« »
 
LEUCA 1, LEUCA 2.
[]« 1 leuca » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 5, col. 073b. http://ducange.enc.sorbonne.fr/LEUCA1
1. LEUCA, Leuga, Lewa, Vox et Mensura itineraria Gallica, 1500. passuum, uti passim testantur Scriptores, Armoricis Lew, vel, ut pronunciant Leo. Hesychius :
Λεύγη, μέτρον τι Γαλατιϰόν.
Jornandes de Rebus Geticis :
Leuga autem Gallica mille et quingentorum passuum quantitate metitur.
Vita S. Remacli cap. 20 :
Dicitur autem Leuca apud Gallos spatium mille quingentorum passuum, id est 12. stadiorum.
Vetus Agrimensor. :
Miliarius et dimidius apud Gallos Lewam facit, habentem passus mille quingentos.
Adde Isid. lib. 15. cap. 16. Hieronymum in Joel cap. 3. Ammianus lib. 15. de Lugduno :
Qui locus exordium est Galliarum ; exindeque non millenis passibus, sed Leugis itinera metiuntur.
Tabula Peutinger. :
Lugdunum caput Galliarum ; usque hic Leugas.
Vide Rasta. Ita perinde
Leuga, in veteri Inscript. 1078. 7. Lex Bajwar. tit. I. cap. 14. § 4 :
Angarias cum carro faciant usque 50. Leugas.
Gilo Parisiensis lib. 4. Viæ Hieros. :
Emensisque tribus Leugis, aliisque duabus.
Leuga Usualis,
Mensura terram metentium apud Francos constat de duobus millibus passuum
. Ingulphus pag. 910.
Leuga Anglica duodecim quarenteinis confici dicitur in Monastico Angl. tom. 1. pag. 313. Vide Quarentena.
Lewa, apud Bedam lib. de Numeror. divisione, in Chartis Sigeberti apud Henschenium 1. Febr. pag. 234. Caroli Cal. apud Doublet. pag. 706. apud Nithard. lib. 2. et 3. pag. 365. 369. 371. 373. 378. Ivonem Carnot. Epist. 101. et 259. etc. Gloss. Ælfrici : Milliarium, Leove, mile. Usurpatur autem pro Banleuca in cit. Chartis Sigeberti, Caroli, et apud Ivonem Carnot. ut observavit Sirmondus ad Goffridum Vindocin. Charta fundat. Monasterii de Bello in Anglia a Will. Notho, apud Prynneum in Libertat. Angl. tom. 1. pag. 1192 :
Concedo etiam eidem Ecclesiæ Leugam circumquaque adjacentem liberam et quietam ab omni geldo, et scoto, et hydagio, et denegeldis, et opere pontium, et castellorum, et parcorum, etc.
Charta ann. 1179. tom. 2. Hist. Eccl. Meld. pag. 656 :
Si quis alicui Meldis ad mercatum venienti infra Leugam ejusdem villæ forisfecerit, audito inde clamore, communia inde ei auxilium conferet.
Vide Bannum Leugæ, et Quinta.
Levia, Joanni de Janua et Ugutioni.
Lewia, in Chron. Besuensi pag. 572. ubi pariter pro banleuca usurpatur. Hisce prædictis addo verba Jo. Marianæ lib. de Ponderib. et mensuris cap. 21 :
Leuca duplex est : legalis quinque millium virgarum, nempe continens passus 3000. pedes 15000. Leuca communis et usitata unius mensuræ non est, sed variæ pro regionum varietate. Consentiunt tamen auctores quatuor fere Italica millia efficere. ildefonsus de viris illustribus in Asturio, Complutum Toleto distare ait ferme 60. passuum millibus : et sane 15. hodie Leucæ recta numerantur.
Infra :
Leuca (Toletana) continet.... passus 5000... pedes 25000.
Leucata, Spatium quantum continet leuca. Infra Leucatam villæ, apud Bromptonum pag. 1183. Charta Edw. III. Reg. [] Angl. tom. 1. Monast. Angl. pag. 768 :
De bosco de Shepehet continente unam Leucatam in latitudinem, et dimidiam in longitudine.
Le Roman de Garin :
D'une Loée les peut-on bien oir.
Alibi :
N'est loin d'ilesques que demi Loée.
Leuca molendini, in Consuetudine Andegavensi art. 22. Cenomanensi art. 23. et Lodunensi art. 9. Lieue de moulin.
P. Carpentier, 1766.
Cujus vocis etymon proponitur tom. 21. Comment. Acad. Inscript. pag. 66. Leuga vel Leouga, a Celtico Leoug vel Leak, lapis ; quod ejusmodi spatia itineraria lapide distinguerentur sic dicta ; unde hunc usum Gallis notum fuisse ante Romanorum invasionem probabile mihi videtur.
[]« 2 leuca » (par P. Carpentier, 1766), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 5, col. 073c. http://ducange.enc.sorbonne.fr/LEUCA2
2. LEUCA, Horæ spatium, nostris quoque Lieue, eadem acceptione. Arest. ann. 1333. 2. Dec. in Reg. Olim parlam. Paris. :
In camisiis et brachis in pilorio semel apud Soigny,... in die qua tenetur ibi plenum mercatum, per spatium unius Leucæ tenebuntur.
Lit. remiss. ann. 1352. in Reg. 81. Chartoph. reg. ch. 543 :
Hora tarda spatio fere duarum Leucarum, noctis, etc.
Aliæ ann. 1358. in Reg. 86. ch. 412 :
Die Martis post Natale Domini circiter duas Leucas in nocte, etc.
Aliæ ann. 1376. in Reg. 109. ch. 191 :
L'exposant estant couchié en son lit avec sa femme, vint environ trois Lieues de nuit un appellé Jehan Coanne à l'huys dudit exposant.
Aliæ ann. 1380. in Reg. 118. ch. 431 :
Doubtant que ledit chastel ne fust escheliez celle nuit par lesdiz Anglois,... se releva environ une Lieue devant le jour, etc.
Denique aliæ ann. 1400. in Reg. 155. ch. 391 :
Pour ce qu'il estoit bien tart environ deux Lieues ou heures de nuit, etc.
Libert. Engolism. ann. 1373. tom. 5. Ordinat. reg. Franc. pag. 679. art. 3 :
Le Dimenche devant Pasques fleuries,.... le maire fait sonner à journée kaulte le grand sain de la commune bien l'alent d'une Lieue.
Ubi ita legendum pro Lalent.