolum, diminut. a Pittacium, pro schedula : unde forte nostri suum billet, pro pillet hauserunt. Hariulfus lib. 4. cap. 17 :
Quorum nomina vel chartæ, vel quælibet Pittaciola insinuare videbantur.
Utuntur præterea Theodericus de Inventione S. Celsi Episcopi Trevirensis num. 16. Epistola Monachorum Remensium ad Casinenses, Concilium Dusiacense I. part. 2. cap. 27. Ratherius Veronensis in Epist. ad Joannem PP. apud Chapeavillum tom. 1. Hist. Leodiens. et tom. 2. Spicilegii Acheriani, etc.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Hinc est quod apud Laur. in Amalthea Pittaciolum, Pittatiuncula usurpatur pro cartula doliis affixa ad patriam et numerum vini designandum, ut et pro annonaria specie militibus data.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Pictaciolum. Glaber Rodulfus lib. 3. apud Duchesnium tom. 4. pag. 31 :
Miserunt (Judæi) ad Principem Babilonis cum Hebraicis caracteribus scriptis epistolis, Pictaciolis ferri baculo insertis, ne quo casu potuissent ab eo divelli.
Præfatio in Bedam ex vet. Cod. apud Mabillon. in Itin. Burgund. :
Ille multa sacra Pictaciola [] in Apostolorum variis in locis scribendo dispersit.
Pittaciolus. Hincmarus Episcopus Laudunensis in Præfatione ad Collectionem ex Epistolis Romanorum Pontificum :
Iste Pittaciolus plane depromit et apte
  Sedem appellandam libere Apostolicam.
Sed Pittaciolum dicendum fuisse eidem objecit Remensis avunculus pag. 383 :
Namque Pitaciolum neutro dixere priores.
Ex his emendandus Monachus Sangallensis lib. 1. cap. 36. de sagis virgatis Fresonicis ac curtulis, ubi Carolus Magnus sic ait :
Quid prosunt illa Putaciola, in lecto non possum eis cooperiri, cavallicans contra ventos et pluvias nequeo defendi, ad necessaria naturæ secedens tibiarum congelatione deficio. Pittaciola
enim vocat virgas sagorum, quæ inde virgata dicuntur Poetæ, quod instar Pittaciorum essent effictæ. Atque ita vocari videntur frustula sagi militaris sericei, a Willelmo Britone lib. 11. Philippid. pag. 231 :
Sic percussa patet, sic intercisa minutis
Pictaciis pendet, dum demolitur eandem
Tunsio crebra nimis clavæ, mucronis et hastæ.