« »
 
[]« 1 cupa » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 2, col. 656c. http://ducange.enc.sorbonne.fr/CUPA1
1. CUPA, Vas vino condendo paratum, Latinis, a Koupar Anglis, nostris Cuve, Germanis Kufe. Lucanus lib. 4. de Bello civ. vers. 420 :
... Ratem vacuæ sustentant undique Cupæ.
Vide Petrum Blesens. Epist. 63.
Navis capacitatis 40. Cuparum
, in Novella Valentiniani de Naviculariis amnicis. Nos dicimus : Un vaisseau de 40. tonneaux. Gloss. Ælfrici : Cupa, tunne. Computum Capituli Autissiod. ann. 1247 :
Eodem anno habebat Capitulum duo pressoria munita, et xxii. tonnas, et quinque canales ad eas implendas, et septem Cupas cum quadam parva, in qua vinum colatur.
Jonas Monachus in Vita S. Columbani n. 53 :
Reperit eos sacrificium profanum litare velle, vasque magnum, quod vulgo Cupam vocant, quod 26. modios amplius minusve capiebat, cervisia plenum in medio habebant positum.
Vita S. Austregisili Episc. Bituric. inter Acta SS. Bened. sæc. 2. pag. 97 :
Repleto vase musto, unum quod illi vocant Cupam, ferme viginti metra capiens resedit vacuum.
Sed et apud Ulpianum inter vasa vinaria numerantur Cupæ et dolia, quæ in cello fixa sunt. Bertha Monacha in Vita S. Adelheidis Abbatissæ n. 15 :
Cellerariam enim aliquando, vinum de Cupa producentem, festinanter per nuntium accersivit : quæ in obedientia nesciens moram, ejus præsentiam velociter adivit, ore Cupæ non obfirmato, sed ducibulo secum in manibus asportato.
Occurrit eadem notione pro dolio vel doliolo, in Vita S. Willibrordi, inter Acta SS. Benedict. sæc. 3. part. 1. pag. 619. n. xviii. in Vita S. Genovefæ, tom. 1. Januarii pag. 140. 145. etc. Isid. lib. 2. Orig. cap. 6 :
Cupas, a capiendo, id est, accipiendo aquas vel vinum vocatas volunt.
Genuinum etymon ϰύπη, species navis de qua mox in Cupa 2.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Cuppa, Eadem notione. Charta anni 1047. inter Instrum. tom. 2. Gall. Christ. col. 480 :
Item de sylva... ad domos scilicet ædificandas vel restaurandas, ad Cuppas, ad dolia, ad vallum, ad naves, etc.
Bernardi Ordo Cluniac. part. 1. cap. 47 :
Cuppæ quatuor, una ad fabas servandas, quando fuerint bainatæ, altera in quam cadit aquæductus, tertia in qua [] lavantur scutellæ, quarta ad hoc ut aqua calida in eam mittatur ad mandatum et ad rasuram Fratrum.
L. Henschel, 1840–1850.
Cuba, in chart. ann. 1249. ap. Guerard. in Polypt. Irminon. pag. 385. et in alia ann. 1250. ibid. pag. 388.
L. Henschel, 1840–1850.
Cubba. Ekkehard. IV. de Cas. S. Gall. cap. 5. Pertz. pag. 106 :
Vinum quoque plenis Cubbis adpositum.
Cupella, Minor cupa. Epistola Bonifacii Archiep. Moguntini :
Vice osculi duas Cupellas vini Celsitudini vestræ transmisimus.
© École des chartes.