« 2 manipulum » (par les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736), dans , et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 5, col. 222c. http://ducange.enc.sorbonne.fr/MANIPULUM2
2. MANIPULUM, Vas quoddam. Vita Burchardi Comitis auctore Odone monacho ann. 1058. ubi inter
alia donaria quæ Burchardus ad Fossatense monasterium contulit, commemorat vas unum quod
Manipulum,Vide Manile.inquit,vocamus, eo quod manu geritur : in quo etiam litteræ habentur, quæ Abagari Regis ad sanguinem minuendum illud fuisse testantur.