HEREBERGA, Glossarium mediae et infimae latinitatis, Du Cange et al.

HEREBERGA, Herebergum, Heribergum, Heribergare, etc. Voces unius ejusdemque originis, tametsi non omnino ejusdem significationis. Vide Alberga.

Hereberga, in Gl. Theotisco Lipsii, Castra. Heribergo, castrorum. Nos, inquit Lipsius, pro omni diversorio ; sed illud proprie et primo. Hinc pro castrensi tabernaculo, seu tentorio accipit Guillelmus Abbas in Præfat. ad Cant. Cant. ubi Sicut tabernacula Cedar vertit, sicut Heriberga Cedar. Nostri Herberge eadem notione usurparunt. MS. :

Quant des nez sont les gens issues,

Et les Herberges ont tendues, etc.

Ibidem :

Vers les Herberges vet grant pas,

Quant il vint Vespres fu bas.

Au paveillon dou tref soltis, etc.

Somnerus in Glossar. Saxon : Hereberga, Statio, mansio. Vide Graff. Thesaur. Ling. Franc. tom. 3. col. 175. voce Heriberga, et tom. 4. col. 983. voce Hari.

◊ Inde est quod Herbergeriam facere dicuntur qui ad ministerium sive officium suum stant in Palatiis Regum. Liber niger Scaccarii Anglici f. 30 :

Quatuor Marescalli, qui serviunt familiæ Regis, tam Clericis, Militibus quam Ministris, die, qua faciunt Herbergeriam, vel extra Curiam morantur in negotio Regis, 8. den. in die, galonem vini, etc.

Heribergum, Domicilium, ædes, mansio, domus. Edictum Pistense Caroli Calvi cap. 37 :

Et quoniam.... Heribergum nostrum, quod præterito anno hic fieri jussimus, homines de illa parte Sequanæ in istas partes venientes... destruxerunt, etc.

Mox :

Et nunc illud Heribergum non sine labore et dispendio fidelium nostrorum fieri fecimus, volumus... ut sicut nec in nostro palatio, ita nec in isto Heribergo aliquis alius sine nostra jussione manere præsumat, nec illud aliquis destruat.

Ex quibus satis patet, hoc loco Heribergum, non esse jus mansionatici, quod vult vir doctus.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Harbergamentum, Eodem significatu. Charta ann. 1244. apud Stephanot. tom. 3. Antiquit. Bened. Pictav. MSS. :

Quidquid juris habere se dicebant in nostro territorio de Riost quod dicitur ortus Regis, et domibus et Harbergamentis intus contentis.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Hebergagium. Charta Bartholomæi

Abb. Floriac. ann. circiter 1220 :

Concessimus... totum Hebergagium suum sicut se comportat cum propisia sua scilicet cum virgulto et fossatis.

Charta Hervei domini Virsionensis ann. 1269. apud Thomasserium Consuetud. Bituric. pag. 94 :

Omnes quidem homines mei et fœminæ meæ in castellum vel intra banleucam manentes, pro unoquoque suo Hebergagio, dabunt mihi singulis annis quinque solidos monetæ currentis per terram, et pro una quoque domo quam præter Hebergagia sua habebunt, similiter quinque solidos.

Ubi Hebergagium a domo distinguitur, ita tamen ut illud pro rustica domo vel rudiori aliquo ædificio accipi videatur ; hæc vero pro æde sita intra urbis mœnia, vel villæ septum, atque adeo elegantiori. Qua quidem notione ut plurimum intelligendam hanc vocem censeo : quod ex subjiciendis iterum manifestius fiet.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Herbegagium. Codex Legum Norman. cap. 27. apud Ludewig. tom. 7. Reliq. MSS. pag. 214 :

Capitale Herbegagium primogenito remanebit.

Index MS. Beneficiorum Eccles. et diœc. Constant. fol. 17 :

Petrus Bourque undecim solidos homagii pro Herbegagiis suis et participum suorum siti in vico elemosine presbiteri.

Ibidem sæpius occurrit, nec non et in Chartular. S. Fromondi.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Herbergachium. Charta Philippi Augusti pro Monast. Compend. ann. 1201. ex Tabular. ejusdem loci :

Burgenses vel Communia in platea illa neque stalla, neque halas, neque Herbergachium, quæ in posterum ibi possint remanere, nisi illa quæ ibidem modo constructa sunt, aliquo modo ædificabunt.

Rursum occurrit in alia Charta ejusd. anni ex eod. Tabul.

Herbergagium, Eadem notione Charta S. Ludovici Reg. Franc. ann. 1225. in Chartul. Domus Dei Pontisar. :

Ita quod in dictis pratis non potest facere villam, sed in eis potest facere domum ad Herbergagium suum.

Regestum Feodorum Campaniæ fol. 79 :

Richerus de Rilli recepit de Comitissa terram suam arabilem, et Herbergagium, et 4. arpenta vineæ.

Fol. 108 :

Joannes de Grangia est homo ligius de 40. arpentis terræ, quæ tenet ante domum suam, et de dimidio Herbergagio.

Regestum Normanniæ signatum P. in Camera Comput. Paris. fol. 19 :

Inquisitiones costumarum de Andeliaco... Jurati dixerunt, quod D. Rogerus Torel habet in prædicta foresta per liberationem Vicecomitis, qualiscumque sit, suum Herbergagium ad virgam de pleno pugno ad terram, etc.

Charta ann. 1228. apud Hubertum in Hist. Eccl. S. Aniani pag. 112 :

Dotalitium suum.... in Majoria et pertinentibus ad Majoriam, terra, Herbergagiis, et aliis.... quitavit.

Charta Theobaldi Blesensis Comitis ann. 1215. ex Tabul. Calensi pag. 170 :

Dedi ei siquidem meremum in foresta mea de Hez capiendum... ad Herbergagium suum si ipse in feodo isto fecerit Herbergagium.

Tabularium B. M. de Bono-nuntio Rotomag. :

Henricus Dei Grat. Rex Angliæ, Dux Norman. et Aquit. et Comes Andegav... sciatis me concessisse et præsenti carta confirmasse Abbati et Monachis de Becco ut accipiant in forestis meis de Roveraio et de Bordea quæ necessaria sunt ad Herbergagia sua de Kivillico et de Marrethot facienda, et cum opus fuerit reficienda.

Occurrit præterea in Chartulario Monast. Aquicinctensis pag. 15. et in Charta ann. 1200. Herbejagium, in Charta Ludovici Comitis Blesensis in Probat. Histor. Blesens.

pag. 27. Willelmus Guiart sub ann. 1301 :

Metent à mort ès Herberjages

Chevaliers, Escuiers, et Pages.

Ita in Charta Philippi Pulcri ann. 1309. in ejus Regesto sign. 9. Ch. 1. ex Tabulario Regio. Robertus de Bourron in Hist. MS. Arthuri et Merlini :

Il est jà tart, que se vous partiés orendroit de chi, vous ne pourriés hui mais venir à Herbergage de nulle heure.

Et alibi :

Car sans grant gent ne fu onques si riches Herbergages, come chis est.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Herberagium, Charta Ludovici Comitis Blesens. ann. 1200. ex Chartul. B. Magdalenæ de Castroduno f. 75 :

Dedit Abbatiæ Elemosine Cisterciensi Herberagium quoddam quod habebat ante Abbatiam Castridunensem.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Herbergarium. Charta Ludovici VII. Regis Franc. ann. 1160. ex Chartulario Monast. Montis-martyrum :

Insuper ipsum conquestum.... et Herbergarium quod in conquestu fecerat mea libertate.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Herbergium, in Charta Blanchæ Comitissæ Trecensis ann. 1212. apud Marten. tom. 1. Anecd. col. 828 :

Comes ejusdem villæ etiam habebit duo arpenta terræ in eadem villa ab omni exactione et tallia libera et quieta pro Herbergio suo faciendo.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Herbergerium, in Charta ann. 1200.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Hebergamentum. Charta ann. 1276. ex Chartul. S. Vandreg. tom. 1. pag. 739 :

Vendidi et concessi et penitus dimisi in fine perpetuo... quoddam Hebergamentum integre sicut se præportat in longum et in latum, quod habebam in parrochia S. Vandregesilli, situm intra masuram, etc.

Charta Philippi V. Regis Franc. ann. 1318. pro Canonicis S. Capellæ Paris :

Decem libras Paris. deputavimus... in Hebergamento, hortis, etc.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Herbergamentum. Charta ann. 1221. ex Archivo S. Nicolai Andegav. :

Ragin. Johanne dedit Abbatiæ S. Nicolai Herbergamentum in quo ipse manebat, situm in burgo de Coiron.

Charta ann. 1291. apud Thomasserium Consuetud. Bituric. pag. 727 :

Quod dictus Johannes de Soliaco habuit et habere debuit ratione suæ primogenituræ melius Herbergamentum, meliorem feudum.

Occurrit iterum in Chartulario S. Vincentii Cenoman. fol. 14. et 82. in Charta Ludovici Comitis Blesens. ann. 1192. et in alia ann. 1283. in Chartulario S. Vandreg. tom. 2. pag. 1454.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Herbergementum. Chartularium S. Vincentii Cenoman. fol. 51 :

Et ipsi Monachi de Herbergemento de Souday tam de parte illa quæ est in cimiterio, quam de parte quæ extra est, nullam debent dicto Galterio vel suis hæredibus redibitionem.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Herbegiamentum. Idem Chartul. Cenom. fol. 8 :

Concessimus eis etiam quandam terram in eadem villa cum virgulto et Herbergiamento.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Herberjagium. Charta ann. 1197. ex Schedis D. Lancelot :

Pro unaquaque domo quam præter Herberjagium habebit, tres solidos similiter persolvet. Si autem Herberjagium divisum fuerit, quot domus ex eo facte fuerint, pro unaquaque domo tres solidos persolvent.

Literæ A. Episc. Meldens. ann. 1204. ex Tabul. Calensi pag. 81 :

Noverint universi quod E. Kalensis Abbatissa totusque ejusdem ecclesiæ Conventus quoddam Herberjagium quod habere solebant contiguum ecclesiæ de Mintri, totum integre sicut illi possidebant, videlicet quidquid ædificatum vel non ædificatum infra clausturam prædicti Herberjagii continebatur Fulconi presbytero de Mintri possidendum concesserunt.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Harbergaria et Harbergia, Jus gisti ac procurationis, seu divertendi in domum vassalli et in ea hospitandi : vel præstatio quæ pro redemtione ejusmodi procurationis domino exsolvitur. Charta Hugonis Ducis Burgundiæ ann. 1171. tom. 4. novæ Gall. Christ. inter Instr. col. 91 :

Habeo enim ex consuetudinario jure in Potestatibus præfatæ ecclesiæ Harbergarias, videlicet Belignico, Saxiaco, Marchisiolo, pro quarum Harbergiarum redemptione quandoque nummos accipi feceram ; quod nec juris mei esse cognovi, nec antecessores mei usque ad tempus meum fecerant. Hanc siquidem Harbergiarum redemptionem, ex toto dimisi, et ne deinceps fiat omnino prohibeo. Harbergariam vero quam homines et clientes mei in villa Bieric et villulis et appendicibus ultra montes accipiebant in equis, in canibus, in hominibus, in omnibus quibus Harbergaria fieri potest, omnino dimisi... ut non licet nec mihi nec alicui successorum meorum, nec hominibus nec clientibus nostris pro Harbergaria quicquam ab hominibus extorquere vel accipere.

Halbergaria in chart. ann. 1297. apud Neugart. in Alem. Diplom. tom. 2. pag. 346. num. 1056. Vide Alberga.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Herbergeria, Eadem notione. Chartularium S. Vandreg. tom. 2. pag. 2097 :

Et totam Herbergeriam de Villeta cum mota sua... et omnes consuetudines silvarum tam ad ardendum quam ad ædificandum.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Herbergiagium, Eodem significatu. Literæ Henrici IV. Regis Angliæ ann. 1403. apud Rymer. tom. 8. pag. 324 :

Moram ex causis præmissis ibidem traxerit pro liberata sua ac Herbergiagio servientum et equorum suorum secum ibidem venientium providere.

Charta apud Lobinell. tom. 2. Hist. Britan. col. 228 :

Adelesis soror ejus germana donavit nobis post mortem suam in manu ipsius Abbatis totam terram suam de Bigoteria, prata et Herbergiagium.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Herberigium, Eadem notione. Charta anni 1187. ex Archivo Majoris Monast. :

Decem solidos annuatim, vel unam pelliciam, duo Herberigia unoquoque anno, unumquodque cum quinque militibus.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Herbegagium, Eadem significatione. Charta Henrici de Val ex Chartul. S. Fromondi :

Tenemur prædictam terram cum Herbegagio et homagio dicti hominis garentizare.

Heribergare, Hospitio excipere, mansionaticum præbere, vel morari in aliquo hospitio, in Capitulis Caroli M. lib. 3. cap. 68. Heribergôn, Hospitari, ex ant. Gloss. Germ. Lat. apud Graff. Thesaur. Ling. Franc. tom. 4. col. 175. Villharduinus n. 99 :

Proia l'Empereres as Comtes et as Barons et ses fils meismes, que il por Dieu s'allassent Herbergier d'autre part del port. Herbreger,

in Consuetud. Britann. art. 315. 606. Herbergement, pro domo, domicilio, ibidem et art. 621. Herbergement, in Consuetud. Andegav. art. 222. in Consuetud. Norman. art. 356. in Consuet. Vicecomitat. Bajocensis art. 4. etc. Ubi hæc vox sumitur pro primario feudi manerio ac domicilio, quod primogenito ratione primogenituræ competit.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Herbergiare Se, Hospitari, diversari. Charta ann. 1279. ex Chartul. S. Vandreg. tom. 2. pag. 1628 :

Ita tamen quod dicti Religiosi et eorum successores poterunt et debebunt descendere et Herbergiare se eundo et redeundo ad custus suos proprios... in domo quam ego faciam in masura superius annotata.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Herbegare, Aliquo hospitandi causa divertere. Charta Caroli simplicis ann. 914. apud Miræum tom. 2. pag. 806 :

Ut nullus Christianus, Laïcus, neque Clericus præsumat... Herbegare, nec in mansiones, neque in annonas vel pratis audeat caballos suos repascere.

Videtur legendum Herbergare.

Herbergiata Terra. Charta ann. 1214. ex Chartul. S. Vandreg. tom. 1. pag. 1042 :

Et si forte aliquis veniebat qui vim vel injuriam ei... faceret, ego Radulphus, vel hæres meus excambiabimus ei vel suo hæredi in terra mea melius Herbergiata secundum voluntatem suam.

An pro domo vel castro munitiori atque ad defensionem paratiori ?

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Herbergiator, Qui hospitio excepit. Literæ Henrici IV. Regis Angliæ ann. 1403. apud Rymer. tom. 8. pag. 324 :

Nolentes quod Herbergiatores hospitii nostri... herbergiare præsumant.