PARARE 1, Glossarium mediae et infimae latinitatis, Du Cange et al.

« 1 parare » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 6, col. 161b. http://ducange.enc.sorbonne.fr/PARARE1

1. PARARE, Ornare, Gall. Parer. Charta Caroli M. ann. 795. tom. 1. Hist. Occitan. inter. Instr. col. 29 :

Aliquid exinde dilecto filio nostro obtulit, equum, optimum, et brunia optima, et spatam Indiam cum techa de argento Parata.

S. Valerianus de Bono disciplinæ cap. 8 :

Una cum assistente sapientia, cœlum suspenderat, terram Pararat.

Acta Synodi Pontigonensis ann. 876 :

Mane circa horam nonam venit Imperator Græcanico more Paratus et coronatus, etc.

Supra :

Venit Dominus Imperator Carolus in vestitu deaurato, habitu Francico, etc.

Anonymus in Episcopis Eystetensibus in Gerocho :

Veterem illam Evangeliorum capsam ex electro et auro purissimo, gemmisque pretiosis Parari fecit.

Hariulphus lib. 2. cap. 19 :

Paravimus capsam majorem auro et gemmis ornatam, in qua posuimus partem suprascriptarum reliquiarum.

Infra :

Capsas minores auro argentoque pretiosis honestissime Paratas.

Helgaudus in Roberto Rege :

Invenit ibi suam lanceam a conjuge gloriosa bene argento Paratam.

Chron. Casin. lib. 3. cap. ult. :

Dalmaticæ Paratæ 8. tunicæ Paratæ 5. etc.

Willelmus Andrensis in Chronico ann. 1161 :

Vidimus eum aliquando incappatum, et calcaribus circa pedes redimitum atque Paratis equis exire Paratum.

Ceremoniale Romanum cap. 33. sect. 3 :

Si vero Episcopus sit, qui cruce non utatur, stans in altari, vel in sede sua cum mitra, vel si non sit Paratus.

Occurrit passim.

Paramentum, Ornatus, ornamentum : Gallis Parement. Annales Francor. Bertin. ann. 868 :

Cum corona auro et gemmis ornata, sed et cum omni Paramento regio cultu exculto.

Bulla Alexandri IV. PP. ann. 1255 :

Libros, calices, et Paramenta ad alia loca transferre.

Charta ann. 1367 :

Item quod nulla domicella audeat portare aliquod Paramentum cum perlis et margaritis aut lapidibus pretiosis. Paramenta seu incourtineamenta,

in Charta ann. 1352. ex Regest. 80. Chartophyl. regii Ch. 785. Adde Concilium Ravennense ann. 1311. cap. 8. etc.

P. Carpentier, 1766.

◊ Dicitur etiam de rebus omnibus, quæ ad cultum divinum pertinent, et maxime de altarium ornamentis et sacerdotum vestibus. Stat. crimin. Saonæ cap. 48. pag. 103 :

Quod si rem non sacram, sed cultui divino dicatam, veluti thuribulum, crucem, missale, antiphonarium, breviarium, ornamenta altaris vel indumenta sacerdotalia, quæ vulgariter Paramenta dicuntur, etc.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Paramentum, Phrygium opus auratis, argenteis aliisve filis intextum, Gall. Orfroy. Gesta Guillelmi Episc. Cenoman. tom. 3. Analect. Mabill. pag. 375 :

Albas undecim, quatuor solemnes cum Paramentis aureis duas alias paratas non ita solemnes, et quinque absque Paramentis.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Paratura, Eadem notione. Charta

ann. 1239. in Tabular. S. Barthol. Betun. fol. 42 :

Ejusdem custodis officii est ipsorum pannorum dissuere Paraturas.

Gesta Gaufredi de Loduno Episc. Cenoman. tom. 3. Analect. Mabill. pag. 390 :

Quinque paria cerotecarum, et duas Paraturas argenteas deauratas ad opus earumdem cerotecarum.

P. Carpentier, 1766.

◊ Gall. Pareure. Necrol. eccl. Paris. MS. ad Id. Jun. :

Dedit etiam (Adela regina Franc.) albam, cujus Paratura cum stola et manipulo simili opere et laudabili auri broudatura facta sunt.

Reg. Cam. Comput. Paris. sign. Noster fol. 196. v°. :

Item piéces de texus ouvrez à perles et à pierretes pour faire estole et fanon,... et la bele Pareure de toalle.

Parure, in Invent. eccl. Camerac. ann. 1371 :

Une autre albe parée de unes Parures batue à or, à cascune vj. ymages de broudure.

Hinc

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Paratus, Opere Phrygio ornatus. Testam. Everardi Comit. ann. 837. apud Miræum tom. 1. pag. 20 :

Vestitum unum de auro Paratum, mantellum unum de auro Paratum, cum fibula aurea.

Chron. Cavense apud Murator. tom. 7. col. 951 :

Pluviales rubeos Paratos x. nigros Paratos xii... annulum pontificalem 1. cum chirothecis Paratis, aliud par chirothecarum non Paratarum.

Paramentum. Hincmarus Remensis ad Carolum Regem, de coercendis militum rapinis :

Et ad aliquem diem jubeatis venire Fideles vestros, dicentes, quia eis adcognitare vultis undecumque vobis placet dicere, et antequam de Paramento vestro ad mansiones redeant, commonete eos secundum sapientiam vobis a Deo datam.

Infra :

Ut si tales sunt, qui antea hanc admonitionem non audierint, eis quotidie, quando ad Paramentum vestrum venerint, relegat.

Ubi Paramentum, videtur esse tribunal paratum, seu adornatum. Vide Camera paramenti.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Paramentum, Apparatus sive bellicus, sive alius quivis, rerum necessarium copia, instructio. Testamentum Everardi Comit. ann. 837. apud Miræum tom. 1. pag. 20 :

De paramento autem nostro volumus ut habeat primogenitus noster Unroch spatam unam, cum aureis hilcis et cuspide aurea, etc.

Oberti cancellarii Annal. Genuens. lib. 2. apud Murator. tom. 6. col. 297 :

Armavit quidem septem galeas et tres naves majores, quibus milites et arcatores et omnia Paramenta istorum portabantur.

Jac. Auriæ Annal. Genuens. ad ann. 1293. ibid. col. 606 :

Viderunt galeas iv. Venetorum per Templarios pro custodia insulæ Cypri armatas, in quibus erat armamentum vi. galearum tam de hominibus quam de Paramentis.

Rolandinus Patav. de Factis in marchia Tarvis. lib. 6. cap. 1. apud eumdem Murator. tom. 8. col. 253 :

Et in ipso prædicto die missi sunt homines de Monte Silice cum suis omnibus Paramentis et armis ad Solexinum.

Agnellus in Vita S. Maximiani apud eumdem tom. 2. pag. 106 :

Tunc jussu Pontificis nocte una tanta allata sunt omnia Paramenta, calces et latercula, petras et bisalos, etc.

Vide Præparamentum.

P. Carpentier, 1766.

◊ Hinc Parail appellatur, quidquid navi instruendæ necessarium est, vulgo Agrez, apparaux. Lit. Phil. VI. ann. 1345. in vol. 2. arestor. parlam. Paris. :

La moitié d'une des nefs, avec le Parail et biens d'icelle, sera vendue au profit desdits marchands.

P. Carpentier, 1766.

Paramentum, Gall. Appareil, Comparata ad vulneris curationem medicamenta. Lit. remiss. ann. 1360. in Reg. 89. Chartoph. reg. ch. 411 :

Dictus Robertus visitatus per cirurgicos fuit et paratus ; sed Paramenta sibi facta amovit.

Vide infra Parare 3.

Paratura, Idem quod Paramentum, Gallice Parure : Paratus, Tertulliano de Corona militis. Solinus cap. 53 :

Gemmarum adhibent Paratum 2.

Paralip. cap. 5 :

Portaverunt Levitæ arcam, et intulerunt eam, et omnem Paraturam tabernaculi.

Ubi Gr. :

Καὶ τὴν σϰηνὴν τοῦ μαρτυρίου.

Gregorius M. lib. 10. Epist. 36 :

Modo autem de benedictione ejusdem S. Petri transmisimus fraternitati vestræ Paraturam unam, etc.

Pontius Diac. in Vita S. Cypriani :

Nolo nunc describere loci gratiam : et deliciarum omnium Paraturam interim transeo.

Chronicon Monasterii Sublacensis, de Petro tertio Abbate :

Hic Abbas sanctus fecit in Monasterio libros, Paraturas optimas, et hæreditates multas acquisivit.

Eckehardus Junior de Casibus S. Galli cap. 8 :

Paraturas vero Sanctuarii ille, quas secum inconsiderate carissimas sumpsit, furto amisit.

Adde cap. 10. pag. 82. Monachum Sangall. lib. de Carolo M. cap. 26. Conradum de Fabaria de Casibus S. Galli cap. 4. extremo, Regulam Magistri cap. 81. Vitas Abbatum S. Albani pag. 35. Chartam donationis factæ Eccl. Cornutianensi edit. a Suaresio, Leges Palat. Jacobi II. Reg. Majoric. tom. 3. Junii pag. lxxv. Annal. Bened. tom. 4. pag. 747. etc.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Paratura Missatica, Ornamenta ad Missam celebrandam. Vita S. Udalrici sæc. 5. Bened. pag. 446 :

Sanctus Episcopus in Deum confidens, Paratura missatica se indui festinavit, et litore fluminis cum suis comitibus Missam devote celebravit.

Occurrit præterea ibid. pag. 453. et 456. S. Wilelmi Constitut. Hirsaug. lib. 2. cap. 15 :

Cum Missam celebrare voluerit, sacrista ei solito meliorem Paraturam accommodabit. Paramentum Sacerdotale,

in Actis Consecrat. Eccl. de Epeia ann. 1186.

Parura, Eadem notione, ex Gallico Parure. Vitæ Abbatum S. Albani :

Albas habentes Paruras auro, et aurifrigio, et acu plumario decoratas.

Charta ann. 1425. apud Rymer. tom. 10. pag. 346 :

Unam Paruram positam cum perreia et armis Angliæ, tres cappas de velvet rubeas, cum rosis aureis.

Vide Gobonatus et Spatularia.

« 2 parare » (par les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 6, col. 162a. http://ducange.enc.sorbonne.fr/PARARE2

2. PARARE, Metare, in vett. Gloss. Vide Paratæ.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Parare Domos, Eas reficere. Comput. ann. 1259. ex Bibl. reg. :

Pro domibus de Croci tegendis et Parandis, etc.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Parare Fossatum, Reficere, reparare, Galli dicimus Relever un fossé. MS. :

A cel temps avoit un fossé

Haut et parfont et Reparé.

Ibidem :

Ses chasteaux fist tost enforchier,

Fossez Parer, murs redreschier.

« 3 parare » (par P. Carpentier, 1766), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 6, col. 162a. http://ducange.enc.sorbonne.fr/PARARE3

3. PARARE, Vulnus medicamentis fovere, curare. Lit. remiss. ann. 1352. in Reg. 81. Chartoph. reg. ch. 494 :

Ivit ad domum barbitonsoris dictæ villæ ad faciendum videri et Parari parvam plagam, quam ex dicta percussione habuerat.

Aliæ ann. 1357. in Reg. 89. ch. 156 :

Dictus exponens pannum camisiæ suæ seu bracarum cepit vulnusque ejusdem Gileti ligavit et juxta posse suum Paravit eumdem.

Vide supra Paramentum in Parare 1.

« 4 parare » (par P. Carpentier, 1766), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 6, col. 162a. http://ducange.enc.sorbonne.fr/PARARE4

4. PARARE, a Gallico Parer, Declinare, vitare, avertere. Charta ann. 1331.

in Reg. 66. Chartoph. reg. ch. 924 :

Dictus Poncius Vitalis.... cum dicto ense dictum Raimundum Rouilhosii percussit in ejus capite : et nisi ipse Parasset cutella quam portabat, totum caput suum fendidisset.

Nostris Parer une pomme, pro Peler, pomum cute nudare ; unde Parure, pro Pelure. Lit. remiss. ann. 1414. in Reg. 168. ch. 141 :

Une pomme Parée, fendue en quatre quartiers, remise en ses Parures, etc.

Vitæ Patrum MSS :

La pomme prist, si la Para,

En l'iauge mist la Pareure,

Qui s'en alla grant aleure,

Si come l'aue l'enportoit.