« »
 
[]« 1 planeta » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 6, col. 353b. http://ducange.enc.sorbonne.fr/PLANETA1
1. PLANETA, Vestis sacerdotalis, quæ vulgo Casula dicitur, unde
Planeta casula
, in Vita S. Ansegisi sæc. 4. Bened. part. 1. pag. 633. et 634. Papias ex Isidoro lib. 19. cap. 24 : Planeta Græce et Latine dicitur Casula, quæ totum tegit, vestis, dicta quod oris errantibus evagatur. Gloss. Sax. Ælfrici : Planeta, Cæppe, i. cappa, seu pallium. Luithprandus lib. 6. cap. ult. :
Cui casulam, quam Planetam vocant, cum stola pariter abstulit.
Rabanus lib. 1. de Institut. Cleric. cap. 21 :
Casulam, Græci Planetam vocant.
Ivo Carnot. serm. 3. de Rebus Ecclesiast. :
His omnibus indumentis superponitur casula, quæ alio nomine Planeta vocatur.
Adde Innocentium III. PP. lib. 1. Myst. Missæ cap. 10. 42. 58. Hugonem a S. Victore lib. 1. de Sacram. cap. 50. Brunonem Signiensem de Vestim. Episcop. pag. 96. Baronium ann. 58. cap. 59.
Planetam B. Petri
Antiochia delatam, in Ecclesia S. Genovefæ Parisiensis olim asservatam, scribunt Hildebertus Cenomanensis, et Hugo Monachus Cluniacensis in Vita S. Hugonis Abbat. Cluniac. pag. 425. 442. ut et Sugerius in Epistolis. Testamentum S. Everardi :
Planetas duas, unam variatam, alteram de cendalo.
Infra :
Planetam diploidam unam, de cendalo unam, etc.
Anselmus Leodiensis cap. 29 :
Post hæc autem induunt eum, prout erat solitus indui, divino altari assistens, subucula scilicet linea, atque Planeta.
Herbertus de Miracul. cap. 9 :
Diacones Dalmaticæ fulgidæ decorabant, ipsosque Presbyteros Planetæ olosericæ insigniter adornabant.
P. Carpentier, 1766.
◊ Diaconis tribuitur in diebus jejuniorum. Consuet. monast. S. Emmer. Ratisbon. art. 21. ex Cod. S. Germ. Prat. 1074. 3 :
Dalmaticis tempore prandii et cœnæ utantur diacones, videlicet quando ad sextam reficitur tempore jejuniorum Planetis et casulis.
◊ Planetas etiam aliis, quam Sacerdotibus, ipsis licet veluti proprium indumentum assignet Concil. Toletan. ann. 633. adscribunt Scriptores Ecclesiastici. Diaconis tribuit Joannes Diaconus lib. 2. Vitæ S. Gregorii Magni cap. 43 :
Cum que magi ex Planetatorum mappulatorumque processionibus magnum Pontificem cognovissent, etc.
Ubi Planetatos Diaconos, mappulatos Subdiaconos vocat. Clericis inferioribus author Vitæ B. Marcwardi sæc. 4. Benedict. part. 1. pag. 617 :
Est consuetudo loci, ut die sollemnitatis paschalis Clerici vespertinum celebrantes officium ita sacris induantur, ut in Missarum agitur celebratione. Factum est igitur, ut custos de more cum aliis indutus, lampades accensurus ecclesiæ procederet. Sed dum incaute progrederetur, positus sub lampadibus oleum lampadis cecidit, atque partem Planetæ qua forte indutus erat, non absque deformitate infecit.
Laicis idem Joannes Diaconus lib. 4. de Vita S. Gregorii M. cap. 83. Gordiano nempe, et Silviæ ejusdem Pontificis parentibus :
Cujus Gordiani habitus castanei coloris Planeta est, sub Planeta dalmatica, in pedibus caligas habens, etc.
Adde cap. seq. Inter solitas ac seculares vestes reponit pariter S. [] Isidorus in regula cap. 13 :
Porro linteo non licet Monachum indui : orarium, birros, Planetas, non est fas uti, neque illa indumenta vel calceamenta, quæ generaliter cætera Monasteria abutuntur, i.
non utuntur. Vita S. Fulgentii tom. 1. Januar. pag. 43 :
Tantum fides Nobilium crevit, ut Planetis suis super B. Fulgentium gratanter expansis, repellerent imbres.
Huc denique spectant, quæ habet Cassianus de Hab. Monach. lib. 1. cap. 7 :
Et ita Planeticarum atque birrorum pretia simul et ambitionem declinant.
Nam planeticam diminutive a Planeta dictam hoc loco censent doctiores.
Planetatus, Planeta indutus. Guillelmus Bibliothecarius in Hadriano II. pag. 228 :
Omnibusque Clericorum Planetatis ordinibus, etc.
Vide supra.
Planetile. Epistola Basilii Macedonis Imperat. ad Hadrianum II. PP. apud Baron. ann. 871 :
Transmisimus autem vobis... mulchumat unum, Planetilia castanea duo.
Planeta cum Tintinnabulis. Charta Benedicti VIII. PP. ann. 1023. in Bullario Casinensi tom. 1. pag. 7 :
Obtulit Planetam purpuream optimam aureis listis 12. signa habentibus in circuitu.
© École des chartes.