FASCIOLA, Glossarium mediae et infimae latinitatis, Du Cange et al.

« Fasciola » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 3, col. 418b. http://ducange.enc.sorbonne.fr/FASCIOLA

FASCIOLA. Ugutio, partim ex Isidoro

lib. 19. cap. 33 : Fasciola dicitur, qua vulnera ligantur. Fasciale vero Latinis cingulum, quo puer circumligatur in cunis. Hinc Faisser, pro Vulnera alligare, curare, Gall. Panser. Lit. remiss. ann. 1443. in Reg. 176. Chartoph. reg. ch. 297 :

Icellui Toulhon fut confessé et receut son Createur ; et après fut Faisse et aparillé.

Glossar. Provinc. Lat. ex Cod. reg. 7657 : Faysser. Prov. fasciare. Diminutivum a Fascia, cujus vocis crebra occurrit mentio in Regulis Monasticis, cum agunt de Monachorum vestibus, ubi maxime itinerantium fuisse observare est. Bernardus in Consuetud. Cluniacensib. MSS. cap. 3 :

Non debet equitare sine Fasciolis plusquam una leuca.

Cap. 62 :

Ablatis calcaribus, et Fasciolis ad Monasterii introitum petat veniam.

Lanfrancus in Decretis pro Ordine S. Benedicti cap. 7. ait ad Camerarium pertinere, ut procuret

fratribus in iter profecturis cappas, Fasciolas, calcaria

. Idem cap. 14. Monachum Fasciolatum, aut cinctum, sive cum cappa, in claustrum introire vetat, quod hæc sint itinerantium. Bernardus Mon. MS. cap. 4. et Udalricus lib. 3. Consuetud. Cluniac. cap. 11. Fasciolas Monachis tribuunt propter tibias infirmantes, id est, si id exigat infirmitas. Vide lib. 1. Miracul. S. Dionysii cap. 14. Regula Magistri cap. 81. statuit, ut Monachi habeant in hieme

pallium stamineum, braccas laneas, et Fasciolas, aut pedules

. Vult præterea, ut Fasciolæ laneæ non sint, sed

lineæ, ut aliquid distet a Clerico Monachus

. Denique Conventus Aquisgran. ann. 817. cap. 22. Fasciolas duas Monachis concedit, et duas alias, quibus necesse est itineris causa. Iis interdicuntur in Concilio Cloveshovensi ann. 747. cap. 38 :

Nec imitentur sæculares in vestitu crurium per Fasciolas, etc.

◊ Quærunt ipsi monachi, quod genus vestis fuerint Fasciolæ his locis. Haeftenus cum pedulibus confundit, ut et Lucas Acherius ad Udalricum, qui Gamaches vertit. His proxime accedit Editor Vet. Disciplinæ monast. qui Fasciolas leves quasdam ocreas esse existimat, ex eo maxime quod itinerantibus propriæ videantur. Palam est, supra laudatos Scriptores pedules a fasciolis perpetuo distinguere. Verum non est cur ad exoticas notiones recurramus, cum Latina se offerat ; sunt enim Ciceroni lib. de Aruspic. resp. Fasciolæ, quæ, Ulpiano D. de Auro et arg. leg. (34, 2. fr. 25. § 4.) Fasciæ crurales dicuntur : nostris jarretieres ; quod mire illustrat S. Wilhelmus lib. 1. Constit. Hirsaug. cap. 16 :

Pro signo Fasciolarum, inculcatum calceorum signum præmissum, addito, ut utrumque indicem tibiæ circumferas.

Eginhardus in Carolo M. :

Fasciolis crura et pedes calciamentis constringebat.

Monachus Sangallensis lib. 1. cap. 36 :

Fasciolæ crurales vermiculatæ, etc.

Vide Fascilones. Fiscorum describend. Formulæ apud Pertz. Leg. tom. 2. pag. 177 :

Est ibi genitium..... in quo repperimus sarciles 5. cum Fasciolis 4. camisiles 5.

Qualis autem fuerit calceatura Francorum, supra attigimus in voce Armiger, quibus hæc addere placet ex Joanne Puricello in Monumentis Basilicæ Ambrosianæ pag. 70. ubi Bernardi Regis Italiæ, Pipini filii, effossum et apertum tumulum describit, ipsiusque Bernardi vestes regias :

Superstites adhuc e corio rubro calcei utrumque pedem contegebant iidemque ligneam quisque soleam, hinc inde coriaceis insutam, habebant. Tam vero apte presseque ad suum quisque pedem juxta ordinem digitorum congruebant, in acutum versus primorem digitum desinentes, ut calceus dexter non nisi dextro pedi, quamdiu integer ille erat, sinisterque sinistro adaptari potuisset. Cæterum quisque calceus duabus tantum corii partibus invicem consutis pedem ita contegebat, ut anterior corii pars in suprema versus crura extremitatem aliquantulum scissa in longum esset, illicque pedi ligamine astringeretur, ad eum prorsus modum, quo rusticana hodie calceamenta factitari solent.

Calcaria deinde ærea pedibus aptata describit. A fasciis denique cruralibus nata vox Fesse, seu uti vulgo dicimus, Face, vel Fasce, in armorum insignibus. Guill. Guiart. MS. ann. 1304 :

Ot main escu portrait à Fesse.