Ministri, sic nude interdum subscribunt Episcopi, suppresso quovis alio titulo :

Ivo D. G. Carnotensis Ecclesiæ Minister,

Epist. 74. Frequentius vero cum adjectivo humiles, ut videre est apud eumdem Ivonem passim et Stephanum Tornac. Epist. 227. 282. Charta ann. 1123. tom. 2. Hist. Eccl. Meldens. pag. 22 :

Burcardus D. G. sanctæ Meldensis Ecclesiæ humilis Minister.

Alia ann. 1137. ibid. pag. 33 :

Henricus D. G. sanctæ matris Ecclesiæ Senonensis humilis Minister.

Adde Librum nig. Scaccarii pag. 133. Rymer. tom. 2. pag. 277. et Ordinat. Reg. Franc. tom. 3. pag. 596.

Minister Indignus, ita seipsum inscribit Bartholomæus episcopus Laudunensis in Charta ann. 1117. inter Monum. sacr. Antiq. tom. 2. pag. 2. Quæ formula haud infrequens est.

Ministri Altaris, Sacerdotes. Capitulare Aquisgr. ann. 789. num. 70 :

Sacerdotibus. Sed et hoc flagitamus vestram almitatem (Episcopos alloquitur) ut Ministri altaris Dei suum ministerium bonis moribus ornent.

Minister Capellæ, Qui palatinæ seu Regis capellæ præerat. Epistola Hadriani PP. ad Carolum M. sæculo Bened. iv. part. 1. pag. 98 :

Præterea directum a vestra clementissima præcelsa regali potentia suscepimus familiarem vestrum, videlicet Engilbertum Abbatem et Ministrum capellæ, qui pæne ab ipsis infantiæ rudimentis in palatio vestro enutritus est.

Ministri Ecclesiæ, Episcopi, sacerdotes, in Edicto Pistensi cap. 1 :

Ministri Ecclesiastici,

cap. 30 :

ministri Episcoporum.

Ministri Ecclesiæ, Inferioris ordinis Clerici, in Lege Bajwar. tit. 8 :

Si quis Ministros Ecclesiæ, id est, subdiaconum, lectorem, exorcistam, acolytum, ostiarium, etc.

Capitular. lib. 2. § 5 :

Scholæ sane ad filios et Ministros Ecclesiæ instruendos vel edocendos, etc.

Ministri Episcoporum, Archipresbyteri et Archidiaconi. Capitular. lib. 7. § 232 :

Et ibi ab Episcopo, id est, in civitate, sive a suis bene doctis Ministris bono animo instruantur de sacris lectionibus et divinis cultibus et sanctis canonibus, etc.

Capitular. Caroli Cal. tit. 5. § 3 :

Ceteri presbyteri per famulos suos debitam dispensam Archipresbyteris aut Episcoporum Ministris convehant. Et procurent Episcopi, ne Ministri illorum presbyteros dehonorent.

Formulæ antiquæ apud Baluzium tom. 2. Capitular. col. 624 :

Ministros vero, id est, Archipresbyteros et Archidiaconos, secundum quod providere Domino inspirante et cooperante valuerit, tales constituat (Episcopus) qui oderint avaritiam, etc. Adjutores ministerii

Episcoporum, in Capitul. Ludovici Pii ann. 828. inter quos recensentur

Chorepiscopi, Archipresbyteri, Archidiaconi, Vicedomini et Presbyteri per parochias eorum

.

Ministri Episcoporum appellantur etiam judices qui sub Episcopo jus dicunt. Capitular. Caroli C. ann. 853. § 9 :

Ut Missi nostri omnibus per singulas parochias denuntient quia si Episcopus aut Ministri Episcoporum pro criminibus colonos flagellaverint cum virgis propter metum aliorum, etc.

Adde Capitul. ejusd. Caroli ann. 868. tit. 38. § 9. Vide infra.

Ministri Palatii, Aulæ regiæ Officiales, Officiers de la maison du Roy. Epistola Episcoporum Franciæ ad Ludovicum Regem ann. 858. cap. 12 :

Constituite Ministros Palatii, qui Deum cognoscant, ament, et metuant, qui maximam curam gerant quatenus necestuosi palatium adierint, et per quos perrexeritis, patrem et consolatorem mirantes, gaudendo vos videre accurrant, non qualem dicere nolumus, gemendo et maledicendo refugiant.

Ministri Palatini, in Vita Ludovici Pii ann. 837. Apud Agobardum Matfredus Procer Palatii, Minister Imperatoris et Palatii appellatur, in Epistola ad eumdem.

Minister Partitionis, Præposituræ serviens seu apparitor. Charta ann. 1233. ex Tabul. S. Gauger. :

Si præpositus credat Ministrum partitionis plus percepisse de sua portione, quam ei reddiderit, etc.

Minister Poenitentiæ, Qui a confessionibus est. Obituar. Fratr. Minor. in Wisby Gothl. apud Ludewig. tom. 9. Reliq. MSS. pag. 197 :

Anno Domini 1431. die conversionis Pauli, obiit reverendus pater, frater Esgerus, Minister pœnitentiæ Daniæ, Sueciæ ac Norvegiæ, cujus anima sit æternaliter cum Deo.

Ministri, in aula Regum Anglo-Saxonum, eorum Diplomata subscribunt post Episcopos, Abbates et Duces, apud Ingulfum pag. 882. 883. 884. 885. in Conventu Westmonast. ann. 1066. in Monastico Anglic. tom. 1. pag. 37. in Addit. ad Matth. Paris pag. 157. apud Doubletum pag. 832. etc. Qui quidem Ministri iidem sunt qui Saxonice degens, in Diplomatibus vero Thaini, et Taini, quæ voces ministros et servientes sonant. Ita qui hac nomenclatura Regum Anglo-Saxonum Chartas subscribunt, erant præcipui aulæ regiæ ministri, ut Camerarii, Senescalli, Venatores, Accipitrarii, etc. In Monastico Anglicano tom. 3. pag. 121. quidam Godo (sub Edw. Confess.) Optimas Ministerque Regalis inscribitur. Vide Seldenum ad Eadmerum pag. 170. et infra in voce Thainus. Totum porro hunc Ministrorum regiorum ordinem belle describit Florentius Wigorniensis, ubi de Alfredo Rege Anglo-Saxonum :

Consilio divinitus invento, omnium uniuscujusque anni censuum successum bifarie primitus Ministros suos dividere æquali lance imperavit ; quarum primam suis Ministris nobilibus, qui in cultu regio vicissim commorabantur, in pluribus ministrantes ministeriis, annualiter largiebatur. In tribus namque cohortibus præfati Regis satellites prudentissime dividebantur ; adeo ut prima cohors uno mense in cultu regio die nocteque administrans commoraretur : menseque finito, alia cohorte adveniente, prima domum redibat, ut ibi duobus commoraretur mensibus. Secunda itaque cohors mense peracto, et adveniente tertia domum redibat, ibidem duobus commoratura mensibus. Hoc ordine omni vitæ tempore talium vicissitudinum in regali cultu rotabatur administratio.

Ejusmodi Ministrorum alibi non semel meminit, ann. 871. 874. 878. 905. 1008. 1010. 1039. ut et Roger. Hovedenus pag. 450. 457. et Simeon Dunelm. ann. 1008. 1010. 1013. 1067. cui ut plurimum nobiles ac præpotentes Ministri dicuntur.

Ministri Provinciales. Telomonius apud Leibnit. tom. 2. Script. Brunsvic. pag. 95 :

Illic enim mercenarios suos pedites, quæ Latino sermone Provinciales Ministros, vulgari vero Landsknecht appellant, adversum civitatem Brunsvictam collocavit.

Ministri Reipublicæ, Comites, judices, villici regii, et alii hujusmodi. Ita usurpant Capit. Caroli C. tit. 8. cap. 5. tit. 11. cap. 9. tit. 13. cap. 6. tit. 23. cap. 12. 14. ejusdem Capitulare Compendiense ann. 868. cap. 8. 10. Synod. Suession. cap. 7. 8. 10. Synod. Carisiac. cap. 2. Edictum Pistense cap. 8. 17. 20. Riculfus Suession. Episc. cap. 15. Chron. Farfense pag. 666. etc.

Reipublicæ administratores

, in Capit. Caroli C. tit. 43. § 1. et parte 2. ejusdem tit. § 1. et in Concilio Trosleiano ann. 909. cap. 1.

Ministri regni

, tit. 45. cap. 4. eorumdem Capit.

Ecclesiasticæ et reipublicæ administratores

, in Charta Ludovici Pii, in Vita Aldrici Episcopi Cenoman. pag. 34

Ministri, Minores officiales. Ministri Regis, in Capitular. Lotharii Imper. tit. 5. § 37.

Ministri publici

, in iisdem Capitul. tit. 3. § 29.

Ministri Ducum

, in leg. 3. Cod. Th. ad legem Jul. Repetund.

Ministri Comitum, Missorum, etc

. in Capitulis Caroli C. tit. 32. cap. 16. qui alias Ministeriales. Concil. Cabilonense II. cap. 21 :

Sed et Ministros, quos Vicarios et Centenarios vocant, justos habere debent (Comites et judices.)

Ministri, Judices sub dominis suis jus dicentes. Notitia ann. 1015. apud Loisellum in Bellovaco :

Dans ei medietatem Vicecomitatus, et dimidias leges de forensibus hominibus, ita ut Minister Episcopi, et Minister Comitis justificent reos, et leges æqualiter dividant.

In Charta Ludovici VII. Regis ann. 1151. apud eumdem, Ministeriales dicuntur :

Et si quis excessus vel forisfactum contingeret, ad Episcopum vel Ministerialem ejus referendus est clamor.

Vide supra.

Minister, Regalis, aulicus, famulus, servus, officialis, in vet. Glossar. ex Cod. 7641.

Minister, Qui res domini regit et curat. Libert. Clarimont. ann. 1248. tom. 5. Ordinat. reg. Franc. pag. 600. art. 1 :

Quicumque ibidem manere voluerit in libertate, cinq solz Pruivinenses de redditu suo annuatim persolvet nostro Ministro. Menistre,

in Lit. ann. 1372. ibid. pag. 516.

Minister, Artifex, Gall. Artisan. Charta commun. Peron. ann. 1209 :

Duodecim majoriæ Ministrorum de propriis Ministris super sacramentum suum eligent xxiv. homines, etc.

Confirm. ejusd. ann. 1368 :

Quia discrescentibus habitatoribus dictæ villæ, minui debeat numerus Ministrorum, volumus ut loco xij. majoriæ Ministrorum qui debebant eligere xxiv. sint et sufficiant sex dumtaxat, qui habeant eligere xij. loco xxiv. prædictorum.

Vide in Ministerium.

Minister, Idem qui Ministerialis, apud Germanos, de qua voce infra. Miracula S. Quirini Mart. lib. 2. num. 23 :

Notus Miles, Dietmaro nomen erat, nobilis Frisingæ Minister, etc.

Ministri Generales Ordinis S. Francisci, quorum officium ac dignitas Ministeriatus dicitur in Bulla Clementis VI. PP. apud Waddingum ann. 1343. num. 5.