« Culcita » (par C. , 1678), dans , et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 2, col. 647b. http://ducange.enc.sorbonne.fr/CULCITA
CULCITA, Culcitra.Culcitarum vel Culcitrarum exactiones, quæ fiebant a vassalis et tenentibus
ad dominorum exceptiones, cum peregre ibant. Quæ quidem Culcitarum præbitiones
Comitibus, vel Tribunis, aliisve Magistratibus fieri vetantur in leg. 2. 3. Cod. Theod. de
Salgamo hospitibus non præbendo (7, 9.). Charta Willel. Nothi Regis Angl. pro fundatione
Abbatiæ S. Trinitatis Cadomensis ann. 1082 :
Sed et gablum et consuetudinem Culcitrarum, quod in eadem parte burgi habebat, Ecclesiæ S. Trinitatis adscribit.Charta Communiæ Bituricensis ann. 1281 :
Ab omni tolta, tallia et botagio, et Culcitrarum exactione, quieti et liberi erunt.Charta Hugonis Decani Autisiodorensis ann. 1280. in Tabular. Eccles. Autisiodor. fol. 249 :
Item consuetudinem de Culcitris tradendis, quotiescumque Decanum, vel Camerarium, seu alios Canonicos ad locum illum declinare contigerit, et ibidem pernoctare, remittimus.Tabularium Fossatense :
Tenentes dictas terras de quarta debent Culcitras et linteamina ad opus D. Abbatis et ejus familiæ, quando pernoctat ibidem.Charta Beatricis Abbatissæ B. Mariæ Suession. ann. 1232. pro Communia Aisiaci :
Item si contingat nos Abbatissam in dicta villa jacere, homines villæ tenentur nobis ministrare in qualibet hostisia CulturamRegestum Castri Lidi in Andibus fol. 47 :(f. Culcitram)et pulvinar ad petitionem majoris, vel alicujus Scabinorum, ubi viderit bona fide, quod haberi possit, etc.
Quando Dominus Susæ, vel Domina ad Susam venerint, Præco debet quærere paleam et bucham, et Culcitras, et lintea, et napas, et cyphos per domos burgensium, per amorem, non per feodum : et debet quærere ea, quæ necessaria fuerint in hospitio Domini.Charta Alani Episcopi Autisiodor. apud Sammarhanos :
Si Episcopus venerit in villam, vel hospites ei supervenerint, accipiet patellam, cacabum, scutellas, aphos, Culcitras, quissinos et pannos ad jacendum.Tabularium Fiscanense fol. 67 :
Et 2. corveias ad opus fœnorum suorum, et accommodationem Culcitrarum et linteaminum meorum, et foragium vinorum meorum, etc.Charta ann. 1210. in Chronico Andrensi :
Consuetudinaliter solebamus habere apud Hames... dimidiam frescengam, tres bustellos avenæ, unam Culcitram, quoties supervenirent hospites.Charta Philippi VI. Regis Fr. ann. 1340 :
Quod fuerint in possessione et saisina talis libertatis et immunitatis, quod dictus Archiepiscopus existens in villa Remensi, aut gentes suæ, lectos, Culcitras, cussinos, coopertoria, aut alia lectorum estoramenta, in domibus istorum conquerentium capere nequeunt, nisi ad hoc eorundem conquerentium voluntas occurrat, etc.Compotus Præposituræ Parisiensis pro termino Ascensionis ann. 1333. per Joannem de Milone Præpositum Parisiens. :
De Præpositura Montislerici : De hallagio... de pondere et costuma bestiarum, de egruno, de arrivagio,... de trubla,... de costuma Culcitrarum, etc.Majus Tabular. Corbeiense, ubi de juribus Abbatis : ....
Item pluisour de ledite vile li doivent Coutes à court, quant il en sont semons.Charta ann. 1247. apud Perardum in Burgundicis :
Que nuls ne en nostre venue, ne sens nostre venue, ne pregne à Rouvre, geline, ne pucin,.... ne Coutte ne cuissin, ne charroi, etc.Edictum Johannis Fr. Regis ann. 1355. tom. 3. Ordinat. Reg. pag. 28 :
Notre tres chiere compaigne et nostredit filz allanz par chemin par nostre royaume, noz maistre d'ostel pour nous, pourront hors bonnes villes, faire prendre par la justice des lieus, fourmes, tables, trestiaux, Coustes, cousins, feurres, etc.Acta Murensis Monasterii pag. 39 :
Adducit etiam ante Nativitatem Domini duo plaustra ligni, et ter in anno Lectos hospitibus præstabit.Charta ann. 1312. in 48. Regesto Tabularii Regii num. 179 :
Tam in Corveis, quam in captione Culcitrarum, et aliis quibuscunque, etc.Neque, opinor, aliud fuit servitium, cujus non semel mentio in Charta Grodegangi Episcopi Metensis ann. 765, apud Meurissium :
Debent autem curtim indominicatam muro circumdare, vineas vallo munire, vigilare, Lectos dare, arare, etc.Adde Chartam Libertatum villæ S. Hilarii ann. 1324. in Probat. Hist. Castilionensis.
Culcitram Auferre, jure Mortuæ manus. Magnum Chronicon Belgic. ann. 1133. de Adalberone
Episcopo Leodiensi, qui Mortuæ manus jus in sua diœcesi extinxit :
Maxima pax Leodiensium hoc tempore fuit : unde de nocte dicitur orare solitus hic Episcopus pro grege sibi commisso ante fores diversarum Ecclesiarum, ubi semel vidit mulierem flentem mortem mariti sui, et præsertim propter mortuum maritum Culcitram suam auferri ab Episcopo.
Culcitra Puncta, Gall. Coute pointe, quam perperam vulgus Courtepointe vocat.
Ebrardus in Græcismo cap. 12 :
Perperam editum picta in editione Lugdunensi ann. 1490. Rainaudus Abbas Cisterciensis in Institutis ejusdem Ordinis cap. 29 :Estque Thoral lecto quod supra ponitur alto,Ornatus causa, quod dicunt Culcita puncta.
Nullus ferat secum in via punctam Culcitram ad jacendum, nisi is, cui in Capitulo concessum fuerit.Ubi Manriquez perperam pulvinum sellæ equestri impositum interpretatur. Antiquæ Constitut. Vallis-Caulium in Anecdotis Marten. tom. 4. col. 1661 :
Nullus prior extra domum ferat Culcitram punctam vel coopertorium, exceptis his qui sunt in Scotia, vel qui longum iter arripuerint.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Culcitrarum Portitor, inter Ministeriales Curiæ recensetur in Charta Joann. de Avenis Comitis Hannoniæ
ann. 1287. apud Miræum tom. 1. pag. 777. col. 1 : Ministeriales quoque in Curia Feodatos scilicet, Dapiferos, Pincernas, Pistores, Camerarios, Portarios, Coquos, Culcitrarum Portitores, Ballivos, etc.Eorum, opinor, cura erat culcitrarum ferendarum quocumque pergeret Comes.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Culcitrare, Calcare plumis, farcire, apud Laurentium in Amalthea.les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Culcitrarius, Qui facit culcitras. Ibidem. Occurrit in Mirac. S. Angeli Mart. tom. 2.
Maii pag. 94.P. , 1766.
Culcitraria, Culcitrarius, Culcitrarum opifex, nostris Coustier. Lit. ann.
1372. tom. 5. Ordinat. reg. Franc. pag. 549 : Dantes earumdem tenore in mandatis præposito nostro Parisiensi cæterisque justiciariis nostris præsentibus, quatinus prædictos Culcitrarios et Culcitrarias nostra præsenti gratia..... uti et gaudere faciant.
◊ Culcitrarum usum ac nomen a Gallis primum promanasse, sunt qui
putant, ex hoc Plinii loco lib. 1. cap. 18 :
Sicut in Culcitris præcipuam gloriam Cadurci obtinent, Galliarum hoc et tomenta pariter inventum.