« 5 decanus » (par C. , 1678), dans , et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 3, col. 019c. http://ducange.enc.sorbonne.fr/DECANUS5
5. DECANUS, in Monasteriis, qui decem Monachis, seu Decaniæ Monachorum præerat.
Δέϰαρχος, in Vita S. Alexandr. Acœmeti Abbat. cap. 7.
Regula S. Benedicti cap. 21 :
Si major fuerit congregatio, eligantur de ipsis Fratres boni testimonii et sanctæ conversationis, et constituantur Decani, qui sollicitudinem gerant super Decanias suas, in omnibus secundum mandata Dei, et præcepta Abbatis sui. Qui Decani tales eligantur, in quibus securus Abbas partiatur onera sua ; et non eligantur per ordinem, sed secundum vitæ meritum et sapientiæ doctrinam.De ejusmodi Decanis agunt præterea S. Isidorus in Regula cap. 14. S. Fructuosus in Regula cap. 12. Magister in Regula cap. 11. S. Augustinus lib. 1. de Morib. Eccl. Cathol. cap. 31. S. Hieron. Epist. 22. Cassian. lib. 4. Instit. cap. 7. et 10. Adelbertus Abbas Heidenheimensis in Relat. pag. 365. Supplex libellus Monachor. Fuld. Carolo M. porrectus § 11. apud Browerum lib. 3. Antiq. Fuld. Chronicon Casinense non uno loco, Concil. Moguntiac. ann. 813. cap. 21. Itinerarium S. Willibaldi num. 25. Fulbertus Carnot. Epist. 21. etc. Vide Haeftenum lib. 3. Disquisit. Monast. tract. 6. disq. 4. 5. 6.
Decani Seniores, Majores, Qui decanis istis præerant. Capitula Lud. Pii Add. 1. cap. 55 :
Ut senior Decanus reliquis Decanis præponatur, et Abbate vel Præposito præsente locum proprium teneat.De Decano isto majore cap. seq. :
Ut Præpositus, Decanus, Cellarius, de eorum ministerio, nisi causa utilitatis aut necessitatis, non removeantur.De ejusmodi Decanis majoribus intelligendus Continuator Aimoini lib. 5. cap. 42 :
Robertus Comes cupiditate magis ductus, quam de cura animarum sollicitus, Abbatiam S. Germani accepit, seque Abbatem vocitari fecit, statuens Decanos qui curam haberent Monachorum.Et petrus Diac. lib. 4. Chron. Casinensis cap. 45 :
Demum ab Oderisio Abbate Monasterii hujus Decanus ordinatur.Cap. 77 :
Mallem Decanus esse Casinensis, quam Cluniacensis Abbas.Adde cap. 52. Chronicon Abbatiæ Trudon. lib. 8 :
Bozo Decanus, quia sic tum in illo veteri ordine appellabatur, qui modo in isto Prior vocatur.Vide Eckehardum Jun. de Casib. S. Galli cap. 1. pag. 42. et Vadian. de Monasteriis Germaniæ pag. 32.
Foris Decanus in Monasteriis, cujus munus describitur in Tabulario Monasterii S. Theofredi in
Diœcesi Aniciensi, quod scilicet versatur circa res exteriores.
Decana, in Monasteriis puellaribus, apud Rudolfum in Vita S. Liobæ cap. 3. et in Actis S.
Forannani Abbatis Walciodorensis n. 15.
P. , 1766.
◊ Doyennesse, in
Charta ann. 1444. ex Reg. 177. Chartoph. reg. ch. 2 : L'abbesse, Doyennesse et chapitre de l'église de S. Pierre de Remiremont.Vide in Decanus 5.
Decania, Decani Monachici dignitas. Adelbert. Abbas Heidenheimensis pag. 365 :
Decania quoque, in qua rigor correctionis esse deberet, cuiquam levissimo timidissimoque tradebatur.
Decanus Operis, vel Operariorum, in Monasteriis, operis Monasticis præfectus. Eckeardus
Junior de Casib. S. Galli cap. 3 :
Cum alias in nullo esset utilis... a Salomone operariorum positus est Decanus.Bertholdus Monachus de Abbatib. S. Galli :
Post hunc electus est... Waltherus Decanus operis, et tenuit ipsam Abbatiam, etc.Horum, ni fallor, mentio est apud Petrum Venerabil. lib. 1. Epist. 28 :
Quia brevem ferramentorum et rerum Monasterii Abbas non habet, eum vel superbum vel negligentem dicitis : et quare alio in loco legitur, Decani tales eligantur, in quibus securus Abbas partiatur onera sua ? etc.Vide Operarius.