DIRECTUM 3, Glossarium mediae et infimae latinitatis, Du Cange et al.

3. DIRECTUM, Jus quod quivis in re aliqua habet, quod sibi competit in suis bonis, reditus, præstatio, etc. Instrumentum ann. 968. in magno Chartulario S. Victoris Massil. fol. 7 :

Recognoscentes quia nullum Directum habebant de ipsis campis et de ipsis vineis.

Charta Oldegarii Episcopi Barcinonensis ann. 1128 :

De omnibus Ecclesiasticis justitiis et Directis, quæ ad vos pertinent.

Alia Ildefonsi Regis Aragon. æræ 1250. in

Hist. Pinnatensi pag. 263 :

Ecclesiam Vincentii de Valentia, cum omnibus Directis suis, quæ modo habet, vel habere debet.

Charta ann. 1378. ex Archivo S. Victoris Massil. armar. Massil. n. 662 :

Abbas et Conventus dederunt sacristæ 30. lib. censuales cum toto majori Directo pro votis quæ fiunt ad tumulum, etc.

Derittum. Privilegium Ludovici Imper. datum Castrucio :

Cum omnibus honoribus, Derittis, usibus, etc.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Derittus. Privilegium Ferdinandi Siciliæ Regis ann. 1462. in Bullario Carmel. pag. 620 :

Omnes et quascumque jnrisdictiones, actiones, jura earum, eorumque exactiones et Derittus, necnon dictum territorium, etc.

Dirictus. Joannes XXII. PP. tom. 4. part. 2. Epistolarum secret. pag. 89 :

Et ultra hoc debet habere medietatem Dirictus commercii Layacii, et Portellæ, et medietatem Salinarum.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Drictum, Eadem notione. Instrum. ann. 1028. nov. Gall. Christ. tom. 1. pag. 49. col. 1 :

Nos donamus et imitamus ista Ecclesia cum cimiterio, et mansum in qua Ecclesia est.... cum Dricto nostro a Domino Deo, etc.

Rursum occurrit ibidem.

Directura. Charta Guidonis Regis Hierosol. ann. 1190. apud Guesnaium in Annalib. Massiliensib. :

Ut per hæc omnia loca liceat intrare et exire... sine ulla Directura, et terraria, vel anchoragio et absque omni exactione, etc.

Alia Philippi Regis Fr. ann. 1309. ex 2. Regesto ejusdem Regis n. 86. in Tabulario Regio :

Item septem Directuras, Directura qualibet unius sectarii avenæ.

Vide Dirigere.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Dirictura. Breviarium Historiæ Pisanæ ad ann. 1168. apud Muratorium tom. 6. col. 181 :

Rex Babyloniæ.... Pisanis donavit Diricturam, quam dare solebant in Babylone et Alexandria : sicque ibi sunt liberi ; et donavit ipsis Pisanis multas possessiones et domos per totam terram suam.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Dectura. Charta Heliæ Abb. Floriac. ann. 1280 :

Prior de Hampis pro bono pacis assignavit dicto Conventui... campipartem et decimam terræ la Caorsine pro xxxii. solidis Paris. et septem Decturas et dimidium pro lxviii. solidis Parisi.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Dretura. Litteræ Guillelmi Episcop. Paris. ann. 1234. in Hist. San-German. pag. lvii. col. 1 :

Quinguaginta solidos percipiendos annuatim a Presbytero de Crona, quicunque fuerit, vel ejus nuncio, in censu suo de Crona in festo S. Remigii de primis denariis, et sexaginta solidos de primis denariis in Dreturis suis de Crona in crastino Natalis Domini, et de hiis observandis et de faciendo habere dictum redditum ab hospitibus suis terminis supra dictis.

Liber anniversariorum et censuum S. Germani a Pratis fol. 44. v° :

Annivers. Hugonis Abb. de Flaicuria, de quatuor libris Paris. sitis apud Valentonem super undecim Dreturis et xxii. denariis, quos ibidem percipimus ad Natale Domini.

Ibid. fol. 60. v° :

Apud Clamart percipimus xxxvii. sol. cum viii. denariis minuti census in festo S. Remigii, cum iv. Dreituris et dimidia recipiendis ad Natale Domini.

Et fol. 75 :

Undecim Dreturas, lxi. sestaria avenæ, et iii. sest. frumenti i. minellum minus et xxii. capones.

Item fol. 101. v° :

Cum una Droitura quæ valet anno quolibet unum sextarium ordei, unum caponem et unam frassam.

Denique fol. 200 :

Et vaut la Doiture ung septier d'avene, et ung minot de froment, et deux chapons seurennez.

Passim occurrunt voces Dretura et Droiture in hoc anniversariorum libro : ubi observare est Dreturas omnes in speciebus semper, nunquam in pecunia fuisse exsolutas. Similiter in Charta Tabularii Portus Regii ann. 1263 :

Valet Droitura integra unum sextarium avenæ, unum minotum frumenti ad mensuram Castrifortis et duos capones. Complement de Droiture,

in Litteris ann. 1356. apud D. Secousse, tom. 3. Ordinat. pag. 106.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Drettura.

Salvo jure, Drettura et usatico Communis Massiliæ

, in Charta ann. 1233. ex Archivo Commenderiæ Arelat.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Dreytura. Acquisitio anni 1337. Hist. Dalphin. tom. 2. pag. 348. col. 1 :

Omne jus omnemque actionem, partem, Dreyturam, requisitionem et reclamationem, quod et quas dictus Dom. Guillelmus habet, etc.

Charta anni 1357. apud Baluzium Hist. Arvern. tom. 2. pag. 362 :

Quidquid juris, actionis, possessionis, proprietatis, Dreyturæ, deversi, etc.

Drictura, Drectura. Pactum nuptiale Ermengardis filiæ Bernardi Atonis Vicecom. Biterrens. et Gaufridi filii Girardi de Rossilione 5. Id. Maii 1110 :

Et si non habuero alium infantem, dono tibi totas meas Dricturas, ubicumque illas habeam et habere debeam.

Charta ann. 1232. in Magno Pastorali Eccles. Paris. :

Recognoverunt, se vendidisse.... tria sextaria avenæ, et unam Drecturam, et dimidiam Dreturam, et quartam partem cujusdam Dreituræ, quæ omnia sita sunt in parochia, etc.

P. Carpentier, 1766.

Dircitura, Præstatio, vectigal, Privil. Pisanis concessa a Conrado II. reg. Sicil. ann. 1269. apud Lamium tom. 3. Delic. erudit. pag. 273 :

Nullum interdictum faciemus vel fieri faciemus,..... et nullam aliam Dircituram seu teloneum, etc.

Sed forte leg. Dricturam.

P. Carpentier, 1766.

Direchura, Eadem notione. Charta ann. 1307. in Reg. 47. Chartoph. reg. ch. 130 :

Item intendit probare quod homines, qui piscantur in stagno de Melgorio,... dant Direchuram seu pulmentum certum omnium piscium et avium captarum in dicto stagno.

Infra :

Drechura

.

Droitura, ex Gall. Droiture. Magnum Pastorale Eccles. Paris. ann. 1270 :

Quinque solidos annui census, cum dimidia Droitura valente 4. sol. et 3. den. in censiva.

Necrolog. Eccl. Paris. 7. Kal. Febr. :

Item 3. Droituras, et quartam partem unius Droituræ debitas in Nativitate Domini quoque anno. 3.

Kal. Aug :

Dedit 50. sol. in villa de Areinvilla, videlicet in 2. sextariis tam bladi, quam avenæ unam Droituram cum dimidia et octava parte unius.

Vetus Poeta MS. e Bibl. Coislin. :

Cil s'en ala sans sa Droiture

Pour le loier dont cil prist cure.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Droictura Dimidia, in Charta ann. 1234. ex Archivo Portus Regii.

Directaticum, Directaticus, Idem quod Directum, jus, quod quis habet in re aliqua. Ch. Ranimiri Arag. Regis apud Hieron. Blancam pag. 646 :

Concedo vobis Castrum et villa... cum suis terminibus et Directaticis, eremis et populatis, et montibus, etc.

Alia Alfonsi I. Regis Aragon. pag. 789 :

Et mittas illos clericos, poterosamente in illos alhobzes, et in totos illos Directaticos quos habuerunt in tempus de Moros ad unamquamque Ecclesiam, quæ sit in illos Castellos, etc.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Directicius, Eadem significatione. Litteræ Alfonsi Regis Castellæ pro Cœnobio S. Joannis de Burgos, apud Stephanotium

Fragm. Histor. MSS. tom. 3. :

Facio cartam donationis Deo et Monasterio S. Joannis Ecclesiæ S. Roberti de Casa Dei, de Ecclesiis S. Petri de Cordioles cum omnibus Directiciis suis.

Ibid. legitur,

Monasterium S. Martini cum suis Directuris

.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Dretaticus. Charta ann. 1070. in Appendice Marcæ Hisp. col. 1153 :

Vendo vobis omnes voces et Dretaticos, possessiones, etc.

Similia leguntur in altera ejusdem ann. Charta ibid. col. 1154 :

Advenerunt ergo mihi prædicta omnia per vocem et Dretaticum vel hereditatem jam dicti patris mei,

in Charta ann. 1070. ibid. col. 1160.