INCOMA, Glossarium mediae et infimae latinitatis, Du Cange et al.

« Incoma » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 4, col. 329c. http://ducange.enc.sorbonne.fr/INCOMA

INCOMA, Incomma. Gloss. Lat. MS. ex Bibl. Reg. Cod. 1013. et Gloss. Isidori : Incoma, mensura militum. Vegetius lib. 1. cap. 5 :

Proceritatem tyronum ad Incommam scio semper exactam.

Ita enim in MSS. Codd. scribi monuere Stewechius et Scriverius. Videtur autem Incomma fuisse palus quidam mensuralis, in castris ad hanc rem positus, ut ad eum admotis, qui ad militiam deligebantur tyronibus, vel qui sponte ad militiam accedebant, an statura justa ac legitima essent, examinarentur. Est enim ἔγϰωμμα, palus in terram defixus. Hæc Salmasius in Notis ad Lamprid. pag. 199. Eam porro mensuram 5. pedum et semis fuisse colligi potest ex Dositheo lib. 3. ubi quemdam in militiam adscribi postulantem Adrianus Imp. sciscitatus est, ποῖον μῆϰος haberet cui ille respondit, πέντε πόδας ϰαὶ ἤμισυ. Vide Cujacium lib. 21. Observation. cap. 5. Certe Milites non tantum ætate et fortitudine, sed et statura æstimatos palam est apud Frontinum lib. 4. cap. 1. n. 3 :

Pyrrhus delectori suo fertur dixisse : Tu grandes elige, ego eos fortes reddam.

Hinc evanescit Rigaltii conjectura ad Agrimensores, qui apud Isidorum

legendum censet, hæc groma, mensura limitum. Vide Spatha. Consule Dissert. quam in hanc vocem edidit D. Joan. Liron.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Encoma, Eadem notione. S. Hieronymus lib. 2. adv. Jovinianum :

Si tollis ordinem tabernaculi Templi, Ecclesiæ ; si omnes qui a dextris sunt, unum, ut vulgo dicitur, Encoma ad militiam probat, nequaquam Episcopi, frustra Presbyteri, sine causa Diaconi sunt.

Sic Marianus Victorius in Scholiis ex quinque MSS. restituit hunc locum, de quo dissertatio est in Diariis Trevoltianis. Vide Carolum de Aquino in Lexico Militari, ubi conjicit non castrensem duntaxat mensuram fuisse Incommam, sed potius regulam ad multiplicem metiendi usum idoneam : exponitur autem, inquit, tanquam mensura solum castrensis, quia ejus notio ad nos pervenit a Vegetio in re militari.

Incomare, ad Incomam tyronum staturam metiri. Passio S. Maximiliani ex Edit. Oxoniensi nupera :

Dixit, Fabius Victor Temonarius est constitutus cum Valeriano Quintiano Præposito Cæsariensi, cum bono Timone Maximiliano filio Victoris. Quoniam probatus est, rogo ut Incometur. Dion. Procos. dixit, Quis vocaris ? Maximilianus respondit : Quid autem vis scire nomen meum ? mihi militare non licet, quia Christianus sum. Dion. Proconsul dixit : Incometur. Cumque Incomatus fuisset : ex officio recitatum est : habet pedes quinque, uncias decem. Dion. dixit ad officium, Signetur. Cum resisteret Maximilianus, non possum militare, etc.

Ubi perperam editum intumetur et intumatus. Neque enim hoc loco intumare est inscribere, quod vult Editor, cum tyrones, non inscriberentur, nisi postquam ad incomam, seu incommam, essent applicati, id est ad palum, cui insculptæ vel incisæ erant pedum, eorumque partium mensuræ, ex Gr. ἔγϰομμα, Incisio.