DICA 1, Glossarium mediae et infimae latinitatis, Du Cange et al.

« 1 dica » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 3, col. 101c. http://ducange.enc.sorbonne.fr/DICA1

1. DICA, Charta, a dicendo. Ita Papias. Joannes de Janua : Dica, Tabula vel cautio, vel Charta proprie, ubi continetur summa debiti, et nomina debitorum, vel debentium, et ponitur pro qualibet parte Chartæ, et dicitur a dico, cis. Etymon fortasse Græcum Δίχα. Confer Chartæ partitæ et divisæ in Chirographum. Liber niger Scaccarii pag. 366 :

Item thesaurarii domini Regis de marca faciunt de averio domini Regis Dicas et cyrographa contra custodes et clericum ponderis et cunei.

Vide Dicha.

Dica, non tam pro Charta, vel schedula, in qua scribitur, quam pro taleola, nostris Taille, in qua rerum numerus annotatur, usurpatur a Thwroczio part. 1. Chr. cap. 24. de Siculis :

Hi nondum Scythicis literis obliti, eisdem non encausti et papyri ministerio, sed in baculorum excisionis artificio, Dicarum ad instar, utuntur.

Vide Olaum Wormium in Fastis Danicis pag. 87. et 119. ubi ejusmodi baculos excisos repræsentat. Ordericus Vitalis lib. 8. pag. 708 :

Unde coacti Dicam per totam terram suam, quæ hactenus a malis consuetudinibus libera erat, fecerunt, et 60. libras Cenomanensium... Roberto dederunt.

Ubi Dica nihil aliud est quam tallia, seu exactio, vel præstatio, quæ inde nomen accepit, quod in taleolas referretur, ut suo loco monemus. Qua etiam notione accipitur in Decretis Hungaricis Ludovici Regis Hungariæ art. 3. et 4. et Matthiæ Reg.

ann. 1464. ubi Dica est exactio publica, Dicator exactor, et Dicare exigere. Liber Rubeus Scaccarii Anglici fol. 30 :

Et præter hoc debet Magister Marescalsiæ habere Dicas de donis et liberationibus, quæ fuerint de thesauro Regis, et de sua camera ; et debet habere Dicas contra omnes officiales Regis, ut testis per omnia.

Ubi Dica, est præstatio in taleolam relata. Statuta Ordinis de Sempringham pag. 748 :

Institutum est etiam ut diligenter per Dicam notetur, quantum ex omni genere bladi vel leguminis expendetur in semine.

Supra :

Dica illa dividatur in duo, et una pars deputabitur custodiæ hospitalis fratris,... et altera Grangiario.

Rursum :

Per aliquem Fratrem fidelem Clericum vel laicum ad hoc assignatum excutiantur decimæ ; et summa inde proveniens annotetur Dica inter fratrem prædictum, et Grangiarium.

Ibidem :

Et singulas quarterias annotet per Dicam.

Abbrev. Placit. Johann. reg. ann. 9. Hertf. rot. 5. pag. 58 :

Foliot dat duas marcas et dimidiam et pacavit illas ad scaccarium per Dicam et tamen ponantur in summonicione, quia non est allocata Dica.

Secunda Curia Generalis celebrata Barcinone ann. 1299. a Jacobo II. Regis Aragon. MS. :

Item quod omnis Dica, quam campsor faciat, vel dicat alicui qualicumque ratione, quod inde teneatur sicut per depositum et comandam, et quod campsor habeat scribere omnes Dicas, quas faciet in capi-brevio majori suo jurato, et non aliis libris vel scripturis.

Curia Generalis celebrata ab Alphonso Rege in Villa Montis albi ann. 1333 :

De quibus quantitatibus dicti campsores Dicas faciant, ut eas tradant inquisitoribus.

Jurisconsultis, Dica, est judicium, actio, libellus, actionem continens.

P. Carpentier, 1766.

◊ Glossar. Lat. Ital. MS. : Dica, la carta del debito.

L. Henschel, 1840–1850.

Dice, Litteræ. Ruodlieb. fragm. 3. vers. 227 :

Respondit : Vivit, valet et bene, vel tibi misit

Istas litterulas, melius quibus ac mihi credas.

Susceptaque Dice sciolum facit hanc recitare.

Quam super ut legit, ait : arbitror hæc brevis inquit, etc.

« 2 dica » (par P. Carpentier, 1766), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 3, col. 102a. http://ducange.enc.sorbonne.fr/DICA2

2. DICA, Dicha, Oblata conditio, Gall. Offre. Charta ann. 1319. in Reg. 59. Chartoph. reg. ch. 343 :

Quod quicumque bona et jura immobilia... emere vellent... prout vellent dicerent et offerrent coram illis, qui ad recipiendum Dicas seu oblationes hujusmodi.... fuerant deputati,... et factis in et præ dictis bonis per plures personas pluribus Dicis seu oblationibus, etc.

Alia ann. 1332. in Reg. 68. ch. 2 :

Item quod tempore quo monetæ regiæ fuerunt venditæ, quod dictus Raymundus fecit quandam oblationem sive Dicham in moneta regia Tholosæ, et quidam Geraldus de Martello fecit quandam Dicham sive incheriam de quatuor libris pro milliari, etc.

Vide infra Ditum.

« Dicha » (par les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 3, col. 103a. http://ducange.enc.sorbonne.fr/DICHA

DICHA, pro Dica, Schedula vel Talleola, si bene conjecto : unde Diche Cyregrapharium eum existimo, qui curam habet in Dica notanti quæ sunt annotanda, ut tallias seu impositiones, etc. Charta Edwardi I. Regis Angl. ann. 1277. apud Rymerum tom. 2. pag. 83 :

Cum nuper provideri fecerimus, quod Judæi regni nostri manerent in civitatibus et burgis nostris propriis, in quibus Diche Cyregrapharius Judæorum nostrorum esse consueverat.

Vide supra Dica 2.