« »
 
[]« 1 vomeres igniti » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 8, col. 378a. http://ducange.enc.sorbonne.fr/VOMERES1
1. VOMERES Igniti, Purgationis per ferrum candens species, quos qui innocentiam suam jubebantur adstruere, calcare nudis pedibus tenebantur.
Ad novem Vomeres ignitos judicio Dei examinare
, in Capitul. ad Legem Salicam cap. 5. in Lege Angliorum et Werin. tit. 14. in Capit. 2. ann. 803. cap. 5. in Lege Longob. lib. 1. tit. 10. § 3. Carol. M. 105. in Capitul. Caroli M. lib. 4. Append. [] 2. cap. 3. et in Legibus Henrici I. Regis Angl. cap. 89. Capitula Theodori Cantuar. cap. 36. et Concilium Moguntinum sub Rhabano cap. 24 :
Qui Presbyterum occidit, si liber est, cum 12. juret ; si autem servus, per 12. Vomeres ferventes se expurget.
Annales Franc. Metenses et Regino ann. 887 :
Idque se approbare Dei omnipotentis judicio, si marito placeret, aut singulari certamine, aut ignitorum Vomerum examine fiducialiter affirmat.
Vita S. Cunigundis Imperatric. n. 2 :
Sed quia crudelis est, qui famam suam negligit, expurgationis gratia, ad Vomeres candentes illud sibi judicium elegit, quod propter duritiam hominum institutum esse cognoscitur.
Infra :
Hoc dicto, stupentibus et flentibus universis, qui aderant, Vomeres candentes nudo vestigio calcavit, et sine adustionis molestia secura pertransiit.
Similia habentur in Vita S. Henrici Imper. cap. 21. Helmodus lib. 1. cap. 24. et ex eo Anonymus in Chron. Sclavic. cap. 25 :
Et vetavit Comes, ne Sclavi de cætero jurarent in arboribus, fontibus, et lapidibus ; sed offerrent criminibus pulsatos Sacerdoti, ferro ac Vomeribus examinandos.
Albertus Abbas Stadensis ann. 1192. et ex eo Cromerus in Metropoli lib. 7. cap. 14 :
Interfectores examinati judicio duodecim Vomerum, rotæ supplicio sunt affecti.
Annal. Winton. Eccl. :
Fœmina illa infamis pro se ipsa 4. pro Episcopo 5. scilicet 9. continuos passus super 9. ignitos Vomeres faciat nudatis pedibus ; si titubaverit, si singulos Vomeres pleno pede non presserit, si quantulumcunque læsa fuerit, sententia proferatur in mœchum et fornicariam, etc. Ignitorum Vomerum examen,
apud Reginonem ann. 887.
Per ignitos Vomeres incedere,
in Actis Synodi Remensis in causa Arnulphi. Adde Gobelinum Personam in Cosmodromio ætate 6. cap. 52. Saxo Grammaticus lib. 13. de Haraldo :
Qui cum se magno Hiberniæ populatore procreatum astrueret, affirmationi suæ fidem divini examinis argumento præstare jussus, super candentes laminas nudatis pedibus (nam id ob eo experimentum poscebatur) incessit, hisque nulla ex parte corruptioribus, complures Norwagensium liquido incolumitatis miraculo ad assertionis suæ credulitatem perduxit.
Theodoricus Hist. Norwag. Reg. cap. 34 :
Sywardus.... jussit eum calcare novem ignitos Vomeres contra ecclesiasticam censuram : sed, ut creditur, divinitus adjutus inustus apparuit.
Andreas Suenonis Archiepisc. Lundensis lib. 5. Legum Scanicarum cap. 15 :
Sin autem prioris ferri candentis judicio convincatur exustus, in principali causa succubuisse pariter censeatur. At si reus obtinuerit, utrobique permittatur hæres adhuc octo viros eodem ordine singulos singulis vicibus accusare. Postremo si nullus eorum convictus fuerit, decimum eodem ordine accusatum, hoc modo ad calcandum Vomeres ardentes compellat, ut jure cum viris 12. quod nec lucri nec odii causa ei homicidii reatum imponant.
Alibi ait, triplex esse ferri judicium usu receptum,
unum, quod in duodecim ignitis Vomeribus calcandis consistit, etc
. Ut porro vomeres ejusmodi benedicerentur, vide apud Hugonem Mathoudum in Observat. ad Robertum Pullum pag. 375. Vide Grimm. Antiq. Jur. Germ. pag. 914.
Pedale Examen præterea appellatur ejusmodi purgatio in laudatis Annalibus Wintoniensis Ecclesiæ, quod vomeres ignitos pleno pede premere deberet, qui ejusmodi judicio exponebatur :
Noveritis, quod plus de indulgentia quam de [] rigore procedit sententia, quæ non dicam decernit, sed sustinet Pedali examine crimen capitale purgari.
Vide Ferrum candens.