« »
 
[]« Sponsalia » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 7, col. 562a. http://ducange.enc.sorbonne.fr/SPONSALIA
SPONSALIA, Donatio facta sponsæ, donatio propter nuptias : ἕδνα, in Gloss. Lat. Gr.
Sponsales tabulæ
, apud Hieronym. Epist. 10. vel arræ a sponso sponsæ datæ, quomodo sponsalia usurpantur in tit. Cod. Just.
Si rector provinciæ, vel ad eum pertinentes Sponsalia dederint
(5, 2.) : quæ pignora dicuntur in leg. 6. Cod. Th. de Sponsalibus (3, 5.).
Arræ sponsaliorum
, apud Papianum lib. Resp. tit. 28.
Sponsalicia largitas
, in leg. 4. Cod. de sec. nupt. (5, 9.) et in Dotalitio ob matrimonium inter Guillelmum Montispessulani et Titburgam filiam Raimundi Atonis ann. 1191. apud Acher. tom. 8. Spicil. pag. 208. Græcis μνῆστρα. Acta Episcoporum Cenomanensium pag. 316 :
Ubi dogmatizabat novum dogma, quod feminæ, quæ minus caste vixerant, coram omnibus vestes suas cum crinibus nudæ comburerent : nec quilibet amplius aurum, argentum, possessiones, Sponsalia cum uxore sumeret, nec illi dotem conferret.
Tabularium Brivatense ch. 124 :
Similiter de ipsa hæreditate illa Sponsalia, quæ dedi uxori meæ, dimitto S. Juliano, etc.
Occurrit præterea in Charta 155. Sponsalitas, in ch. 423 :
Qui hanc hæreditatem mihi tribuit in die Sponsalitatis meæ.
Ubi Sponsalitas, non de munere nuptiarum, sed de die quo Sponsalia habita sunt, accipi debere existimo. Vita SS. Bovæ et Dodæ n. 11 :
Quidquid chartis ante assignatum extiterat Sponsalibus sui patrimonii, etc.
Charta ann. 1036. apud Martinezium in Hist. Pinnatensi lib. 2. cap. 34 :
Ego Ranimirus gratia Dei prolis Sanctioni Regis accepi uxorem nomine Gerberga, filiam Comitis Bernardi Rodegeri, (Bigorrensis) ...... et dedi ei Sponsalia pro dote, et arram propter honorem et amorem, pulchritudinemque suam, aliquid de hæreditate mea, quam dedit mihi pater meus in territorio Aragonensi, etc.
Thidericus Langenius in Saxonia, de Ernesto Duce Brunwicensi :
Hic scrutabatur terras, populos speculatur,
Ad terras versus properans venit, inde reversus
[]
Invenit nuptam tunc sponso sic sociatam,
Qui mox subrisit, et ei Sponsalia misit.
Hoc sic invento Dux agnitus estque momento,
Brunswic ferocem portavit et ipse leonem.
Incertum tamen, quid hoc loco vox sponsalia proprie sonet, nisi intelligatur Annulus pronubus.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
◊ Ut varia fuit pro variis locis isthæc donatio, ita diversis nominibus in diversis regionibus est appellata : quæ voces cum suo ordine hoc in Glossario occurrunt expositæ, eas iterum hic attexere superfluum existimamus. Itaque monuisse sufficiat hæc verba Sponsalia, Arræ sponsalitiæ, Sponsalitia, et Munera sponsalitia, quæ ut plurimum promiscue habentur, interdum distinguenda esse, ut docet Cujacius in tit. 2. lib. 5. Cod. quem consule.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
◊ Sponsaliorum per verba de futuro contractorum meminit Charta Amedei Lugdun. Archiep. ann. 1438. ex Bibl. Reg. :
Sponsalia inter se per verba de futuro contraxerunt, carnali copula subsecuta et prole procreata ; cum lapsis aliquibus annis..... ad solempnizationem matrimonii in facie Ecclesiæ procedere vellent, etc.
© École des chartes.