« »
 
[]« 1 gatus » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 4, col. 043a. http://ducange.enc.sorbonne.fr/GATUS1
1. GATUS, Gattus, Navis species. Will. Tyrius lib. 12. cap. 22 :
Erant sane in eadem classe quædam naves rostratæ, quas Gatos vocant, galeis majores, habentes singulæ remos centenos, quibus singulis duo erant remiges necessarii.
Quæ sic vertit Hugo Plagon ejus Interpres Gallicus MS. :
Et 28. autres vaisseaus qu'ils appelloient Chaz.
Infra :
En celle navire, si comme je vous ai dit, avoit nefs, que l'on claime Chas, qui ont bec devant ainsi come galies, mais elle sont greigneurs, et chascune a deux gouvernaux et cent naageurs. Cahz
dicitur id navigii genus Alberto Aquensi lib. 9. cap. 9 :
Cum galeis 20. et carinis 13. quas vulgo appellant Cahs, occurrerunt.
Vide Jal. Archæol. Naval. tom. 1. pag. 411.
Gattus, Monachus Florentin. de Expugn. Accon :
Gattos et arietes fieri jussere.
Laurentius Veronensis de Bello Balearico :
Gatti, Dromones, Carabi, celeresque Galeæ,
Barcæ, Currabii, Lintres, grandesque Sagittæ,
Et plures aliæ variantes nomina naves.
Andreas Dandulus :
Appositis scalis et Gattis diris, et variis insultibus idem capitaneus impugnare non desinit.
Vide eumdem ann. 1148. Rafanus de Caresinis ann. 1379 :
Et combustis ejus Gattis, aliisque ædificiis, vigorose fugatur.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Iis in locis omnibus Gatti non sunt Naves, sed interdum Machinæ bellicæ, vineæ scilicet vel plutei, de quibus supra dictum in Catus 2. Hac posteriori notione, mea quidem sententia, vocem Gattus usurpant Monachus Florentin. Dandulus et Rafanus de Caresinis. Simili modo Annales Mutin. apud Murator. tom. 11. col. 68 :
Combusserunt Gattum, qui erat versus Botaciam, et post paucos dies similiter combusserunt alium Gattum cum via cooporta, quæ erat versus Servavalle.
Dominicus de Gravina in Chronico apud eumdem Murator. tom. 12. col. 644 :
Fecitque fieri Palatinus ibidem multa ingenia lignea, pontes, scalas et Gattos, trabuccosque erexit ante mœnia civitatis.
Hist. Cortusiorum eod. tom. col. 887 :
Fiunt vineæ sive Gatti, pontes et scalæ, machinæ et alia artificia ad oppugnandum.
Annal. Cæsenates apud eumdem Murator. tom. 14. col. 1156 :
Ad expugnationem dictæ Rochæ, cum Gattis et castris lignaminum et aliis ædificiis, diebus pluribus laboravit.
Vide Gatta 2.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Gata, Eadem notione. Usatici Barcinon. MSS. cap. 83 :
Debellare cum ingeniis, quod rustici dicunt Fundibula, et Gosa et Gata.
Vide Guata.
Gata, Navis. Chron. Anonymi Barens. ann. 1071 :
Et comprehensa est chelandia, in qua erat Gozolino cum auro... et alium Gata Imperatoris demersit in mare.
Cattus. Anonymus Barensis ann. 1071 :
Cattus, qui pergebat Durrachio.... periit in pelago.
Albertus Aq. lib. 11. cap. 27 :
In galeidis, in biremibus et triremibus, dictis vulgariter Cattis, turritis et [] bello compositis.
Lib. 12. cap. 17 :
Gentilium navis, quæ dicitur Cattus, ab eorum manibus defensa et elapsa est. Cautus
perperam pro Cattus habetur apud Fulcherium Carnotensem lib. 3. cap. 56 :
Exceptis his, qui naves interim conservaverunt, quarum 22. triremes, vel Cautos nuncupant.
Catta. Willelmus Heda ann. 1428 :
Immergitur ingens navis in flumine Hema ad impediendum introitus Trajectinorum, quam Cattam nominabant.
Ab ejusmodi Gatis, orta vox apud nostros, Geate, seu ut Picardi efferunt, Gate, pro vase rotundo largiori ac minus profundo. Ordinarius MS. Ecclesiæ Rotomagensis, ubi de Mandato pauperum :
Et debet Archiepiscopus facere distribui cuilibet Canonico præsenti, et custodi vestiarii unum linteum, Gallice
Devantel, unam concham, Gallice Guate, unam ollam terræ, etc.