PARAVEREDI, Glossarium mediae et infimae latinitatis, Du Cange et al.

PARAVEREDI, Equi agminales, (ita enim promiscue appellatos docet lex 3. Cod. Th. de Cursu publico) quorum usus in cursu publico, non quidem in viis publicis, sed in transversariis et militaribus, ut veredorum in viis publicis. Ita Jac. Gotofredus ad d. legem. (8, 5.) Paraveredorum etiam mentio occurrit in leg. 6. 7. 15. 16. 59. 63. 64. eod. tit. et apud Senatorem non semel, ubi pro quibusvis equis publicis videntur usurpari :

Paraveredorum subvectiones exigere

, lib. 5. Epist. 39.

Paraveredorum assiduitate fatigari

, lib. 11. Ep. 14.

Paraveredorum præbitio

, lib. 12. Ep. 15.

Paraveredorum numerus adscriptus

, eodem lib. Epist. 18.

Paraveredos tollere

, in Capitul. Caroli Calvi tit. 5. § 6. et in Epist. Episcoporum ad Ludovicum Regem cap. 14. exsolvere, in Edicto Pistensi Caroli Calvi cap. 26. in Capit. Caroli C. tit. 32. cap. 8. Hincmarus Rem. ad Clerum Laudun. :

Non denarios vel caballos.... aut ad iter aliquod Paraveredos aut alia quælibet accipiat. Paraveredis Presbyteros affligere,

in Concilio Trosleiano ann. 909. cap. 6.

Paraveredarius, pro Paraveredus. Capitulare de Villis cap. 31 :

Ut hoc, quod ad Paraveredarios vel gentias dare debeat, etc.

Pertz. habet Provendarios vel genitias. Vide alio sensu Paraveredarii suo loco.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Paravaredum. Leges Caroli M. cap. 153. apud Murat. tom. 1. part. 2 :

Pervenit ad aures Clementiæ nostræ, quod aliqui Duces... mansionatica et Paravareda accipiant non solum de liberis hominibus, sed etiam de ecclesiis Dei.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Paravereda, in Testamento S. Karileffi apud Mabill. tom. 3. Analect. pag. 82 :

Neque etiam caballorum partus (l. pastus) aut Paravereda, vel angaria,.... penitus non requiratur.

Occurrit rursum ibid. pag. 90. et in Charta Ludovici Reg. ann. 878. apud Calmet. tom. 1. Hist. Lothar. col. 314.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Paraverodi. Charta Henrici III. Imperat. ann. 1056. apud eundem Calmet. tom. 1. Hist. Lothar. col. 450.

L. Henschel, 1840–1850.

Parvaredus, apud Richer. lib. 4. cap. 50. Parvaretus, apud Irminon. passim.

Paravredum. Capit. Caroli Mag. lib. 2. cap. 16 :

Qui legationes ad nos directas in suis mansionibus aut male recipiunt, aut constitutam a nobis pecuniam non tribuunt, aut Paravreda dare nolunt.

Append. 4. lib. 4. eorumdem Capitul. cap. 10 :

De querela Hildebrandi Comitis, quod pagenses ejus Paravreda dare recusant, etc.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Parefredus, in Bulla Leonis IX. PP. ann. 1049. apud Marten. tom. 2. Ampliss. Collect. col. 68. et in Charta Henrici IV. Reg. Rom. ann. 1065. ibidem col. 71.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Parefridus, in Chronico S. Trudonis apud Acherium tom. 7. Spicil. pag. 512.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Pareveredus, in Charta Pippini I.

Reg. Aquit. ann. 835. tom. 1. Hist. Occit. inter Instr. col. 69.

Parafredus. Lex Bajwar. tit. 1. cap. 14. De colonis vel servis Ecclesiæ § 4 :

Parafredos donent, aut ipsi vadant, ubi eis injunctum fuerit. Parafredum exigere,

in Charta Caroli C. apud San-Julianum in Trenorchio pag. 510. Tollere, apud Duchesnium in Histor. Limburgensi pag. 29. Inquirere, in Charta ann. 674. apud Miræum tom. 1. pag. 127. Ab hisce paraveredorum præstationibus postmodum dictus

Palafredus, Equus gradarius, nostris Palefroi, cheval de service. Brunetus Latinus 1. part. Thesauri cap. 155 :

Il y a chevaux de plusieurs manieres, à ce que li uns sont Destrier grant pour le combat : li autre sont Palefroi pour chevaucher à l'aise de son cors : li autre sont Roucis pour sommes porter, etc.

Lexicon Cambro-Britannicum :

Palffrai, Palfridus, genus equi.

Catholicon parvum :

Gradarius, Palefroy

. Ugutio, et ex eo Joannes de Janua :

Palafredus, dicitur a passu equi et fræno, et deducendo, quia leni passu per frænum ducitur.

N. Abbas Claravallensis lib. 2. Miscellan. Baluzii pag. 247 :

Super Palafredum rotans undique phaleratum.

Hinc a Palla et fræno vocem Palefredus deducunt nonnulli ; non omnino male, mos quippe erat equos honorarios palla coopertos fræno ductare. Quidam etiam perperam ab Hebraico etymon arcessunt. Vide Guichardum in Harmonia etymolog. pag. 74. 814. Ebrardus Betuniensis in Græcismo cap. 26 :

.... bellum Palafredus anhelat.

Henricus Rebdorff ann. 1347 :

Jussit vulnerantem ascendere Palafredum suum.

MS. :

Quier moi fait il un Palefroi

Bon et soef et sans desroi.

Barber. in Docum. Amor. pag. 163. v. 9 :

Buon Pallafren la redena chi tene.

Ubi Glossæ edit. Ubaldini a pallat frenum, Pallafren, dictum docent ; pallat autem regit sonat : quod haud satis probabile videtur.

Palafridus, apud Innocentium III. PP. lib. 14. Epist. 43. et Will. de Podiolaurentii cap. 34. Genealog. Comit. Flandr. apud Marten. tom. 3. Anecd. col. 402 :

Fugit et ipse Otho Imperator eorum in Palafrido suo. Suum enim dextrarium miræ probitatis magnique precii equum occisum a quodam milite reliquit in acie.

Palefredus. Testamentum Rogerii Vicecom. Biter. ann. 1193. apud Baluz. Hist. Arvern. tom. 2. pag. 500 :

Pretium equi mei et duorum Palefredorum et duarum mularum accipiant Guillelmus Amelius, etc.

Will. Tyrius lib. 13. cap. 27 :

Miserat autem et prædicto nobili viro per quemdam familiarem suum Palefredum albissimum, argento ferratum, etc.

Ita apud Cæsarium Heisterbach. lib. 12. cap. 12.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Pallefredus, in Constitut. Cluniac. MSS. :

Præcipimus ut in prioratibus dicti Ordinis per mortem aut per amotionem Priorum vacantibus, Abbas Cluniaci Pallefredum, capam et breviarium premortui secundum antiquam consuetudinem habeat.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Palephredus, Joh. de Janua. Vide Mannus.

Palefridus, apud Ordericum Vitalem lib. 5. pag. 594. Cæsarium Heisterbach. in Vita S. Engilberti lib. 2. cap. 6. in

Charta Cælestini III. PP. et aliis apud Buzelinum in Gallo-Flandria pag. 349. 350. 528. Charta ann. 1150. in Tabular. Centul. :

De pretio quod nobis dabunt, centum solidi computabuntur pro Palefrido quem nobis ad auxilium viæ nostræ tradiderunt.

Occurrit præterea tom. 5. Annal. Bened. pag. 146. apud Madox Formul. Anglic. pag. 51. 423. et 424. apud Rymer. tom. 2. pag. 370.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Pallefridus. Acta SS. Junii tom. 4. pag. 173. de S. Albino Mart. :

Non solum autem a languoribus hominum, sed etiam in Pallafridis, equis et jumentis curationis et sospitatis gratia est multipliciter ostensa.

Palafrenus, Italis Palafreno. Acta Alexandri III. PP. ann. 1162 :

Albo itaque Palafreno, et cæteris Pontificalibus insignibus de more paratis, Alexander Papa præ nimia populorum frequentia equum vix ascendere potuit.

Et ann. 1178 :

Præ nimia vero multitudine ipsius vestigia osculantium albus Palafrenus ambulare vix poterat.

Testamentum Girardi Comitis Britonorii ann. 1062. apud Hieronymum Rubeum lib. 5. Hist. Ravenn. :

Et insuper Palefrenum et destrerium et loricam, et vexillum relinquo, etc.

Occurrit etiam in Charta ann. 1291. apud Ughellum tom. 2. Ital. sacr. pag. 161. apud Cortusios lib. 4. cap. 6. lib. 8. cap. 13. in Concilio Ravennensi ann. 1317. cap. 11. apud Ottonem Morenam in Hist. rerum Laudensium pag. 38. etc.

Parafrenarius, Equiso, qui palafridos, seu equos curat, seu etiam, qui stabulis Regiis aut Principis præest : Palefrenier, Italis Palafreniere. Occurrit in Ceremoniali Romano lib. 1. sect. 2. Continuator Guillelmi Nangii ann. 1378 :

Et le Palefrenier du Roy estoit devant les Escuiers du corps, monté sur un grand coursier, et avoit les paremens du Roi, lesquels estoient de velviau et de brodure, les fleurs de lys profilées de perles en escharpe en tour le col, ainsi qu'il est accoustumé de porter.

Ex qua Parafrenarii descriptione satis patet id fuisse officii in aula, quod postmodum Magni Franciæ Scutiferi dictum fuit. Vide Gloss. ad Villharduinum.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Palafrenarius, Eadem notione. Ordinatio Domus Dalphin. ann. 1340. tom. 2. Hist. Dalphin. pag. 395 :

Ordinamus haberi pro persona nostra unum magnum equum, unum corserium, duos Palafredos,... et ad ipsorum custodiam deputentur quatuor Palafrenarii, qui comedant in hospitio.

Adde Bullam Leonis PP. X. ann. 1514.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Palafrenerius, in alia Ordinat. ibid. pag. 315 :

Item, quod valleti officiorum hospitii nostri induantur in dicto festo omnium Sanctorum, videlicet... posterii, Palafrenerii equorum nostrorum... de una malacota cum capucio sine fodratura.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Palefrenarius, in Charta ann. 1318. ibidem pag. 176 :

Item quod Palefrenarius suus Johannes habeat omnes sellas suas et frenos et centum libras de dicta pecunia.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Palefernarius. Testam. ann. 1433. ex Tabul. Eccl. Massil. :

Legamus Johanni de Balneolis Palefernario nostro... x. florenos.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Palefridiarius. Charta Eduardi III. Reg. Angl. ann. 1359. apud Rymer. tom. 6. pag. 127 :

Johannes... nuper unus Palefridiariorum nostrorum, etc.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Palafrenalis, Ad Palafredum pertinens. Leges Palat. Jacobi II. Reg. Majoric. tom. 3. Junii pag. lv :

Quatuor sellæ Palafrenales cum suis frænis,.... sint nostræ personæ servitio præparatæ.