« »
 
[]« Calx » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 2, col. 037b. http://ducange.enc.sorbonne.fr/CALX
CALX, seu Calcis præstatio, et Calcis excoctio, inter munera publica recensentur, quibus certa prædia obnoxia erant, quæ Cespites Calciarii dicuntur in Novella Valentiniani de Pentapolis, quorum possessores calcem subministrare tenebantur, ut Terracinenses in Campania, leg. 3. Cod. Th. de Calcis coctor. de quibus etiam Symmach. lib. 10. Epist. 52. et Tusci, d. leg. 3. alii eam excoquere, alii vehere, de quibus in leg. 2. 3. Vide Cod. Theod. d. tit. de calcis coctoribus urbis Romæ et Constantinop. (14, 6.) et ibi Jacob. Gothofredum, ut et Michaelam Attaliatam in Synopsi Juris tit. 78.
Calcaria, apud Ammianum lib. 27. est Calcaria fornax, uti appellatur a Plinio lib. 17. cap. 9. in qua calx excoquitur ; vel calx ipsa. Anastasius in Gregorio II. PP :
Hic exordio Pontificatus sui Calcarias decoqui jussit, et .... hujus civitatis muros restaurare decreverat.
Romualdus Salernitanus in Chronico MS. ann. 1149 :
Tunc mandantibus justitiariis, equi indomiti pedibus alligatus, usque ad Calcariam, quæ ante palatium erat, est violenter attractus.
Hinc quidam putant Forcalcariense oppidum in Provincia nuncupari, quasi Furnum Calcarium, itaque appellari in Tabular. S. Victoris Massil. aiunt.
Calcaria, interdum pro ipsa pensitatione, quæ præstabatur pro calcis coctione. Capitulare Sicardi Principis Beneventani ann. 836. § 14 :
Ut nulla nova (consuetudo) eis a parte Reipublicæ imponatur excepta antiqua consuetudine, hoc est, responsaticum, et angarias, et Calcarias.
Vide Murator. Antiquit. Ital. vol. 2. col. 83. B.
Calcarienses, in leg. 36. Cod. Th. de Decur. (12, 1, 37.) qui calcis excoquendæ obsequio obstricti erant.
Calcifurnium, in lege Bajwar. tit. 1. cap. 14. § 5. Calcefurnium in Edit. Heroldi. Furnus, in quo calx coquitur, Gallis, Chaufour. Charta Engelelmi de Mortemare pro Bertranno Abb. Nobiliac. apud Stephanot. tom. 3. Antiquit. Pictav. MSS. pag. 605 :
Usque ad viam quæ incipit a Plangua usque ad Calfurnium.
Calfurnium, Calcis coquendæ onus, Chaufour, recensetur inter onera et servitia, in Tabulario S. Vitoni Virdunensis :
In vinea fimorare debeant, de tertio in tertium annum Calfurnium facient.
Alibi :
Pro banno den. ad festum S. Joannis, Calfurnium de tertio in tertium.
Gloss. Basil. et Michael Attalia. tit. 78 : Ποινὴ μετάλλου ἐστὶ τὸ ϰαταδιϰασθῆναί τινα ἄσϐεστον ποιεῖν, ἤ θεῖον ὀρύττειν.
© École des chartes.