◊ Extensis flagella infligebatur : hinc formula frequens in Lege Wisigoth. et in Lege Bajw. tit. 11. cap. 4. § 3 :

Flagella publice extensus accipiat. Super scamnum tensus,

in Lege Salica tit 42. § 1. Lactantius lib. de Mortibus Persecutor. num. 21 :

Si quis esset verberandus, defixi in stabulo pali quatuor stabant, ad quos nullus unquam servus distendi solebat.

Martyrium S. Niconis num. 18 :

Κελεύεται αὐτοὺς τεθέντας βουνεύροις ὠμοῖς πλήττεσθαι αὐτῶν σάρϰας.

Gregorius in Vita S. Basilii Jun. num. 4 :

Κελεύει ἐϰταθέντας ὑπὸ τεσσάρων βουνεύροις τύπτεσθαι.

Denique Theodorus Iconiensis Episcop. de SS. Cyrico et Julitta :

Ταύτην δὲ σϰηματισθεῖσαν ϰαὶ τανυσθεῖσαν ὠμοῖς νευροῖς ἀφειδῶς τύπτεσθαι ἐπέτρεψεν.

Designabat vero sententia numerum verborum, ut habent Concilium Narbonense ann. 589. cap. 4. Concil. Toletan. XVI. cap. 2. Lex Wisigoth. lib. 2. tit. 1. § 7. 8. 11. et alibi passim. Lex Burgund. tit. 4. et 83. § 2. Lex Salica tit. 13. Lex Bajwar. Speculum Saxon. lib. 3. art. 16. Charta Aldegastri, filii Sylonis Regis Ovetensis, ann. 781. apud Sandovallium, Cedrenus pag. 536. Harmenopulus lib. 6. tit. 3. § 1. Chartæ variæ apud Doubletum pag. 661. 697. 736. etc. Vide Acropolitam. cap. 73. Cyprianus in Vita S. Cæsarii Arelatensis :

Solebat vero Sanctus id accurate observare ut nemo ex illis, qui ipsi parebant, sive illi servi essent, sive ingenui, si pro culpa flagellandi essent, amplius 39. ictibus ferirentur ; si quis vero in gravi culpa deprehensus esset, permittebat quidem, ut post dies paucos iterum vapularet, sed paucis. Contestabatur Ecclesiæ præfectos, si quis juberet quempiam diutius flagellari, et ea verbera illi mortem afferrent, ut is homicidii reum se sciret.

◊ Nullam porro infamiæ notam viris liberis et ingenuis inurebat flagellationis pœna, uti disertim testatur Concilium Toletan. XIII. can. 2 :

Qui etiam, si pro culpis minimis, ut assolet, flagellorum ictibus a Principe verberentur, non tamen ex hoc, aut testimonium amissuri sunt, aut rebus sibi debitis privabuntur.

Lex Wisigoth. lib. 2. tit. 1. § 18 :

Ita ut ei flagellorum ista corrreptio non inducat infamiæ.

Adde § 33. lib. 3. tit. 4. § 10. Vide Grimm. Antiq. Juris German. pag. 703.

◊ Hinc flagellationem inter correptiones quibus maritus uxorem suam corrigere poterat, recensitam fuisse colligitur ex Epist. Rhabani Abb. Fuldensis apud Baluz. in Append. ad Capitul. num. 8 :

Primum ergo quæsitum est quale judicium ille sustinere debeat qui, Flagellando uxorem suam, duos filios suos in partu occidit... Ubi liquido patet quod propter immoderatam correptionem in crimen cecidit paricidii.

◊ Inter pœnas, quæ a confessoribus infligebantur pœnitentibus, recensetur apud scriptores medii ævi haud infrequenter. Vita S. Walth. tom. 1. Aug. pag. 258. col. 2 :

Quoties etiam, ut assolet, aliqua volatilis vel umbratilis mundanæ vanitatis cogitatio cordi irrepsisset ;..... non patiebatur, ut ita dicam, moram momentaneam transire, quin curreret ad confessionis sanativum remedium, et virgis exponeret dorsum. Si vero confessor ejus pietate ductus illud corpus innocentissimum virgis mitius percuteret, ipse in virtute obedientiæ præcipere districtius consuevit, ut non parceret oculus ejus aut manus in eum, donec aliquoties sanguinem eliceret.

Ad quem locum docti Editores ex Manrique in Annal. Cisterc. ann. 1147. cap. 16. hæc adnotant :

Verum quod ait, consuetum S. Virum currere ad confessionem, et virgis vapulandum dorsum exponere, sciat lector, in more nostris patribus, non aliter audire confessores, quam denudatis dorsis pœnitentium, virgis, quamdiu absolverentur, percutiendum ; idque post matutinalem Missam commune cunctis ; extra id tempus aliquando etiam fiebat.

Vide Disciplina et Scopræ.

◊ In Capit. 2. et 4. Caroli M. ann. 805. cap. 10. adjutores conspiratorum se invicem flagellare, et sibi nares præcidere jubentur.

◊ Duplex autem fuit fustigatio : alia cum fuste, alia cum virgis. Vide Dig. lib. 48. tit. 19. fr. 10. Utriusque meminit Edictum Pistense cap. 15 :

Constituimus fidelium nostrorum consensu atque consilio, ut quorumcumque coloni et servi pro hoc convicti, non cum grossa fuste, sed nudi cum virgis vapulent.

In fustigatione cum fuste, numerabantur ictus : unde in Edicto Caroli C. in Carisiaco ann. 861. cap. 5. virgæ minutæ opponuntur ictibus :

Et aut ictibus, prout viderit competere, aut minutis virgis cum ratione et discretione illum, qui denarium bonum rejecit, castiget.

Idem Edictum Pistense cap. 16 :

Si servus vel colonus, nudus cum virgis vapulet.

Cap. 20 :

Insuper et virgis nudo corpore vapulet.

Cap. 23 et 24 :

Nudus cum virgis flagelletur. Virgarum verbera,

inter canonicas castigationes recensent etiam Augustinus Ep. 159. et Gregorius M. lib. 9. Epist. 67.