« »
 
[]« 1 tropus » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 8, col. 194b. http://ducange.enc.sorbonne.fr/TROPUS1
1. TROPUS, est quidam versiculus, qui præcipuis festivitatibus cantatur immediate ante Introitum, quasi quoddam præambulum et continuatio ipsius Introitus, ut verbi gratia, in festo Nativitatis, ante Introitum illum :
Puer natus est, etc.
præcedit tropus iste :
Ecce adest, de quo prophetæ cecinerunt, dicentes : Puer natus est, etc.
Continet autem tria Tropus, videlicet Antiphonam, Versum, et Gloriam. Ita Durandus lib. 4. Ration. cap. 5. n. 6. qui hæc subdit lib. 6. cap. 114. n. 3 :
Hi autem versus Tropi vocantur, quasi laudes ad antiphonas convertibiles : Τρόπος enim Græce, conversio dicitur Latine.
Concilium Lemovicense ann. 1031. sess. 1 :
Inter laudes autem, quæ τρόποι Græco nomine dicuntur, a conversione vulgaris modulationis, dum versus sanctæ Trinitatis a cantoribus exclamaretur, etc.
Infra :
Angelico interea hymno cum Tropis, id est, festivis laudibus, ornatissime expleto, etc.
Ademar. Hist. lib. 3. cap. 56 :
Canonici S. Stephani cum monachis S. Marcialis alternatim Tropos ac laudes cecinerunt.
Jam vero an Ecclesiæ Græcanicæ τροπάρια aliquid commune habeant cum Tropis Latinorum, vide quæ de iis commentati sunt Leo Allatius in Dissertat. 1. de Libris Eccles. Gr. pag. 62. 63. 64. Goarus ad Euchologium pag. 32. 434. 435. et Meursius in Glossar. Adde Glossar. mediæ Græcit. col. 1617. a. 72. c. 507. a. 606. a. 610. d. Regula SS. Pauli et Stephani Abbatum cap. 14 :
Ne, quæ cantanda sunt in modum prosæ, ea quasi in lectionem mutemus ; aut quæ ita scripta sunt in ordine lectionum utamur, in Tropis et cantilenæ arte nostra præsumptione vertamus.
Eckehardus Minimus de Vita B. Notkeri Balbuli cap. 16 :
Et non solum ea, quæ beatus vir Notkerus dictaverat, verum etiam ea, quæ socii et fratres ejus in eodem monasterio S. Galli composuerant, omnia canonizavit, videlicet hymnos, sequentias, Tropos, litanias, etc.
Adde Joh. Abrinc. de Offic. Eccl. pag. 70. 139. et 145. edit. 1679. Chr. Trudon. tom. 7. Spicil. Acher. pag. 446. etc.
Tropi Lugubres, apud Rupertum lib. 5. de Divin. Offic. cap. 27 :
Qui extinctis luminaribus in ipsis Tenebris, præcinentibus cantatoribus, et choro respondente, flebili modulatione decantantur, incipientibus a Kyrie eleison.
Troponarius, Liber continens τρόπους,
id est, cantus, qui cum Introitu Missæ dicuntur, præsertim a Monachis...... Quidam etiam hunc librum Prosarum, a prosis appellant
. Ita Beletus cap. 59. et ex eo Durandus lib. 9. Ration. cap. 1. num. 26.
Troparium, Eadem notione, in Vitis Abbatum S. Albani :
Missalibus, Tropariis, Collectariis, etc.
Inventarium S. Martini Pontisar. ann. 1241 :
Duo hymnarii grossati, octo Troparia, duo omiliarii.
Adde Gesta Episc. Cenoman. tom. 3. Analect. Mabillonii pag. 391. Catalogum Eccl. Syrac. apud R. Pirrum Siciliæ sacræ pag. 137.
Tropharius, pro Troparium, Liber [] continens tropos. Ordericus Vitalis lib. 3. pag. 485 :
Plures dulcisonos cantus in Trophario et Antiphonario edidit.
Adde Synod. Exon. ann. 1287. cap. 12. Vide Troparius.
Troperium, in lib. 3. Provincialis Ecclesiæ Cantuariens. cap. 27. Lindwoodus,
librum sequentiarum
interpretatur, ut et Watsius. Necrologium Ecclesiæ Parisiensis 10. Kal. Aug. :
Dedit nobis Missale, Lectionarium, Antiphonarium, Gradale, Psalterium cum hymnis, duos Troperios, duos Versarios, etc.
Adde Id. Aug. Ita etiam in Synodo Wigorniensi ann. 1240. cap. 1. et in Monast. Angl. tom. 3. pag. 323.
L. Favre, 1883–1887.
Stephanus, Parisiensis episcopus (1268-1279).... legavit et dedit successoribus suis... tria gradualia, unum ordinarium episcopale, unum collectarium, unum Troperium.
(Cart. N. D. Paris. I, 5.)