THESAURARIUS, Glossarium mediae et infimae latinitatis, Du Cange et al.

« Thesaurarius » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 8, col. 098c. http://ducange.enc.sorbonne.fr/THESAURARIUS

THESAURARIUS, Thesauri Regii custos. Desiderius Thesaurarius Dagoberti Regis, in ejusdem Regis præcepto de Episcopali dignitate Cadurcæ urbis eidem Desiderio collata.

Rado Thesaurorum regalium summus Procurator

, apud Fridegodum in Vita S. Audoeni Episc. Rotom. cap. 4. apud Surium.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Thesauris, Eadem notione, in Mandato Johannis Reg. Fr. ann. 1352. tom. 2. Ordinat. pag. 513 :

Præsentibus Thesauribus et Magistris monetarum, etc.

P. Carpentier, 1766.

Nicolas Braique Tressouriers de Normandie

, in Chartul. S. Benigni Divion. ad ann. 1350.

Thesaurarius, Dignitas in Ecclesiis Cathedralibus et Capitularibus, cui thesauri Ecclesiæ servandi cura incumbit, quod ipsa docet nomenclatura. Thesaurier, non semel in Chartul. Latiniac. Isidorus Hispalensis in Epist. ad Leufredum Cordubensem Episcopum :

Ad Thesaurarium pertinet ostiarii basilicarum ordinatio, incensi præparatio, cura Chrismatis conficiendi, cura Baptisterii ordinandi, præparatio luminariorum in sacrificio.

Rodericus Zamocensis Episc. in Speculo Vitæ humanæ lib. 2. cap. 16 :

Thesaurarius sive custos, præcipua quadam prærogativa, ac honoris præeminentia in sacrosancta Ecclesia fulget. Illorum enim dignitati et officio, basilicarum primo incumbit custodia et tuitio, ostiariorum institutio, luminarium incensio et præparatio, cura denique baptisterii : vasorum quoque sanctorum, ac sacerdotalium vestium, necnon sacrarum reliquiarum, et tandem totius Ecclesiæ thesauri ad eum pertinet principalis custodia. Sed et inter Ecclesiæ ministros, pro modo obsequii, et personarum differentiis, reditus et oblationes dividit.

Leges Alfonsi IX. Regis Castellæ part. 1. tit. 6. leg. 6 :

Tesorero tanto quier dezir como guardador de Tesoro ca a su oficio conviene de guardar las cruzes, e los calices et las vestimentas, e los libros, et todos los otros ornamentos de la santa Eglesia, et el deve componer los altares, et tener la Eglesia limpia et apuesta, e a bonda de encienso, et de candelas, et de las otras luminarias, que son menester. Otrosi el deve guardar la chrisma, e mandar e ordenar como se faga el Baptismo. E a su oficio pertenesce de fazer tanner las campanas.

Synodus Mexic. ann. 1585. tom. 4. Conc. Hisp. pag. 385 :

Thesaurariam (creamus) ad quam Ecclesiam claudere et aperire, campanas pulsare facere, omnia utensilia Ecclesiæ custodire, lampades et luminaria curare, de incenso, luminibus, pane et vino ac reliquis ad celebrandum necessariis, de redditibus fabricæ Ecclesiæ exponendis ad votum Capituli providere pertinebit.

Joann. de Deo in Pœnitentiario lib. 5. cap. 12 :

Thesaurarius vel Sacrista, quod idem est in officio, licet nomina sint diversa, etc. Thesaurarii

officio potissimum munus incumbit luminaria Ecclesiæ providere. Hincmarus Epist. 4. ex Labbeanis :

Thesaurarius de luminaribus et de aliis omnibus, quæ ad Ecclesiæ honestatem, utilitatem, atque salvationem, et ad suum ministerium pertinent, providentiam gerat.

Concilium Coloniense ann. 1260. cap. 8 :

Thesaurarii seu custodes, quorum interest Ecclesiæ luminaria ministrare, ea ita fideliter administrent, et generaliter omnis Ecclesiasticæ supellectilis seu thesauri custodiam eorum fidei atque curæ commissam ita conservent fideliter et solerter, etc.

Adde Statuta Leichefeldensis Ecclesiæ in Monastico Anglic. tom. 3. pag. 241. 250. et Statuta Ecclesiæ Londinensis ibid. pag. 337. necnon Probationes Hist. Cabilon. pag. 95.

P. Carpentier, 1766.

◊ Charta ann. 1164. in Chartul. S. Corn. Compend. fol. 174. r°. col. 1 :

Notum fieri volumus.... quod inter Meldensem episcopum et Thesaurarium Compendiensis ecclesiæ, dominum videlicet Philippum fratrem regis, diutina fuerat controversia de quadam annona, quam præfatæ Compendiensis ecclesiæ matricularii in decima Nantolii accipiebant. Si quidem Meldensis episcopus annonam illam saisierat, quia de suo erat feodo, et prænominatus Thesaurarius ei hominium inde facere nolebat. Prædicta igitur controversia in hunc modum compositionis est terminata. Abbas Compendii, in cujus manus Thesauraria devenit, quia hominium facere non potest, Meldensi episcopo annuatim persolvet in festo beati Stephani mense Augusto decem solidos.

Multa hic habes notatu digna.

Subthesaurarius, Dignitas pariter Ecclesiastica in Ecclesia Remensi, apud Joannem Sarisberiensem Epist. 268.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Thesaurarius, f. Procurator, Syndicus. Legitur tom. 4. Annal. Benedict. pag. 425. ad ann. 1038. Widonem Thesaurarium S. Mauricii Andecavensis, cum consensu uxoris suæ, triumque filiorum fundasse atque dotasse Ecclesiam in honorem S. Martini Vertavensis in villa Legionis ad Oldonem fluvium, ut monachi S. Albini eam monasticæ religioni aptarent. Postmodum Wido ipse apud S. Albinum monachus factus est.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Thesaurarius, Cellerarius. Consuetud. Fontanell. MSS. pag. 397 :

Thesaurarius, qui in aliquibus monasteriis Cellerarius vocatur, recipit debita et redditus totius monasterii.

P. Carpentier, 1766.

Thesaurarius, Ædituus, Gall. Marguilier. Charta ann. 1352. in Reg. 81. Chartoph. reg. ch. 599 :

Matricularii seu Thesaurarii et alii parreciani parrochialis ecclesiæ B. M. Magdalenes civitatis Paris, etc.

Thesaurarius Angliæ. Hujus officium et dignitas describuntur in Fleta lib. 2. cap. 25. 26. 27. 28.

Thesaurarius Scacarii, apud Anglos, de quo Matth. Westmonaster. ann. 1295.

Thesaurarius Garderobæ, in Anglicana Curia, est is, cui cura expensarum Regis et familiæ suæ commissa est. Ejus officium est pecuniam, jocalia et exenia Regi facta recipere, receptaque Regis secreta custodire, et de receptis expensas facere rationabiles, etc. Vide Fletam lib. 2. cap. 17. § 1.