CESTUS 1, Glossarium mediae et infimae latinitatis, Du Cange et al.

« 1 cestus » (par les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 2, col. 280c. http://ducange.enc.sorbonne.fr/CESTUS1

1. CESTUS. Nicolaus Specialis de Rebus Siculis lib. 1. cap. 16. apud Murator. tom. 10. col. 935 :

Has autem terras tam variis Cestibus, tam incertis meatibus ingrediens et egrediens impetus maris interluit, ut, etc.

Puto legendum æstibus, licet etiam scribatur Cestibus, apud Baluzium. Vide supra Cesta 2.

CESTRUS 2. CESTUS © École des chartes.

« 2 cestus » (par P. Carpentier, 1766), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 2, col. 280c. http://ducange.enc.sorbonne.fr/CESTUS2

2. CESTUS, Brachialia prancationum, in Glossar. vet. ex Cod. 7641. In cod. reg. Papiæ. 7609. est Pancrationum, f. leg. brachialia, pancratia. Gemma Gemmarum :

Cestus est corium cum plumbo infuso, vel est baculus pugilum, Germ. ein strytkolb.

Aliud Lat. Gall. ex Cod. 7679 :

Cestus, targie.

1. CESTUS CETA © École des chartes.

« Chestus » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 2, col. 305c. http://ducange.enc.sorbonne.fr/CHESTUS

CHESTUS, Tributum exactum. Vide Quæsta.

CHESTIS CHETILLÆ © École des chartes.

« Quæsta » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 6, col. 588c. http://ducange.enc.sorbonne.fr/QUAESTA

QUÆSTA, Questa, Questio, Questus, Tributum quod exigitur, quæritur, petitur. ἀπαίτησις, Constantino Porph. in Basilio n. 31. edit. Combefisii. Coactiva petitio seu incisura, in Chronico Andrensi pag. 356. Petitio præcaria, in Hist. Archiepiscop. Bremensium ann. 1142. Taille, qu'on appelle Queste, in Consuetudine Burbonensi art. 343. et seq.

Cens à Queste, in Consuetudine Blesensi art. 133. in Soësmensi, Cens truans. Queste courant, in Marchensi art. 159. 166. Terre de Queste, in qua tallia locum habet, in Consuetudine Aquensi tit. 9. art. 11. 12. 13. 14. 15. Φορολόγος, ἀπαιτητής, in Lexico Græc. MS. Regio cod. 2062. qui quæstam exigit ; ἀπαιτητὴς δημοσίων συντελειῶν, in Basilic. lib. 3. tit. 1. § 11. δημόσιοι ἀπαιτηταί, lib. 6. tit. 3. § 11. Charta Stephani Episcopi Parisiens. ann. 1124 :

Canonici vero annuales Questas, quas ab prædictarum Ecclesiarum Sacerdotibus exigere annuatim et habere consueverunt, ab eis nec amplius exigent, nec habebunt.

Alia Ludovici VII. Reg. ann. 1155. pro Ecclesia Magal. :

Justitias, albergas, totas, Questas, sive aliquas alias injustas exactiones.

Charta Abbatis Moissiacensis ann. 1212 :

Comes nullam habet Questam in urbe vel Ecclesia nostra.

Et infra :

Questa de 10. sol. Caturcens. quæ fit in Quadragesima singulis annis, tota Comitis erit ; sed si aliam fecerit, debet facere consilio nostro.

Pactum inter Comitem Marchiæ et Abbatem et Canonicos Doratenses ann. 1331 :

Non poterit Comes super illos habitatores exigere Questas, nisi tempore eminentis periculi guerræ ad eorum gardiam.

Charta Itherii de Mengnac Domini de Closis, pro incolis parochiæ de Grumay ann. 1278. apud Thomasserium Consuetud. Bituric. pag. 109 :

Et insuper salva et retenta nobis et nostris heredibus Questa nostra in tribus casibus tantummodo, videlicet quotiescumque contigerit heredes nostros et heredes heredum nostrorum milites fore novos ; quotiescumque contigerit filias nostras maritari ; et quotiescumque contigerit nos et heredes nostros recedere a regno Franciæ.... ratione guerræ contra persecutores et inimicos fidei.

Quo in loco animadverti potest iisdem temporibus questam exigi, quibus auxilium : de quo pluribus actum est suo loco. Vide mox Questæ generales. De quæstis rursum mentio fit in Charta ann. 1047. inter Instr. novæ Gall. Christ. tom. 2. col. 480. in alia ann. 1117. in Probat. novæ Hist. Occitan. tom. 2. col. 398. in Epistola ann. 1170. Append. Marcæ Hispan. col. 1352. Vide Chartas alias apud Marcam in Hist. Beneharn. lib. 6. cap. 12. n. 4. Catellum in Comit. Tolosanis pag. 193. 226. 271. etc. Vide Trutanus.

P. Carpentier, 1766.

◊ Quait, in Charta ann. 1218. ex Tabul. S. Mich. in Eremo.

Quæstæ Archidiaconorum. Synodus Santonensis ann. 1282. cap. 4. de Archidiaconis visitantibus Ecclesias :

In mane sine prandio exinde recedentes, Quæstas in frumento, vino, avena, vel aliis quibuscunque facere non præsumant.

V. Demanda 1.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Quæsta, Mendicatio, Gall. Quête. Concilium Trevir. ann. 1310. cap. 85. apud Marten. tom. 4. Anecd. col. 258 :

Quamplurimi dicunt se esse quæstores hospitalium, ecclesiarum et locorum religiosorum et piorum, falso mentientes.... quorum nomine Quæstas exercent, etc.

Vita B. Augustini Novelli, tom. 4. SS. Maii pag. 618 :

Quæstas et humilia officia domus, quæcumque viliora... humilitate nimia adimplebat.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Quæstus, Eadem notione. Concil. Dertus. ann. 1429. cap. 16 :

Quæstores ecclesiarum... sine literis propriis Diœcesani, in cujus diœcesi Quæstum faciunt, non recipi, nec ad prædicandum.... fuit constitutione prohibitum.

Quæsta Eleemosynarum, in Synodo Exoniensi ann. 1287. cap. 17.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Quæstæ Generales. Charta Guillelmi de Calviniaco, Domini Castri-Radulphi, pro habitantibus villam de Castelleto ann. 1289. apud Thomasserium in Consuet. Bituric. pag. 143 :

Et salvis et retentis quatuor Questis generalibus sufficientibus, quotiescumque casus emergerit, videlicet pro nova militia, pro filiabus semel maritandis, et pro transfretando, et pro redemptione capti corporis domini dicti loci.

Vide Auxilium et mox Quista.

P. Carpentier, 1766.

Quæsta Regis, Tributum regium, quod pro rege quæritur. Reg. feud. Aquit. in Cam. Comput. Paris. sign. JJ. rub. fol. 16. r° :

Recognoverunt pro se et aliis supradictis se debere domino regi Angliæ, ratione ducatus Aquitaniæ quadraginta libras, quæ dicuntur Quæsta Regis, a festo beati Michaelis usque ad festum Omnium sanctorum.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Quæstæ Mercedis. Transactio inter S. Elzearum de Sabrano ejusque uxorem S. Delphinam et Universitatem Podii-Michaelis 7. Jan. 1316. ex Schedis Pr. de Mazaugues :

Convenerunt, quod qui debent præstare, conferre seu contribuere dictam quæstam, quæ dicitur Quæsta mercedis, dent et solvant singulis annis pro dicta quæsta.... 50. libras integras et perfectas.

Pluries occurrit ibi. Vide Merces.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Quæstiæ. Charta Petri Regis Arag. ann. 1212. tom. 10. Spicil. Acher. pag. 179 :

Cum hostibus et cavalcatis omnibus, cum Quæstiis, toltis, fortiis, censibus, servitiis, etc.

Concilium Tarrac. ann. 1591. inter Hispana tom. 4. pag. 563 :

Cum nonnulli domini temporales... compellant clericos... ad contribuendum et solvendum in peytis, Quæstiis, talliis et aliis exactionibus, etc.

Quæstia. Curia Generalis Barcinon. ann. 1283. MS :

Item quod terram tenentes infra terminum alicujus castri contribuant in Questiis, quas fecerit dominus castri pro rata possessionum, quas ibi tenent.

Charta ann. 1068. Marcæ Hispan. col. 1144 :

Cum omnibus juribus et servitiis cunctis, cum calonicis et placitis, et cum cartariis silvaticis, cum pregera et Questia, et hostes, et cavalcatas, et carrigamentis, etc.

Quistia, in Charta ann. 1223. in tom. 7. Spicilegii Acheriani pag. 265.

Quista. Charta Raimundi Berengarii Comitis Provinciæ ann. 1235 :

Cavalcatas, et omnes Quistas, toutas, seu ademptionem eorumdem, quæ hactenus erant in prædictis castris.

Statuta Forojul. ann. 1235. in Rotulo Archivi S. Victoris Massil. :

Statuimus quod D. Comes possit facere Quistam, scil. pro itinere faciendo ad Imperatorem sine armis ; item si factus fuerit novus Miles, vel major filius qui Comes futurus sit : item si transfretaverit cum armis ; item si filiam suam vel filias in matrimonium collocaverit, pro qualibet earum semel Quistam facere possit.

Hæc Quista passim vocatur Auxilium. Vide in hac voce. Occurrit etiam in Charta Gulielmi Comitis Forcalcariensis pro Manoscensibus ann. 1206. in alia Giraudi Abbat. Lerinensis in Chronol. Lerin. tom. 2. pag. 167. et alia ann. 1238. apud Joffridum in Hist. Nicæensi pag. 182. Adde Chartam ann. circiter 1128. in Probat. novæ Hist. Occitan. tom. 2. col. 445. Judicium ann. 1131. ibid. col. 459. et 460. Chartam ann. 1158. ibid. col. 572. aliam ann. 1209. tom. 1. Hist. Dalphin. pag. 19. col. 2. aliam ann. 1271. tom. 2. pag. 94. col. 1. Concilia Hispan. tom. 3. pag. 481. Galliam

Christ. tom. 3. novæ Edit. Instrument. col. 206. etc.

Questus. Gaufredus Vosiensis in Chronico 11 b. 1. cap. 7 :

Non enim volebant ei dare Questum, id enim est taillada.

Polyptychus S. Remigii Remensis :

Census de Marsna...... De camma 132. maldr. de Questu cervisiæ.

Charta Henrici Comit. Palatini Rheni ann. 1197. apud Browerum lib. 15. Annal. Trevir. :

Comitiam in Meinevelde ex illa parte Mosellæ super petitione annonæ, et denariorum, et aliorum Quæstuum eis in pignore dedimus.

Alia Stephani Barrensis Episcopi Metensis apud Meurissium :

Omnes reditus, sive Questus, quos habemus apud Marsal.

Literæ Ludovici Jun. Regis Franc. ann. 1168. pro Aurelianens. tom. 1. Ordinat. pag. 17. num. 14 :

Ab hominibus de Magduno et S. Martino super Ligericum pro redemptione baillivæ suæ Questum nullus faciat.

Ubi vetus versio Gallica :

Por raançon de leur baillie nuls Complants ne soit faiz.

Vide Complainta. Charta Odonis Domini Montis acuti pro habitatoribus villæ de Chaigne ann. 1224. tom. 4. earumd. Ordin. Reg. pag. 376. art. 6 :

Possumus eciem (etiam) in dicta villa super quatuor Questum facere ; de itinere Jerosolumitano peragendo ; de captione corporis nostri, quod absit, Domino protegente ; de terra acquirenda ad Baroniam pertinente ; et de filia maritanda.

Eadem repetuntur in Literis Roberti Ducis Burgund. ann. 1262. ibid. pag. 378. art. 6. Adde Guichenonum in Bibl. Sebus. cent. 2. cap. 15. Ita hanc vocem pro stipe usurpat lex unica Cod. de Mendicantibus :

Quos in publicum Quæstum incepta mendicitas vocavit.

Vide Jacobum Gothofredum ad hanc Legem in Codice Theod.

Chestus, Eadem notione. Charta Ildefonsi Reg. Aragonum ann. 1187. pro Libertatibus villæ Amiliani, in Regesto Ludovici Hutini Reg. Franc. :

Ut scilicet nullum Chestum vel toltam ab eis exigamus.

Quæstio. Charta Radulphi de Balgentiaco anni 1085 :

Nec toltam faciet eis in mercato suo, nec Quæstionem cujuscumque rei.

Alia Vulgrini Comitis Engolismensis ann. 1147 :

Pepigi etiam quod nec ego, nec uxor mea, nec filius meus, nec homines mei Quæstionem et vim in ipsa curte faceremus.

Rotulus sæculi XII. de Prioratu S. Pauli de Tartas ex Archivo Monast. Casæ-Dei :

In unoquoque recepto debet habere tres milites et familiam suam et Quæstionem ad Kal. pro posse hominum.

Charta Alaidis Ducissæ Burgundiæ ann. 1227. tom. 4. Ordinat. Reg. pag. 387. art. 12 :

Concessi etiam habitatoribus castri mei S. Johannis, ut liberi sint ab omnibus talliis, exactionibus et Quæstionibus, etc.

Questura. Tabularium Ecclesiæ Cadurcensis :

Mutationes et investituras, et Questuras, et hospitia, et justitiam suam.

Sacramentum est ann. 1103. editum ab Acherio tom. 8. Spicil. pag. 362. et seq. ubi legit Quæsturas.

Questales, Questæ, seu tributo obnoxii. Regestum Constabulariæ Burdegal. notatum A. fol. 9 :

Sunt homines Questales in dicta villa et castro 80. et talliantur annuatim per Præpositum dicti loci, prout sibi videtur. Questables,

in Consuetudine Nivernensi cap. 8. art. 7. Questans, in Burdegal. art. 97. S. Severi fit. 9. in Foris Beneharn. Rubr. de Cort major, art. 8. Rubr. de Jugements, art. 7. et Rubr. de Questans art. 1. hæc habentur :

Los Questans no poden lexa la terra de la questalitat, per ana habitar en autre part.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Quæstabiles, Eadem notione. Charta Henrici IV. Regis Angl. ann. 1400. apud Rymerum tom. 8. pag. 127. col. 1 :

Omnia bona, hæreditates, terras, dominia, census, redditus, homines Quæstabiles, tallias, quæstus, etc.

Similia leguntur tom. 10. pag. 363. et 364.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Quæstiales homines et affevati, in Charta Petri Regis Castellæ ann. 1366. apud eumdem Rymerum tom. 6. pag. 526. col. 1.

Quæstare, Quæstam seu tributum exigere, Quester, in Consuetudine Nivernensi cap. 8. art. 4. Consuetudines Tolosæ :

Poterit ipsum et ejus progeniem postmodum genituram.... Questare, et de eis se servire.

P. Carpentier, 1766.

◊ Charta ann. 1328 :

Quod dictus Petrus de Frigidofonte erat homo talliabilis et Quæstabilis ejusdem militis,... et quod dictus miles et ejus prædecessores ab antiquo dictum Petrum Quæstare et explectare poterant, quolibet anno, in quocumque casu.

Libert. villæ de Boussac ann. 1427. in Reg. 179. Chartoph. reg. ch. 42 :

Item... pourrons Quester et sur eulx faire Queste en quatre cas, etc.

Charta Ludov. comit. Stamp. ann. 1378. ex Chartul. S. Carauni :

Donnons et octroyons.... aux religieux, prieur et freres de ladite eglise de S. Germain (de Dourdan) la Queste de blez et autres grains molables, en nos villes de la Forest-le-Roy, Auton, Bechierville, etc. Et que laditte Queste et molages puissent faire Querir esdites villes et paroisses par les fermiers de leur dit moulin ;.... ainsi et par la maniere qu'il appartient à faire la Queste de moulin.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Quæstare, Corrogare, stipem colligere, in ecclesiis præsertim, Gallice Quêter. Statuta Eccl. Trecor. ann. 1372. tom. 4. Anecd. Marten. col. 1123 :

Rectores seu curati, antequam alius in dicta ecclesia Quæstet.... excitet populum, ut dictæ fabricæ eleemosynas suas erogent.

Occurrit in aliis ejusd. Eccles. Statutis ibid. col. 1001. et 1011.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Quæstuare, Eadem notione.

Questuare, seu eleemosynas et confraternitatum obventiones quærere et recipere,

in Bulla Pauli III. PP. ann. 1539. inter Privilegia Equitum S. Johannis Hierosol. pag. 98.

Quæstores, nostris Questeurs, Qui in Ecclesiis inter officiorum divinorum solemnia, pro se vel pro aliis eleemosynas deposcunt, in Synodo Bajocensi ann. 1300. cap. 41. in Concilio Narbonensi ann. 1227. cap. 19. Burdegalensi ann. 1255. cap. 3. Monspeliensi ann. 1258. cap. 6. Budensi ann. 1279. cap. 28. Exoniensi ann. 1287. cap. 47. in Statutis Synodalibus Nicolai Episcopi Andegavensis non semel, in Concilio Toletano ann. 1347. can. 3. etc. Vide Roga et Trutanus.

P. Carpentier, 1766.

◊ Charta ann. 1220. inter Instr. tom. 6. Gall. Christ. col. 445 :

Cum autem Quæstores circuierint diæceses sibi ad quærendum assignatas, etc.

Hinc nostratibus Caymant, Mendicus, homo vagus nihili. Lit. remiss. ann. 1400. in Reg. 155. Chartoph. reg. ch. 96 :

Survint un Caymant avecques une jeune femme muette, laquelle ledit Caymant dit estre sa femme espousée.

Aliæ ann. 1466. in Reg. 194. ch. 192 :

Ung coquin ou Cayment et homme vacabont.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Quæstiarii, Eadem notione. Litteræ Gilonis Archiep. Senon. ann. 1276. quibus indulgentias concedit accedentibus ad ecclesiam de Burgo medio in

festo S. Coronæ, apud Martenium tom. 1. Anecd. col. 1153 :

Præsentes vero literas mitti per Quæstiarios districtius inhibemus ; eas, si secus actum fuerit, carere viribus decernentes.

Prudens cautio ad tollendum ex indulgentiis turpem quæstum : quam iisdem fere verbis in Literis suis adhibet Urbanus PP. ann. 1363. ex Bullario Carmelit. pag. 124. Statuta Eccl. Æduensis apud eumd. Marten. tom. 4. Anecd. col. 472 :

Nullus recipiatur ad prædicandum, nisi sit authentica persona, vel ab Episcopo missus ; et tunc si sit prædicator Quæstiarius, non admittatur ad prædicandum, sed tantummodo exponat indulgentiam quam habet et mandatum.

His consona sunt, quæ statuit Arnaldus Episcop. Valentinus tom. 3. Concil. Hisp. pag. 516. col. 1 :

Statuimus, quod Quæstor aliquis seu petitionarius non admittatur sine literis nostris.... et tunc non admittatur ad alia, nisi ad illa solum exponenda, quæ in suis literis indulgentiæ contineri inveniantur.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Quæstuarii, in Statutis Eccles. Leod. ann. 1287. tom. 4. Anecd. Marten. col. 858 :

Decani et presbyleri non emant a Quæstuariis futuros proventus seu quæstus faciendos.

Adde col. 881. ubi semel legitur Quæstuores ead. notione, Synodum Mediol. ann. 1287. cap. 37. apud Murator. tom. 8. col. 1063. Prædicatores conductitii sive Quæstuarii, in Charta ann. 1215. ex Archivo B. Mariæ de Fontanis.