« »
 
[]« 1 messarius » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 5, col. 363b. http://ducange.enc.sorbonne.fr/MESSARIUS1
1. MESSARIUS, Messium custos unde nomen, et vinearum. Ὀπωροφύλαξ, in Legibus Georgicis tit. 2. § 3. Speculator, in Actis Murensibus pag. 59 :
Deinde cum botri creverint, vites mundare (debent) speculatorique communi mercedem dare. Messier,
in Consuet. Meledun. art. 306. Senonensi art. 154. et aliis Consuetud. Sergent Messilier, in Trecensi art. 122. Calvimontensi art. 67. Charta libertatum oppidi Sinemuri in Burgundia :
Major et Scabini ponent Messarios vinearum custodes, quotiescunque sibi viderint expedire, etc.
Vetus Poeta MS. :
Dans Placidas ere en autre plais,
Povres estoit et d'avoirs et d'amis,
En une vile estoit à ice mis,
Les blez gardoit qu'il ne fussent mal mis.
Messarius, Dignitas olim in Ecclesia Cameracensi, cui incumbebat agrorum custodia. Charta Gerardi Episcopi Cameracensis ann. 1245 :
Salvæ similiter remanent Messario Ecclesiæ Cameracensis, custodi scilicet agrorum, leges de forefactis, in custodia sua, sicut hactenus habere consuevit.
Messarium. Charta Edw. III. Regis Angl. tom. 2. Monast. Angl. pag. 832 :
Concessionem etiam quam idem Willelmus per eandem cartam suam fecit eisdem fratribus de habendo separatim super terram et solum ipsorum fratrum in Bereford, suum proprium imparcum et Messarium, ad capiendum, chaceandum, et imparcandum, etc.
Messaria, Messeria, Fructus ac proventus ex Messarii officio, seu ex mulctis quæ obveniunt domino ob furta aut damna in messibus ac vineis facta. Charta anni 1250. supra in voce Esbonagium :
De omnibus pertinentibus ad Majoriam ante dictam, videlicet Messariam, investituras, esbonagia, etc.
Charta Odonis Archiepisc. Rotomag. ann. 1262. apud Sammarthanos :
Furni, molendina, molta sicca, estoublagia, servitia rusticorum, quartagia, Messeria, servitia vavassorum, etc.
Charta Joannis de Fontaines [] ann. 1350. apud Chiffletium in S. Bernardi genere asserto pag. 614 :
Je hai promis foi et service à noble homme Mons. le Comte de Roucy, c'est à savoir de la quarte partie dou chasteaul de Fontaine, de toute la Messerie doudit lieu, etc.
Messaria, pro messarii officio occurrit in Tabular. B. M. de Argentolio ann. 1323 :
In casu Messariæ, seu custodiæ messium.
Messagium, Idem forte quod Messaria. Tabular. S. Dionysii ann. 1221 :
Custodiebat segetes, et pro eis custodiendis percipiebat donum et Messagium.
Charta ann. 1228. in Tabul. Eccl. Meld. pag. 36 :
Concessimus eis quod ponant Messarium apud Varedas... et dabit plegios de reddendo Episcopo 100. sol. pro Messagio singulis annis ad Natale Domini, et habebunt dicti homines quidquid pertinet ad Messagium, excepta justitia, quæ remanet Episcopo, et tenebitur Messarius servire Episcopo, sicut alii Messarii consueverunt servire.
Charta Richardi Abb. Compend. ann. 1203. ex Tabular. Compend. :
Boscum de parvo Rareto tradidimus extirpandum et excolendum ad decimam et terragium, retentis nobis omni dominio et justitia, excepto dono et Messagio.
Ibidem :
Item de Messagio territorii de Longolio unum modium bladi et unum modium avenæ.
Regestum Feodorum Comitatus Claromontensis in Bellovacis Cameræ Comput. Paris. pag. 29 :
La moitié du Message de Ronqueroles apartient à Mons. le Duc : et est à savoir que quant li preudomme de Ronquerolle aront esleu un Messier pour garder les biens communs de la ville, etc.
P. Carpentier, 1766.
Præstatio, quæ fit pro custodia messium. Charta ann. 1222. inter Instr. tom. 7. Gall. Christ. col. 230 :
Hæc sunt quæ eis in majoria concedimus, forragium granchiæ nostræ de Borranch, Messagium quod accipient a colonis pro messium custodia, etc.
Alia Relici abb. S. Faron. ann. 1269. in Chartul. Campan. fol. 286. col. 1 :
Concesserunt.... omnem justitiam, omne jus, esbonagia, Messagia, ac omne aliud jus et dominium et consuetudines, quæ et quas dicti armigeri habebant.
Charta an. 1308. in Reg. 40. Chartoph. reg. ch. 64 :
Item les rentes de la S. Remi, que l'en appelle Messages, desdites quatre villes, valent par an 55. livres.
Alia ann. 1319. in Reg. 60. ch. 69 :
Item du Messaige dictæ villæ, sexdecim libras.
Lit. remiss. ann. 1393. in Reg. 145. ch. 409 :
Le suppliant a confessé que pour le temps qu'il fu messier, il avoit pris oultre son droit de Message bien jusques au nombre de trois sextiers de grain. Un tréhu, appellé Messaiges,
in Consuet. Castel. ad Sequanam ex Cod. reg. 9898. 2. Vide Messegaria et alio sensu Messagium suo loco.