« »
 
[]« 1 retornare » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 7, col. 162b. http://ducange.enc.sorbonne.fr/RETORNARE01
1. RETORNARE, Redire, Gall. Retourner. Vocem Avarum seu Hungarorum fuisse indicat Theophylactus Simocatta lib. 2. cap. 15 :
Ἐπιχωρίῳ τε γλώττῃ εἰς τοὐπίσω τρέπεσθαι ἄλλος ἄλλῳ προσέταττε, Ρετόρνα μετὰ μεγίστου ταράχου φθεγγόμενος, etc.
Ita vocem τόρνα, pro faciem verte, ab iisdem usurpatam auctor est Theophanes ann. 5. Mauricii : unde patet a Germanis seu Francis nostris in Galliam invectam. Catholicon Armoricum :
Retorn, Gall. Retourner, revertere.
Returnar, in Fœdere Regum Lotharii et Caroli, apud Nithardum. Capitula Caroli C. tit. 19. cap. 14 :
Quia quantum Deus vos salvaverit, et vos vos ipsos salvaveritis, et sani cum illo sitis, et sanus sit vobiscum ille, sicut debet, non cum venerit Retornetis.
Et tit. 31. cap. 26. c. ult. :
Et etiam de honoribus, sicut cum illo melius considerabo, illis, qui ad me se Retornabunt voluntarie, faciam.
Chronicon Bergomense Castelli de Castello ad ann. 1402. apud Murator. tom. 16. col. 912 :
Die suprascripto[] Retornaverunt Bergomum omnes obsides seu confinati.
Statuta Montis-Regalis pag. 215 :
Et tota aqua, quæ discurrit a dicto fossato infra, usque ad tectum Nicolai Veglacii, descendat et discurrat retro tectum ipsius Nicolai, Retornando dicta aqua ad fossatum Becconi.
Vide Tornare.
P. Carpentier, 1766.
Raler, eadem notione, in Charta ann. 1242. ex Chartul. Campan. fol. 292. v°. col. 1 :
Se aucuns de cez, qui vanront ester en la communeté de Provins, sa volent Raler, il s'an iront sauvément. Retourner,
pro Remener, Reducere, in Lit. remiss. ann. 1359. ex Reg. 87. Chartoph. reg. ch. 347 :
Lequel Jehan, qui s'estoit mis en franchise ou cimittire de S. Goudart, fu gité hors dudit cimittire, et le Retournerent en la prison. Torner,
eadem acceptione, in Chron. Nem. inter Probat. tom. 3. Hist. Nem. pag. 4. col. 1 :
Lesquels consuls...... accompagnierent ledit Sicard jusques à son hostel et le Tornerent dans icellui.
Pro Reporter, reportare, in aliis ann. 1408. ex Reg. 163. ch. 225 :
Icelle Babeau mena avecques soy deux jeunes enffans pour la acompaigner et Retourner une boutaille de cocorde, qu'elle avoit empruntée de son voisin.