« 2 manipulum » (par les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736), dans , et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 5, col. 222c. http://ducange.enc.sorbonne.fr/MANIPULUM22. MANIPULUM, Vas quoddam. Vita Burchardi Comitis auctore Odone monacho ann. 1058. ubi inter
alia donaria quæ Burchardus ad Fossatense monasterium contulit, commemorat vas unum quod
Manipulum,Vide Manile.inquit,vocamus, eo quod manu geritur : in quo etiam litteræ habentur, quæ Abagari Regis ad sanguinem minuendum illud fuisse testantur.

