ROTATICUM, Glossarium mediae et infimae latinitatis, Du Cange et al.

ROTATICUM, Rodaticum, Rotagium, Roagium, etc. Vectigal, seu tributum, quod pro damno, quod in viis publicis, quas Rotabiles vocat vetus Inscriptio 149. 1. currus facere solent, exsolvitur domino prædii. Angaria pro Rotarum tritura, in lege 21. Cod. Theodosiani de Cursu publico (8,5.)

Teloneum Rotarum,

in Charta Roberti Regis Franc. pro Monasterio Argentoliensi apud Duchesnium in Notis ad Abælardum pag. 1151.

Datium Rotarum

, in Statutis Mediolanensibus 2. parte cap. 478. Gallis Roage, vel Rouage. Vide San-Julianum in Cabilone pag. 419. Charta Dagoberti Regis apud Doubletum pag. 656. et apud Miræum tom. 1. pag. 241. col. 2.

Portaticos, rivaticos, Rotaticos, vultaticos, etc.

Vide eumdem pag. 709. 732. 778. Charta Chlodovei III. Regis pro Monasterio S. Dionysii :

Ubicumque telleneus, portaticus, Rotaticus, vel reliquas reddebutionis a judicibus publicis exigebantur.

Felibianus Histor. Sandionys. pag. xii. legit Rotatecus. Charta Caroli M. apud Aimoini Continuatorem lib. 5. cap. 1 :

Nec Rotatico, nec portatico, nec pulveratico, etc.

Charta Caroli Calvi in Tabulario Dervensis Monasterii :

Rotaticum totum ad integrum, quod a transeuntibus exigitur, etc.

Vide Præceptum Pippini Regis apud Marten. tom. 1. Collect. Ampliss. col. 30. aliud Præceptum Ludovici Imperat. eod. tom. col. 62. Privilegium ejusdem Imper. ibid. col. 66. Præceptum Carlomanni Regis Franc. an. circiter 880. in Appendice Marcæ Hispan. col. 812. Chartas alias apud San-Julianum in Trenorchio pag. 510. Hemereum de Academia Parisiensi pag. 25. 33. et in Augusta Viromand. pag. 258.

Rotatica vini

, apud eumdem Hemereum ibidem pag. 132.

Rodaticum, Rodage, in Consuetudine Aquensi tit. 12. art. 5. 6. et S. Severi tit. 10. art. 5. 6. Indiculus Regalis :

Nec nullas venditas, nec Rodaticum, nec foraticum, nec pontaticum.... exactare præsumatis.

Capitula Caroli M. lib. 6. cap. 219. 243. :

Ut nullus homo præsumat tholoneum per vias, nec per villas Rodaticum vel pulveraticum recipere.

Adde Capitulare 5. ann. 803. cap. 22. et Chartam ejusdem Caroli apud Doubletum pag. 708. ubi habetur Rodaticom. Appendix Marculfi formula 45 :

Nullus quislibet.... nulla telonea, nec ullas venditas, nec Rodaticus, nec foraticus, nec pontaticus.... exactare præsumatis.

Occurrit ibi passim.

Rotagium. Charta Roberti Franc. Regis ann. 1010. apud Doubletum pag. 829 :

In Argentolio mercatum et theloneum, Rotagium et tensamentum vini.

Tabularium Vindocinense ann. 1080. Ch. 206 :

Dimisit, et quietam perpetualiter clamavit Domino Deo et Monasterio Vindocini consuetudinem quamdam, quæ vulgo Rotagium appellatur, quam exigebat ab hominibus S. Trinitatis, non quidem recte, sed sicut mos est sæcularibus facere.... accipiebat autem ab omnibus prædicti loci hominibus, quaqua versum in terra sua exirent, pro aliquo conductu fœni, aut alterius rei, carris sive quadrigis cum bubus faciendo. Capiebat vero de carro 4. den. de quadriga 2. den. etc.

Rotagium liberum, in Tabulario Absiensi fol. 187. Tabularium Prioratus S. Nicasii Mellentensis fol. 36 :

Asserebat etiam Prior S. Nigasii se debere habere et percipere de quolibet dolio vini venditi in manerio et hostisiis supradictis duos denarios ratione Rothagii in prædicta compositione, seu ordinatione.

Vetus Notitia in Historia Monasterii S. Nicolai Andegavensis :

Ut vini nostri in nostro cellario venditi partem suam Rotagii et venditionis tribueret deposcimus.

Charta ann. 1218 :

Petunt etiam quod cessem a Rotagio, quod de novo levavi super calceam ante domos hospitum suorum.

Litteræ Roberti Abbatis S. Columbæ ann. 1231. e Tabulario Sangermanensi :

Habebamus præterea in dicta villa hospites et Rotagium, videlicet duos denarios pro unaquaque quadrigata vini.

Passim occurrit. Vide Doubletum pag. 827. et Buzelinum in Gallo-Flandria pag. 386.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Rotoagium. Tabularium Calense pag. 111. ad ann. 1247 :

Libertates autem domorum et sex arpentorum de cætero non habebunt, salvis eisdem Clericis Rotoagio et minagio.

Roagium. Charta Guillelmi Episcopi Laudunensis in Probat. Hist. Guinensis pag. 378 :

Item medietatem Roagii de Mailli et de Noviant.

Charta Philippi Aug. ann. 1185. apud Morinum lib. 5. Histor. Vastin. :

Absque Roagio, et messione servientium, et carreto.

Charta anni 1147. apud Loisellum in Bellovaco pag. 274 :

Quiconque chose est coustume estre pris des marcheans en tonnelieu, en forage, Roage, et en travers.

Tabularium Maurigniacense Charta 26 :

Insuper et Roagium ejusdem villæ eis concessimus, retenta nobis et successoribus nostris ejusdem Roagii justitia, etc.

Chartularium Compendiense :

Dedimus etiam atque concessimus prædicto Petro clerico nostro jus integrum, quod habebamus in dicta domo, videlicet Roagia, foragia, vintragia, salvis et Retentis nobis et Ecclesiæ nostræ omnibus justitiis altis et bassis.

Charta Mathildis Comitissæ Nivern. ann. 1244. inter Instrum. novæ Gall. Christ. tom. 4. col. 102 :

Dedimus..... eis in Roagio ejusdem villæ quinquaginta bichetos frumenti annui redditus.

Codex MS. reddituum Episcopatus Autissiod. ann. circiter 1290 :

Roagium et plaintagium sunt Comitis, Episcopi et Vicecomitis : et in hoc Roagio et plaintagio, Comes unum denarium, Episcopus unum denarium et Vicecomes unum obolum. Clerici, Milites, Religiosi non debent Roagium, plaintagium nec minagium, nisi modiant ; si vero modiant debent de modio 1. obolum. Roagium et minagium (Appoigniaci) circa iiii^xx. lib.

ibidem. Adde Chartam Philippi Audacis Regis Franc. ann. 1273. apud Lobinellum tom. 3. Histor. Paris. pag. 27. col. 1. Chartam Ludovici Franc. Regis ann. 1255. tom. 4. Hist. Harcur. pag. 1353. etc. Porro droit de Roüage vocant nostri, tributum, quod exsolvitur pro vino, quod curru transvehitur. Charta Philippi Aug. Francorum Regis ann. 1202. e Chartulario Latiniacensi :

Asserebant, quod ipsi habebant omne pressoragium de vineis terræ B. Petri de Latigniaco, quæ est apud Vannas, et Roagium illius terræ ad censum duorum modiorum vini et unius denarii annuatim.

Recensio reddituum Petræ-fontis ann. 1300. e Bibl. Regia :

Item a Jausi vientrages de vins, et Rouage de vins dou mui 1. den.

Tabularium Calense pag. 171 :

Li Sire de Pompone a teles coustumes en sa terre de Chiele... d'un tonniau de vin du fust et vin ii. den. et ob. de Rouage....... s'il vent vin en la cave, il en doit son Rouage.

Vide Raguellum.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Roaticum, Idem quod Roagium. Privilegium Hugonis Comitis de Roceio pro S. Remigio Remensi e Chartulario ejusdem Monasterii :

Minus pretium Roatici ab ipsis quam a laicis guiniatores accipiant.

Privilegium Bartholomæi Laudun. Episc. de eadem re :

Sicque guinitores Roagium minoris pretii ab ipsis quam a laicis accipiant.

Rouagium, in Charta Henrici II. Reg. Angl. :

In... tallagio, Rouagio, et feria, et foro.

Computus Domanii Comitatus Bononiensis ann. 1402 :

Recepte des Rouages, c'est assavoir de chars ou charrettes qui à loier mennent desrées, doivent chascun char 4. den. par.

Ita Rouage occurrit in Consuetud. Meduntensi art. 196. Silvanectensi art. 5. etc.

Ruagium. Charta Willelmi Domini de Clarques Militis ann. 1260. in Tabulario S. Bertini :

Contuli et concessi libere prædictæ Ecclesiæ quoddam Ruagium, quod habebam.... in villa et dominio prædictæ Ecclesiæ apud Arkes, et quidquid juris habebam, et habere poteram in dicto Ruagio, etc.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

◊ Occurrit eadem vox in Charta Lugdunensis Ecclesiæ ann. 1243. qua Stephanus de Villars oppignerat Decano et Capitulo ejusdem Ecclesiæ pro sexcentis libris Vienn. quicquid tenebat vel possidebat, vel alius ejus nomine in parochiis Reiniaci, Perciaci et de Gesnay et in nemoribus de Albæ vacca et de Laya, cum universis dependentiis dictarum parochiarum, exceptis lampredis et Ruagio : quo in loco D. Aubret, quem honoris causa nomino, suspicatur Rouagium hic esse venationem ferarum in prædictis nemoribus, sicque dici a Gallico Rut : quod de feris dici solet, ac præsertim de cervis cervam expetentibus æstu venereo. Addit tamen Cl. Vir laudatus, Ruagium hic intelligi posse eo quo Cangius exponit modo loco superiori.

P. Carpentier, 1766.

◊ Nostris Roiage et Rouaige. Charta ann. 1260. in Chartul. Thenol. ex Cod. reg. 5649. fol. 54. r° :

C'est assavoir la moitiet dou Roiage des vins de lor quieuçon de Bruieres, et des autres vins entier Roiage.

Rursum in alia ibid. :

Il paieront à moi et à ciaus de Bruieres le demi Roiage de lor quieuçon, et le Roiage entier de tous autres vins.

Chartul. Latiniac. fol. 242 :

Quiconques mayne ou charie vin hors la terre de Laigny, quelqu'il soit, il doibt pour chacune roue ung denier Tournois pour droit de Rouaige, et dès ce que la roue a fait le premier tour, ledit droit est acquis.

Terrear. Castell. ad Sequanam ex Bibl. reg. :

Une servitude que l'en appelle Rouaige ; c'est assavoir, quiconques amene en ladite ville de Chastillion danrées sur char, sur charriot, sur brouette, la roue doit deux deniers Tournois.