TENSARE 1, Glossarium mediae et infimae latinitatis, Du Cange et al.

1. TENSARE, Defendere, securum facere, protegere, Ugutioni, et Jo. de Janua. Unde Gloss. Lat. Gall. Sangerm. : Tensare, defendre, tencer : frequenter Tendere, securum facere, ducere. Formulæ vett. Bignonii cap. 1 :

Ipse homo sacramentum intra ipsam casam Dei, vel ipsius Abbatis habuisset adhramitum, ad suam ingenuitatem Tensandum in ipso mallo, in basilica sancti illius ob hoc jurare debuisset.

Vetus Notitia Nobiliacensis apud Beslium pag. 149 :

Et Hermenbertus ad præsens notitias ostendit ad relegendum,... inspecto quo ipso testamento, ipse Gratianus ipsum Jaciacum Tensare non potuerat, et per suos wadios ipsam cellam cum reliquis appenditiis suis partibus S. Hilarii reddiderat, etc.

Vetus Charta apud eumdem Beslium pag. 176 :

Taliter dixerunt quod ipsa charta adverare non potebant, sed falsa in omnibus aderat, et ipsa conscribere rogaverant, nec per nullo modo ad ingenuitatem se Tensare non potebant.

Nescio, an eadem notione usurpet Monasticum Anglic. tom. 2. pag. 612 :

Claudemus 40. acras terræ ad excolendum, vel ad Tensandum ad libitum nostrum : ita tamen quod Canonici et fratres habebunt liberum iter ad usum pecuniæ suæ, etc.

Vide Tensare 2. Sic porro Tenser, nostri olim dixerunt. MS. :

Ja li ert cest païs livrez et vendus,

Par quoi n'est si par li Tensez et defendus.

MS. :

Le feu escrient, leans le font bouter,

La vile esprant, nus ne l'en puet Tenser.

Le Roman d'Aubery duc de Bourgogne :

Diez, con Diex volt Auberi Tenser.

Alibi :

Par vous fust bien cette terre Tensée.

MS. :

Tains ne blazons ne le pot contrester,

Ni li haubers garantir, ne Tenser.

MS. :

Mais se l'en ost garanti et Tensé.

et d'Amy MS. :

Tos l'or del mont ne vos porroit Tanser.

Guillelmus Guiart ann. 1304 :

Chascun d'eus garentit et Tense

De tout son pouvoir sa defense.

Item ann. 1205 :

Ne leur semble pas que le gent

De leans fust contre eus Tensée.

Chronicon Bertrandi Guesclini :

Et que le Chastelain, quant ne le pot Tenser,

Le rendit à Bertaut, etc.

Consuetudo Leodiensis cap. 7. art. 26 :

Le créancier ayant deux tiltres de diverses dates, estant resaisi, ou ayant purgé simplement pour le sien Tenser et garder, conserve le droit du tiers acquis entre ses deux tiltres.

Tensamentum, Pensitatio quæ a vassallis aut subditis domino pro protectione exsolvebatur : quæ alias Commentatio, Salvamentum, et Tutamentum dicitur. Chronicon Mauriniacense lib. 1 :

Tutamentum, quod vulgo dicitur Tensamentum.

Tabularium Vindocinense :

Videlicet ut unusquisque, qui in ea terra bordam vel domum haberet, mensura Blesensi minam avenæ redderet illi ob Tutamentum.

Chartularium S. Martini Pontisar. :

Singulis annis nomine annui redditus iv. sextarios avene, uno prebendario minus, ratione cujus consuetudinis, quæ Tensamentum vulgariter appellatur, etc.

Charta ann. 1232. ex Archivo Bonevallensi :

Ego Simon dominus Rupisfortis et Pusati et Vicecomes Carnot. etc. Noverint universi, quod ego vendidi et in perpetuum quitavi religiosis viris Abbati et monachis Bonevall. pro quat. mille libris Turon. omnia Tensamenta, que ego habebam...... in villa Bonevall. et in aliis villis... in quibus Tensamenta percipere consuevi ; et unum servientem proprium in villa Castriduni de burgensibus ejusdem ville ad colligendum Tensamenta liberum et immunem ab omni tallia et qualibet alia exactione in anno, in quo colliget Tensamenta.

Similia leguntur in alia ejusd. rei Charta Galteri Archiep. Senon. eod. ann. et ex eod. Archivo. Adde Chartam ann. 1194. tom. 2. Hist. Eccl. Meld. pag. 80. M. Pastorale Eccl. Parisiens. lib. 2. ch. 82 :

Præterea dedit nobis Tensamentum Civiliaci, quod emit a D. Simone de Pisiaco Milite pro 65. lib. pro quo Tensamento tenentur homines de Civiliaco nobis reddere singulis annis 7. lib. in crastino S. Andreæ.

Vide præterea lib. 1. ch. 10. lib. 2. ch. 88. Charta ann. 1168. ex Tabulario Fossatensi fol. 19 :

Emit cujusdam Tensamenti partem, continentem in se decem et octo frumenti sextarios, et 5. solidos pro pastu, atque corveias bis in anno, quas Haias vulgus appellat.

Necrologium Ecclesiæ Carnotensis :

Retentis solummodo redditibus Tensamenti, quos pro terra tensanda singulis annis habebit.

Tabularium S. Martini de Campis Paris. :

Consuetudinem unam, quam Tensamentum vocant, scilicet unum sextarium avenæ singulis annis pro grangia sua de Wirmis, etc.

Tabular. Vindocinense ch. 105 :

Ad Moncellum omnem consuetudinem habebat, Tensamentum, carregium, vicariam, etc.

Charta Radulfi Abbatis Fiscannensis ann. 1204. in 31. Regesto Chartophylacii Regii fol. 50 :

Pro Tensamento villæ nostræ de Buxeio, etc.

Alia Odonis Ducis Burgundiæ ann. 1204. in Regesto feodorum Episcopi Lingonensis :

Non habeo, nec habere debeo aliquam custodiam, aut aliquod Tensamentum in villa Besuensi. Tensamentum vini,

in Charta Roberti Regis Franc. apud Doubletum pag. 829. Notitia ann. 1159. in Tabul. Monast. S. Bertini :

Dabit.... in festo S. Michael. 2. sol. pro verschingis, in festo omnium SS. 5. pro Tessement.

Liber censuum Carnotensium ex Camera Comput. Paris. fol. 2 :

Le Tensement de Neuville : l'avoine des Tensemens.

Occurrit præterea apud Sugerium lib. de Reb. in Administr. sua gest. cap. 2.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Tassamentum, Eodem intellectu. Necrolog. Eccl. Paris. :

Executores dederunt 4. sextaria avenæ annui redditus ad Tassamentum de Castellione quæ emerunt a Johanne de Yssiaco armigero, etc.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Tessamentum, pro Tensamentum, in Computo ann. 1202. apud D. Brussel tom. 2. de Feudorum usu pag. clviii. et cciii. Tensamentum legitur ibidem pag. cl. et clxxxiv.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Tanssamentum, Eadem notione, in Tabulario Calensi pag. 224. 225. et alibi passim in eodem Tabulario.

Taxamentum, pro Tensamentum, in M. Pastorali Eccl. Paris. lib. 3. ch. 8. 9. etc. lib. 7. ch. 42. Tabularium Fossatense fol. 62 :

Et de Taxamentis bladi et avenæ, quæ percepit ab hospitibus de Torciaco.

Vide in voce Ignis.

Tensabilis. Pratum Tensabile, Idem quod Defensum, de qua voce suo loco egimus. Liber Prioratus Dunstaplensis :

Et est pratum illud Tensabile per totum annum : unde Prior post asportationem herbæ, pro denariis locat partem suam.

Tensura, Idem videtur quod Tensamentum.

Charta Philippi Comitis Flandriæ ann. 1181. apud Miræum in Diplom. Belg. lib. 2. cap. 44 :

Comitatum etiam, stallum, et totius opidi teloneum... Tensuram, et creditionem, atque omnem exactionem..... concessi.

Eadem habentur in Charta Theoderici Flandriæ quoque Comitis ann. 1130. apud eumd. Miræum tom. 1. pag. 277. col. 1. edit. 1723. et apud D. Calmet. inter Probat. tom. 2. Hist. Lothar. col. 290.

Tenseria. Concilium Turonense ann. 1163. cap. 10 :

De Cœmeteriis et Ecclesiis, sive quibuslibet possessionibus Ecclesiasticis, Tenserias dari prohibemus, ne pro Ecclesiæ vel Cœmeterii defensione, fidei suæ Clerici sponsionem interponant, etc.

Vitæ Abbatum S. Albani :

Hæc est summa pecuniæ perditæ, et Tenseriæ datæ tempore guerræ, de maneriis Abbatis Guillelmi, etc.

Concilium Londin. ann. 1151. cap. 1. apud Baluz. tom. 7. Miscell. pag. 81 :

Sancimus igitur, ut Ecclesiæ et possessiones ecclesiasticæ ab operationibus et exactionibus, quas vulgo Tenserias sive tallagias vocant, omnino liberæ permaneant, nec super his eas aliqui de cætero inquietare præsumant.