GUBERNACULUM, Glossarium mediae et infimae latinitatis, Du Cange et al.

« Gubernaculum » (par P. Carpentier, 1766), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 4, col. 127b. http://ducange.enc.sorbonne.fr/GUBERNACULUM

GUBERNACULUM, Tributi genus, quod a prætereuntibus navibus exigitur. Charta Raim. comit. S. Egid. ann. 1164. in Chartul. Cluniac. :

In omnibus consuetudinibus, quas de ratibus, quæ per aquam veniunt, accipere solent, quæ sunt decimæ, et Gubernacula, et transversaria.

P. Carpentier, 1766.

Gubernaculum Aquæ, Jus utendi aqua. Charta ann. 1210. ex Chartul. Vallis B. M. diœc. Paris. :

Dedi etiam... duos denarios, qui de jure hæreditario solent reddi Droconi patri meo et suis hæredibus pro Gubernaculo aquæ.