« 1 agalma » (par C. , 1678), dans , et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 1, col. 135c. http://ducange.enc.sorbonne.fr/AGALMA1
1. AGALMA,
Figura quasi agens imaginem alterius, uti nugatur Franciscus de Sacraquercu, ex alio forte. In Gloss. MSS.
Agalma, dicitur Aposfragisma, vel imago sigilli, ἄγαλμα, simulacrum. Martianus Capella lib. 6. de Pallade :
al. firmant ; Forcell. conjecit : formant. Charta Edgari Regis pro Westmonasteriensi Ecclesia ann. 968 :Quam docto assimilant habitu, qui Agalmata fingunt.
Ego Dunstanus hanc libertatem Crucis Agalmate consignavi.Infra :
Nitebat enim progenerum nobilitate, florebat bonitatum Agalmate.Rursum pag. 136 :
Probitatum Agalmate florens.Dudo Decanus S. Quintini in Præfat. ad Acta Normannorum :
Bulla Johannis Papæ XV. pro Monasterio S. Eligii Noviomensis ann. 988 :Alloquio celebris, virtutum Agalmate pinguis.
Et ut hujus auctoritatis status inviolabilem obtineat firmitatem per temporis futuri decursus Agalmatis nostri impressione subtersignamus.Utuntur Fridegodus in Vita metrica S. Wilfridi cap. 47. Herigerius in Vita S. Landelini, etc.
◊ Sed aliud videtur sonare apud Raynerum Monach. Cellensem in
Miraculis S. Gisleni :
Corpus sindone munda diligentissime involutum, et sub Agalmatis clave firmissime obseratum in eadem urna deponitur.Ubi agalmatis clavis videtur esse sigillum clavi impressum, cujusmodi passim habent antiquariorum scrinia.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
◊ Mabillonio in
hunc locum sæc. 2. Actor SS. Ord. S. Bened. pag. 797. ait, Agalma hic accipi debere
pro scrinio. Agalma, inquit, simulacrum, ad templorum ornamentum, hoc loco scrinium. Malo cum Cangio Agalma interpretari Sigillum, vide supra Glossar. Hoc sensu Imago sæpius usurpatur. Charta Rudolfi Archiep. Remens. ann. 1123. ap. Warnkœnig. Hist. Flandr. vol. 3. pag. 230 :
Tenore præsentis paginæ confirmamus... additamento etiam imaginis nostræ... corroboramus.Clavis agalmatis porro est Sigillum quod claudit, quod aperiri non sinit.