◊ Jam multis retro sæculis Catholici nomen Regibus nostris inditum fuit. Mabillonius lib. 5. de re Diplom. tabella 22. refert clausulam librorum Gregorii Turon. de gloria Confessorum, in qua prædictus

Libellus dicitur conscriptus.... anno ab Incarnatione Domini 767. temporibus felicissimi atque tranquillissimi et Catholici Pippini, Regis Francorum, et Patricii Romanorum, etc.

Sed ante eum Childeberti Catholicissimum regnum dicitur sub finem Vitæ S. Cæsarii Episc. Arelat. Unde Gregorius M. Epistola ad Childebertum II. lib. 5. Ep. 6 :

Quanto ceteros homines regia dignitas antecedit, tanto ceterarum gentium regna regni vestri profecto culmen excellit,

nempe Fide, ut postea explicat. Vide Christianissimus.

◊ Catholici nomen Hispanicis Regibus tribuit Alexander VI. teste Mariana in libro xxvi. cap. xii. Addit Comineus in libro v. de bello Neapolitano, decrevisse Pontificem Romanum, nempe Alexandrum VI. genere Hispanum,

attribuere illis nomen, ut Christianissimi dicerentur, et in suis ipse litteris atque sermone sic eos vocasse : sed cum ex Cardinalibus quidam resisterent, neque Galliam vellent appellatione illa privari, Catholicos nominare jussisse.

Ex eo igitur procul dubio tempore Reges Hispani vocantur Catholici.

◊ Exstat apud Miræum tom. 1. pag. 165. col. 1. Charta Manassis Episc. Camerac. pro Diclevennensi Abbatia S. Petri anno 1081. data :

Precibus ac petitione Roberti junioris Catholici Comitis Flandriæ, etc.

An Catholici titulus hic exprimat fidem hujus Comitis, an Catholicam seu universalem vel integram totius Flandriæ ditionem, aliis definiendum permitto : potius tamen crediderim titulum esse religionis, quam potestatis ac possessionis.

◊ Nec obstat quod Consulares eosdem cum Catholicis fuisse doceant veteres Glossæ : nam Consularium, vel certe Proconsulum munus fuit tributorum exactioni incumbere, quod Dio lib. 53. diserte tradit. Judices et Præsides eidem muneri operam impendisse ostendunt præterea l. 11. C. de Annon. et tribut. (lib. 10, 16.) l. In fiscalibus, C. de Exact. tribut. (10, 19.) Nov. 116. et Cassiodorus in Form. Rectoris provinciæ. Ejusdem muneris et appellationis censeri debent Officiales Gallici, dicti Generaux des Finances, quos γενιϰούς Scriptores passim vocant.

◊ At cur Catholicis tam ampla et diffusa assignata sit jurisdictio, docent Canones Nicæni Arabici a Turriano editi cap. 33. ubi de Seleuciensi Catholico :

Honoretur quoque similiter Sedes Seleuciæ, quæ est ex civitatibus Orientalibus, qui debeat etiam appellari nomine Catholici, et possit is ordinare Archiepiscopos, sicut faciunt Patriarchæ, ut Orientales non patiantur damnum, expectando Patriarcham Antiochiæ, aut eundo ad eum, et Gentiles reperiant viam ad necessitates suas, quia in hoc non fit injuria Patriarchæ Antiocheno. Siquidem ipse consensit, postquam hoc ab eo Synodus petivit, ne de sublata potestate ista quereretur, quæ nihil aliud desiderabat, ut illius provinciæ fideles pace et quiete fruerentur, simul etiam ut is, qui tenet sedem Seleuciæ, nomine Catholici honoraretur.

Capite sequenti, Seleuciensi Catholico dignitatis gradus statuitur supra omnes Episcopos Græciæ :

Si quidem ipse tenet locum Patriarchæ in Oriente, et sedes ejus in Concilio debet esse sexta post Episcopum Hierosolymitanum.

Denique cap. 35. Prælatus Persidis dicitur.

◊ At hæc Seleuciensis Catholici dignitas postmodum divisa legitur, binique, ex uno, Catholici Patriarchæ Antiocheno subditi, creati : quorum alter Aniensis dictus, alter Hirenopolitanus, qui et Bagdatensis. De utroque Catholico sic Willelmus Tyrius lib. 4. cap. 9 :

Viginti provincias in sua jurisdictione, ejusdem Deo amabilis civitatis (Antiochiæ) dicitur habere Patriarcha, quarum 14. singulos habent Metropolitas, cum suis suffraganeis ; 6. vero reliquæ sub duobus Primatibus, qui vulgari appellatione dicuntur Catholici : quorum alter est Aniensis, alter vero Hirinopolitanus, qui est Baldacensis, cum eorum suffraganeis disponuntur.

A Tyrio hausit quæ habet in hanc sententiam Jacobus de Vitriaco in Hist. Hierosol. cap. 32.

◊ At qui Aniensis Tyrio, Jacobo de Vitriaco, et Sanuto lib. 3. part. 7. cap. 1. dicitur, Annensis et Persidis Primas, in ordinatione sedis Antiochenæ, quæ exstat post Tyrium, Catholicus Ani, qui est Persidis, nuncupatur. Idem etiam Romogyreos Catholicus apud Nilum Doxapatrium, ubi de amplitudine diœcesis Patriarchatus Antiocheni agit, et Indiæ præsertim imperitasse narrat :

Πάλιν ὁ Ἀντιοχείας ϰατεῖχεν ἅπασαν τὴν Ἀσίαν, ϰαὶ Ἀνατολὴν, αὐτήν τε Ἰνδίαν, ὅπου ἔως τοῦ νῦν Καθολιϰὸν χειροτονῶν στέλλει τὸν ϰαλούμενον Ῥωμογύρεως, ϰαὶ ἀυτὴν τὴν Περσίαν ἒτι ϰαὶ ἀυτὴν τήν Βαϐυλῶνα, τὴν νῦν ϰαλουμένην Βαγδᾶ. ϰᾳϰεῖ γάρ ἔστελλεν ὁ Ἁντιοχείας Καθολιϰὸν εἰς Εἰρηνούπολιν, τὸν λεγόμενον Εἰρηνουπόλεως, ϰαὶ τὰς Ἀρμενίας, ϰαὶ Ιϐηρίαν, Μηδίαν, ϰαὶ τήν τῶν Χαλδαίων, ϰαὶ Παρθίαν, ϰαὶ Ἐλαμίτας, ϰαὶ Μεσοποταμίαν.

Petrus Antiochen. in Epistola ad Dominicum Gradensem Patriarcham meminit etiam Catholici Ῥωμαγύρεως ἢτοι χοροσᾶν.

◊ Armenici Catholici diœcesim eamdem fuisse quæ Hirenopolitani, perspicue ostendit idem Tyrius lib. 15. cap. 18 :

Cui Synodo interfuit Maximus, Armeniorum Pontifex, imo omnium Episcoporum Cappadociæ, Mediæ, Persidis, et utriusque Armeniæ Princeps et Doctor eximius, qui Catholicus dicitur.

Illius amplitudinem supra annotavimus ex Ottone Frisingensi, quam attigit præterea Jacobus de Vitriaco in Hist. Hieros. cap. 78 :

Habent autem prædicti Armeni proprium Primatem, quem Catholicon appellant, cui cum summo honore et reverentia omnes a minimo usque ad maximum tamquam alteri Papæ obediunt.

Ab illo hausit quæ habet Sanutus lib. 3. part. 8. cap. 3. Sed et Papæ appellationem eidem tribuit Wildebrandus ab Oldenborg in Itinerario Terræ sanctæ, ubi de Armeniis :

Specialem habent Papam, quem ipsi sua lingua Katelcoste appellant.

Quo loco legendum indubie Katolich, ut et apud Marcum Paulum Venetum lib. 1. Itin. cap. 15. ubi tradit Armenis, Nestorianis, et Jacobitis omnibus, universisque Christianis, qui in India et Babylone versantur, unum imperare Patriarcham, quem Jacolith, seu Jacolich, uti aliæ præferunt Editiones nuncupant. Quod ipsum etiam tradit Brocardus, qui præterea observat neminem ad id muneris admitti, nisi Monachum. Catholici Armenicæ Ecclesiæ fit etiam mentio lib. 2. Epist. Innocent. III. PP. pag. 525. et apud Theorianum in Legat. Armen.

◊ Primorum Armeniæ Catholicorum seriem et historiam ex Græco Scriptore, et ex Cod. 696. Bibliothecæ Regiæ, publicavit Combefisius in Hist. Monothelitarum, ex qua liquet primitus ordinationem et χειροτονίαν accepisse ab Ecclesia Cæsariensi. Gregorius enim primus Armenorum Episcopus pactum istiusmodi iniit cum Leontio Cæsareæ Cappadociæ Archiepiscopo, a quo ordinatus fuerat, ut successores pariter a Cæsariensi ordinarentur, quod et testatur auctor Vitæ S. Gregorii, et Isaacus Invectiva 1. in Armen. cap. 13. Verum prolapsi in varias hæreses Armeni, ab Ecclesia Cæsariensi et Catholica desciverunt.

◊ In urbe Sis sedisse suo ævo Catholicum Armeniæ, auctor est supra laudatus Wildebrandus ab Oldenborg :

Hæc est capitanea civitas domini Regis infinitos et divites fovens inhabitatores : nullis munitionibus cingitur, unde potius eam villam, quam civitatem nuncuparem, si sedem Archiepiscopalem Hormenorum in se non haberet.

◊ Imprimis vero adnotare lubet titulos honorarios, quos Zachariæ Majoris Armeniæ Catholico adscribit Joannes Archiepiscopus Nicænus lib. de Nativitate Domini :

Ὦ μαϰάριε Ζαχαρία, ὁ διάδόχος τοῦ μεγάλου ἀποστόλου Θαδδαίου γενόμενος, ϰαὶ σύνθρονος τοῦ ἁγίου Γρηγορίου, ὁδηγὸς δὲ τοῦ οἰϰοῦ Θοργών, ϰαἰ ἐπιστάτη Ἀράρτι ἐγχωρίων, ϰαὶ γνωστιϰώτατος τῶν φυλῶν τῶν ἀριστων πολεμιστῶν τῶν Ἀζάτ.

◊ Habuit etiam Æthiopia suos Catholicos Alexandrinæ sedi subjectos, non tamen tantæ auctoritatis, quanta pollebat Seleuciensis Catholicus, cui jus erat ordinare Archiepiscopos, sicut faciunt Patriarchæ, quod Æthiopicis Catholicis non licebat. Canones Nicæni Arabici cap. 36 :

Sit apud eos loco Patriarchæ et appelletur Catholicus, non tamen jus habeat constituendi Archiepiscopos, ut habet Patriarcha, siquidem non habet Patriarchæ honorem et potestatem.

Mox subditur in Conciliis quæ in Græcia celebrantur, septimum locum post Seleuciæ Catholicum, cui datur sextus, Æthiopico assignari.

◊ Catholicum Albaniæ memorat auctor Narrationis de Rebus Armeniæ apud Combefisium, qui Καθολιϰὸς Ἰϐηρίας dicitur in Menæis ad 26. Junii in S. Joanne Episcopo Gothiæ.

◊ Catholicus Jacobitarum, quem illi Patriarcham vocant, recensetur a Zonara in Heraclio. De Catholicis multa præterea commentati sunt Sirmondus in Adventoria, Salmasius in Eucharistico cap. 3. et Marca in Dissertat. de Primatib. cap. 26. 27.