« »
 
FRANCHIA, FRANCIA 1, FRANCIA 2, FRANCIA 3.
[]« Franchia » (par P. Carpentier, 1766), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 3, col. 587a. http://ducange.enc.sorbonne.fr/FRANCHIA
FRANCHIA, pro Franchisia, Libertas, jus, privilegium. Charta ann. 1262. tom. 4. Ordinat. reg. Franc. pag. 378 :
Quod ipsi dictam Franchiam tenebunt firmiter, etc.
Rursum infra occurrit, sed pluries Franchisia.
[]« 1 francia » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 3, col. 590c. http://ducange.enc.sorbonne.fr/FRANCIA1
1. FRANCIA, Gallia, a Francis, qui eam invaserunt, et Romanis abstulerunt, dicta. Primus autem hac appellatione Galliam donasse dicitur Gregorius M. lib. 4. Epist. 31. ad Mauricium Imp. et lib. 6. Epist. 33. quam prioribus eorum sedibus tribuit præ cæteris Nummus Constantini Imperatoris, quem alibi proferimus, in cujus aversa parte Francia legitur.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Longe ante Gregorium M. Galliam nomine Franciæ designavit Eumenius in Panegyrico Constantino filio Constantii dicto :
Quid loquar rursus intimas Franciæ nationes non jam ab his locis, quæ olim Romani invaserant, sed a propriis ex origine suis sedibus, atque ab ultimis Barbariæ litoribus avulsas, ut in desertis Galliæ regionibus collocatæ, etiam pacem Romani imperii cultu juvarent, et arma dilectu ?
Infra :
Affecisti pœna temeritatis Reges ipsos Franciæ, qui per absentiam patris tui pacem violaverant.
At posterioribus sæculis, et potissimum sub prima et secunda Regum nostrorum stirpe, cum Francorum Imperium et dominatio in exteras regiones, atque adeo longinquas sese protendisset, Franciæ nomine intellectæ eæ omnes, quæ Francis parebant, aut paruerant. Id vero ab eo manavit, quod Reges harum provinciarum a Francis orti, et a Francia digressi, sese indidem Francorum, non autem regionum, quibus imperabant, Reges inscriberent, uti observatum ab Ottone Frising. lib. 6. cap. 17. et Sirmondo ad Capit. Caroli C. tit. 1.
In primis vero Germania hacce appellatione innotuit, quod ea provincia diu Francis nostris paruerit, ut constat ex Eginhardo ann. 820. 823. Hermanno Contracto ann. 838. et aliis Rerum Francicarum Scriptoribus : unde etiamnum Franconiæ nomen inditum. Lexicon MS. Gr. Reg. Cod. 2062 : Γερμανιϰός, ὁ Φράγϰος. Vetus Scholiastes Juvenal. Stat. 4. de Cattis :
Gentes Germanorum sive Francorum.
Et S. Hieronymus in Vita S. Hilarionis :
Inter Saxones quippe et Alemannos gens ejus non tam lata quam valida, apud Historicos Germania, nunc vero Francia vocatur.
Cum igitur tam late sese diffudisset Francorum nomen et virtus bellica, et in exteras ac remotas Europæ regiones sese propagasset eorum Imperium, inde factum, ut Græci non modo, sed et Saraceni, Arabes, et Abyssini Europæanos populos Francorum nomine donarint. Monachus Sangall. lib. 1. de Carolo M. cap. 11 :
In illo tempore propter excellentiam Caroli, Galli et Aquitani, Edui et Hispani, Alamanni et Bajoarii, non parum insignitos se gloriabantur, si vel nomine Francorum servorum censeri mererentur.
Georg. Monachus S. Sabæ apud Eulogium lib. 2. Memorial. cap. 10 :
Cœpi cogitationibus variis æstuare, ut aut proprium solum reviserem, aut regna Christianorum, id est, Franciam peterem.
Luithprandus in Legat. :
Residentibus nobis ad mensam,...... ex Francis, quo nomine tam Latinos, quam Teutones comprehendit, ludum habuit.
Id potissimum observatum a Guiberto in Hist. Hieros. lib. 2. cap. 1. Conrado Usperg. in Henrico IV. Vincentio Belvacensi lib. 30. cap. 87. lib. 31. cap. 146. Abulfeda pag. 4. Josepho Barbaro in Itinerario in Persiam pag. 465. Belono lib. 2. Observ. cap. 8. 85. Damiano a Goes tom. 2. Hist. Hisp. Gabriele Sionita ad Geograph. Nub. Clim. 4. part. 1. Abrahamo [] Echellensi in Hist. Arabum cap. 5. etc.
Francia Antiqua, Franconia, vetus Francorum sedes, quam Francorum Regionem vocat Hieronymus in Chron. ann. 377. Franciam supradictus Constantini M. Nummus. Ita porro appellatur ab eodem Hieronymo in Vita Hilarionis, et a Monacho Sangallensi lib. 1. cap. 25. et lib. 2. cap. 16.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Errat Cangius, si fides Schiltero ; neque enim Franconia, inquit, Francia Antiqua usquam appellata est. Cangio præivit Erasmus ad Epistolam S. Hieron. 51. qua in re et ipse quoque falsus est. Monet iterum Schilterus Franconiam non Germaniam ipsam esse, sed partem Franciæ Orientalis transrhenanæ, cujus fines indicat Chron. magn. Belg. :
Franconia pars Alemanniæ intra Rhenum et Danubium in qua Bamberg.
Interdum Francia nude dicitur. Eckeardus Jun. de Casib. S. Galli cap. 1 :
Nondum Suevia in Ducatum erat redacta, sed fisco regio peculiariter parebat, sicut hodie et Francia. Procurabant ambas Cameræ, quos sic vocabant nuncii : Franciam ad Alpes tum Werinhere.
Regnum Francorum pro Germanorum, in chart. Wernher. Argentin. Episc. ann. 1004. in Alsat. Diplom. tom. 1. pag. 147 :
Pro statu regni Francorum et domini mei Heinrici dilectione, etc.
Ita Reges Francorum, i. e. Germanorum, in chart. ann. 959. ibid. pag. 113.
Francia Gallicana, in Chron. Laurisham. pag. 69.
Francia Interior, Gallia ipsa, ad discrimen ulterioris, seu Germanicæ. S. Eulogius Archiep. Toletan. in Epist. ad Willesindum Pampilon. Episc. :
Quos vulgi opinio negotiatorum cohortibus interesse nuper ab ulterioris Franciæ gremio ibidem descendentibus jactitabat. Deinde urbi appropinquans negotiantes quidem reperi, peregrinos autem meos eorum relatione apud Moguntiam nobilissimam Bajoariæ civitatem exulasse cognovi. Et verum fuisse hoc negotiatorum nuncium regredientibus...... ab Interiori Francia fratribus nostris didicimus.
Francia Latina, Gallia ipsa, Wipponi de Bello Saxon. pag. 112. Vetus Chronicon apud Lambecium lib. 2. Commentar. de Biblioth. Cæsarea pag. 394 :
Hic divisio acta inter Theutones Francos, et Latinos Francos.
Francia Magna, Μεγάλη Φραγϰία, Germania, apud Constantinum de Adm. Imp. cap. 26. 29.
Francia Media, quæ inter Austriam et Neustriam interjacet, in Vita Aldrici Episcopi Cenoman. num. 57.
Francia Nova, Neustria, quæ distinguitur ab Austria. Albericus :
Successit ei in regno filius ejus Clodoveus in Neustria, id est, Nova Francia, per annos 17. vivente adhuc Sigeberto in Austria.
In veteri Notitia præfixa tom. 1. Hist. Franc. :
Senonensium Archiepiscopus, Franciæ Novæ Archiepiscopus nominatur.
Vetus Notitia apud Dominicum :
Civitas Parisius, civitas Aurelianis, ubi deficit Nova Francia.
Francia Occidentalis, Gallia, Francia proprie dicta, et quidem ϰατ΄ ἐξοχὴν, etiam ante Sigebertum ann. 844. Occurrit apud Ottonem Frising. lib. 5. cap. 35. lib. 6. cap. 17. Albert. Aq. lib. 8. cap. 6. Asserum de Ælfridi rebus gest. ann. 884. 886. Pactum Bonnense inter Carolum Simplicem Franciæ, et Henricum Aucupem Germaniæ Reges ann. 921. apud Aubert. Miræum tom. 1. pag. 37 :
Anno vero regni Domini et gloriosissimi[] Regis Francorum Occidentalium Caroli 29. redintegrante 24........ anno quoque regni Domini et magnificentissimi Regis Francorum Orientalium Henrici 3.
Francia Orientalis, dicta Germania, ad discrimen Franciæ Occidentalis, seu Galliæ. Annales Francor. Metenses ann. 688 :
Pipinus Orientalium Francorum, quos illi propria lingua Osterlandos vocant, suscepit principatum.
Ubi Osterland idem valet ac Austrasia, seu Austria, de qua voce supra egimus. Unde passim legere est, Reges et Imperatores Germanicos sese subinde Francorum Reges aut Imperatores inscripsisse, licet non essent de stirpe Regum Francicorum orti. Vide Ditmarum lib. 6. pag. 60. Harigerum Abbat. in Vita sancti Landoaldi n. 12. Vitam B. Mathildis Reginæ 2. Crantzium in Metrop. lib. 4. cap. 13. etc.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Qui fuerint Franciæ Orientalis limites discimus ex Gothofredo Viterb. ad ann. 881 :
Arnulphus totam Franciam Orientalem, quæ hodie Teutonicum regnum vocatur, id est, Bavariam, Sueviam, Saxoniam, Thuringiam, Frisiam et Lotharingiam rexit : Occidentalem vero Franciam Odo tenuit.
Wippo in Vita Conradi Imper. pag. 430 :
E Saxonia Boiariam et Orientalem Franciam pertransiens, ad Alemanniam pervenit.
Francia Orientalis, Gallia ipsa, respectu Angliæ, apud Asserum de Ælfredi rebus gest. ann. 880.
P. Carpentier, 1766.
Chron. Mediol. apud Murator. tom. 2. Antiq. Ital. med. ævi col. 1021 :
Sciendum est quod ultra montes fuit duplex Francia. Una dicitur Francia Orientalis, ubi est Magancia caput regni, unde et dicitur Francia Maganciæ. Et hinc natus est Carolus Magnus cum tota sua posteritate. Alia dicitur Francia Occidentalis, ubi est Parisius, quæ quondam dicta fuit Provincia Gaudiana, et postea dicta est Francigena, a Franchis superata.
An a Gaudus, nemus, silva, accersenda hæc ultima appellatio ? Vide Gualdus.
Francia Romana, Gallia, sic dicta, inquit Albericus ann. 939. non a Roma, sed a lingua Romana, apud Luithprandum lib. 1. cap. 6. Ottonem Frising. lib. 7. cap. 15. et Albertum Aquens. lib. 1. cap. 9. 17. lib. 3. cap. 30. Gallia Romana, apud Contin. Reginonis ann. 939.
Francia, seu Gallia secunda, apud Lambertum Tuitiensem in Vita S. Heriberti Archiep. Colon. n. 22. est Francia nostra.
Francia Sequanorum, Senonensis provincia, quæ circa Sequanam fluvium limites suos habet, quæ Francia Senonensis, in veteri Notitia Galliæ appellatur. Acta Conversionis S. Huberti Comitis tom. 1. Hist. Franc. pag. 678 :
Hic, quia prudentis erat ingenii, considerans Ebroinum ad omnem malitiam promptissimum, execratus omnes actus illius, Franciam Sequanorum deseruit, et in Austriam apud Pipinum Ducem...... se contulit.
Francia Theutonica, Franconia, apud Lambertum Schafnaburg. pag. 242. Minus recte, ex contextu enim potius Germania ad Rhenum intelligitur, quam Franconia.
L. Henschel, 1840–1850.
Terra Francorum. Arnulf. Conc. Tribur. ann. 895. ap. Pertz. Leg. tom. 1. pag. 559 :
Venit in villam regiam, videlicet Triburiam, in Terra Francorum consistentem.
[]« 2 francia » (par P. Carpentier, 1766), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 3, col. 591b. http://ducange.enc.sorbonne.fr/FRANCIA2
2. FRANCIA, f. Prædii rustici species,[] sic appellata, quod Francorum et liberorum esset, idem quod Franchisia 1. Charta ann. 1069. in Chartul. Major. monast. pro pago Vindocin. ch. 32 :
Guismandus pater istius Guismandi tenebat de Otrudo quendam fevum in Francia, hoc est curtem de Hilmarensi.
Nisi regionem ultra Ligerim comparate ad Majus monasterium designatam putes.
[]« 3 francia » (par P. Carpentier, 1766), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 3, col. 591c. http://ducange.enc.sorbonne.fr/FRANCIA3
3. FRANCIA, pro Frangia, Fimbria. Inventar. ann. 1497. tom. 2. Hist. Cassin. pag. 599. col. 2 :
Pannus pulpiti broccati albi cum Francia aurata.