« 1 licentia » (par C. , 1678), dans , et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 5, col. 098b. http://ducange.enc.sorbonne.fr/LICENTIA1
1. LICENTIA, Joan. de Janua :
Licentia, dicitur commeatus, quod vulgariter commeatio : unde Licentiare, vulgo commeare.Ugutio, a quo hausit :
Licentia dicitur commeatus, vel vulgariter dicitur cognatum, unde Licentio, as, cognatare, vulgo.Ubi forte legendum Congeatum, et Congeare. Est igitur
Licentiare, Facultatem et licentiam abeundi dare, dimittere, Gall. Licentier,
congedier. Gauterius Cancellarius de Bell. Antioch. pag. 451 :
Licentiatis Baronibus quiete recreari, etc.Willel. Brito lib. 7. Philipp. :
Chronicon Fossænovæ ann. 1209 :..... Utque velint exire Licentiat omnes.
Ibi eum benedixit, Licentiavit, etc.Petrus Blesensis Epist. 52 :
Jamque Licentiatus, et accepta vestre benedictionis gratia recedebam.Chronicon Andrense :
Et data benedictione me ad egrediendum Licentiavit.Adde Matth. Paris pag. 481. 671. Thwroczium in Ladislao cap. 59. Annales Genuens. tom. 6. Muratorii col. 453. 479. 498. Chronicon Andreæ Danduli tom. 12. ejusd. Murat. col. 455. Acta SS. Junii tom. 1. pag. 787. Chartam ann. 1334. apud Baluzium tom. 2. Hist. Arvern. pag. 189. Joan. Gersenium de Imit. Christi lib. 2. cap. 8. § 5. etc.
P. , 1766.
Licentiare, Dimittere, expellere, Gall. Renvoyer, chasser. Correct. stat. Cadub. cap.
8 : Quodlibet centenarium mittere debeat de melioribus et sufficientioribus consiliariis sui centenarii ; qui sic electi possint Licentiari de dicto consilio, si videbitur domino capitaneo, domino vicario et dicto consilio minus idonei et sufficientes.
Illicentiatus. Thom. Walsinghamus ann. 1296 :
Illicentiatus clam discessit, tanquam fugitivus,non impetrata ac petita missione.
Licentia, quæ ab Abbate Monachis conceditur aliquid faciendi. Liber Ordinis S. Victoris
Parisiensis cap. 38 :
Duobus modis Licentiæ accipi possunt, scilicet aut verbo, aut signo. Qui verbo Licentiam petunt, manifeste dicant quid facere velint ; qui autem signo petunt Licentiam, si non possunt per signum illud quod aperte volunt significare, debent postea, cum opportunum fuerit, a quo Licentiam acceperunt, quid fecerint indicare.Infra :
Licentia decantandi Missam, de egressu, etc.Eckeardus Junior de Casib. S. Galli cap. 7 :
Regulam quotidie audire et facere ; Licentias interdum, quæ etiam irregulares essent, tanquam Novitiis dare, arcum tendere, ac laxare.Statuta antiqua Cartusiensia 2. part. cap. 6. § 21. de Priore :
Cum conversis manens Licentias donat, ad eum pertinet Licentia generalis vini, casei, silentii et hujusmodi.
Licentiare, Facultatem dare rei cujuspiam faciendæ. Cæsar. Heisterb. lib. 2. de Mirac. cap.
10 :
Dixitque juveni : Vis ut ostendam Abbati ? et Licentiavit ei.Vide eumdem lib. 3. cap. 14. lib. 6. cap. 5. Speculum Saxon. lib. 2. art. 63. § 6. Albertum Stadensem ann. 1248. Vitam S. Amasii Episcopi Teanensis cap. 3. Statuta Synodalia Odonis Parisiensis, Concilium Trevir. ann. 1227. apud Marten. tom. 7. Ampliss. Collect. col. 109. etc.
Licentia Major. Canonicalium exercitiorum
vacatio, Gall. Vacances. Tabularium Cisoniense ann. 1266 :
Statutum est etiam ut quilibet Canonicus durante majori Licentia, quæ semel in anno concedi consuevit, æstimationem præbendæ vini sui habeat in pecunia numerata.
Mala Licentia, Longobardis dicta facultas peccandi uxori a marito indulta. Leges Luitprandi
Regis tit. 101. 130. (6,
77.)
De mala Licentia mulieri data. Mox :
Si quis conjugi suæ malam Licentiam dando dicat : Quin vade, et concumbe cum tali homine ; aut si dixerit ad hominem, Veni et fac cum muliere mea carnis commixtionem, etc.Adde Legem Longob. lib. 1. tit. 32. § 6. Nam cum adulterio uxoris matrimonium solveretur, mariti interdum qui uxores remittendi quærebant occasionem, eas ad perpetrandum adulterium impellebant : quo statim probato, ab iis divellebantur. Quod attigit Matthæus Monachus in quæstionibus matrimonialibus lib. 8. Juris Græcorum pag. 508. ubi de Causis dirimentibus matrimonium :
Ἐὰν τῇ τῆς γυναιϰὸς σωφροσύνῃ ἐπιϐουλεύων, ἄλλοις αὐτὴν εἰς τὸ μοιχευθῆναι ἐπιχειρήσῃ προδοῦναι.Huc etiam spectat, quod habet Achmes Onirocrit. cap. 267. Unde in Capitulari ann. 757. cap. 1. et lib. 5. Capitul. cap. 21. ubi illi, cujus uxor adulterium commisit, aliam uxorem accipere facultas conceditur in Cod. Thuano :
Si absque ejus conscientia factum fuerit illud adulterium, et si ab ea abstinuit postquam rescivit, nam cum illa reconciliari (non) potest.Vide Cugucia.
Licentia, Facultas data Doctoribus seu Professoribus profitendi publice in Academiis. M.
Robertus de Sorbona in Serm. de Conscientia :
In isto libro eris solum examinatus, quando petes Licentiam legendi Parisius.Joannes de Deo in Pœnitentiario lib. 5. cap. 14 :
De Magistris scholarum : Peccant... primo, quia vendunt Licentias docendi, etc.Marsilius Patav. in Defensore pacis 2. part. cap. 10 :
Quibus docendi aut operandi talia in civitate per principantem data est auctoritas, quam in disciplinis liberalibus consueto vocabulo Licentiam appellamus.Vide eumdem cap. 21. pag. 322. 326. 1. Edit.
Recepi Licentiam in legibus in studio Aurelianensi,Jacobo Gelu in Vita sua tom. 3. Anecd. Marten. col. 1947. Vide Savin. Histor. Jur. Roman. med. tempor. tom. 3. cap. 21. § 79. sqq.
Licentiari, Licentiatus ad magisterium, in Chron. Nicolai Trivetti ann. 1282. Idem
Rob. de Sorbona :
Multis enim magnatibus fit aliquando gratia, et Licentiantur sine examinatione.Non semel occurrit in Statutis Academiæ Paris. tom. 6. Spicil. Acher. pag. 384. ut et apud Robertum Goulet in Compendio jurium ejusd. Academiæ fol. 8. etc.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Licentiatura, Eadem notione. Licentiaturæ gradus in universitate studii generalis, in Bulla Pii IV. PP. tom. 4. Gall. Christ. Instrum. col. 345.
P. , 1766.
Licentia, Practicis nostris, Congé de deffaut, Actus quo defensor, provocatore non
comparente, a petitione dimittitur et absolvitur. Arest. parlam. Paris. 11. Jan. ann.
1364. tom. 8. Ordinat. reg. Franc. pag. 542 : Quare petebant præfati archiepiscopus et vicecomes Narbonæ ac consules Biterrenses pronunciari præfatos de Narbona audiri ad præmissa non debere nec admitti per viam supplicacionis nec imploracionis officii, ex quo nolebant se facere partem, et quod requesta eorum rejecta, concederetur Licencia et expensæ dictis archiepiscopo et vicecomiti Narbonensibus, ac consulibus Biteris.
P. , 1766.
Licentiare, Facultatem et auctoritatem dare, Gall. Autoriser. Charta ann. 1406. in
Reg. 3. Armor. gener. part. 1 : Ipso Guillelmo Licentiato, ut asseruit, in hac parte a nobili et potenti viro dom. Guillelmo de Chamborancto milite patre suo, etc.
L. , 1840–1850.
Licentiare, Auctoritatem dare possidendi. Chart. ann. 1326. apud Pistor. Amœnitat. Litter.
tom. 3. pag. 520 : Pro hujusmodi donariis idem H. Licentiavit ipsum G. et suos veros heredes in dimidiam partem mansi sui siti in campo, etc.Vide Haltaus. Glossar. German. voce Einwæltigen, col. 308.
P. , 1766.
Licentiare, Liberius agere, Gall. Se Licencier. Steph. de Infestura MS. ubi de Innoc.
PP. VIII. : Cum stetisset(imperator Turcarum)coram pontifice aliqua ad invicem dixerunt, mediante interprete ; non tamen fuerunt audita nisi a circonstantibus : et tandem volens cum papa Licentiare, Læta fronte et alacri visu cupiens eum osculari in facie, etc.