PEREGRINATIO 3, Glossarium mediae et infimae latinitatis, Du Cange et al.

3. PEREGRINATIO indicta in pœnam. Canones S. Patricii apud Wareum :

Qui furatus fuerit pecuniam ab Ecclesia sancta,... illius manus vel pes circumcidantur, aut in carcerem mittatur, aut in Peregrinationem ejiciatur, et restituat duplum, et jurabit quod non revertetur, donec impleverit pœnitentiam.

Adde Canones Hibern. lib. 28. cap. 6. Leges Henrici I. Regis Angl. cap. 5. § 17. de Sacerdote qui Confessionem relevavit :

Omnibus diebus vitæ suæ ignominiosus Peregrinando pœniteat.

Chronicon Andrense :

Suis tamen hostibus sibi pacificatis, tali modo quod Terram Sanctam pro anima occisi infra biennium adirent.

Formula inter Bignon. 15 :

Cognoscat magnitudo seu et sanctitas vestra quod iste frater noster nomen ille serviens vester petiit nobis ut ad basilicam S. Petri patris vestri pro suis culpis vel pro nostra stabilitate valeat ambulare ad orationem.

Philippus de Beaumanoir cap. 63 :

Se li souverains set que pés de vilain cas soit fete, dont aucuns se soit obligez à rendre argent, ou qui vaille argent, si comme d'aller en Pelerinage, ou d'autre paine, li souverains pot penre celi por attaint du fet.

Vide Nangium in S. Ludovico ann. 1256. Summam Roberti de Chorcon Cardinalis in Tract. de Pœnitentia, quæst. 2. c. 13. et Ughellum tom. 4. pag. 867. Ejusmodi peregrinationem reis a judice in mulctam indictarum non semel mentio occurrit in magno Recordo Leodiensi pag. 51. 52. 54. 55. 56. ubi certa pecunia summa redimi dicuntur. Vide Joann. Morinum lib. 7. de pœnit. cap. 15. 16. 17. Vide in Processio 1.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

◊ Peregrinationes vero quæ in pœnam indicebantur, aliæ majores, minores aliæ nuncupabantur ; quæ ad S. Jacobum, Romam et Jerusalem dirigebantur majores vocabant, minores quæ versabantur in invisendis oratoriis intra provinciam aut regnum positis. Codex MS. D. de Chalvet de Hæret. Albigens. :

Confessus fuit dicto fratri Poncio Inquisitori de hoc quod participaverat cum dicto fugitivo, et petivit consilium ab eodem quid faceret de parte gregis predictum R. contingente, quam idem R. Godail mandaverat restitui sorori sue. Tunc dictus Inquisitor absolvit eum de participatione quam habuerat, cum dicto fugitivo, injungens ei pro penitentia Peregrinationes minores.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

◊ Habita autem criminum ratione durior aut levior erat peregrinatio : qui majora crimina, puta homicidium, perpetraverant, ferreis vinculis constricti, per loca sancta peregrinari jubebantur, donec divina virtute, aliove quovis modo, iis liberarentur. Huic rei illustrandæ aptissimum est quod ex Cod. MS. de Mirac. SS. Floriani et Florentii refert Mabillonius in Præfat. ad sæc. 2. Benedict. § iv. num. 41. :

Consuetudine antiqua partibus interioris Franciæ usque hodie mos inolevit, ut quisquis propinquiorem sibi parentem gladio jugulaverit, et postea pœnitentia ductus, ad Pontificem crimen admissi facinoris detulerit, ipso decernente Pontifice, ex ipso gladio ferrei nexus componantur, et collum peccatoris, venter atque brachia strictim innectantur ex ipsis ferreis vinculis : sicque de propria patria et solo patrio pellatur. Interim quousque divina pietas eadem vincula solvi præcipiat, primum Romæ, dehinc per diversa Sanctorum loca veniam criminis efflagitando peregre profisci cogitur.

Adde Mirac. S. Bavonis lib. 3. et Mirac. S. Galli cap. 34. Vide Pœnitentiale ferrum in Pœnitentes. Et Circuli ferrei in Circulus, 1. Notanda omnino quæ hanc in rem leguntur in Append. 1. ad lib. 4. Capitul. num. 34 :

Non sinantur vagari... isti nudi cum ferro, qui dicunt se data pœnitentia ire vagantes. Melius videtur ut si aliquod inconsuetum et capitale crimen commiserint, in uno loco permaneant laborantes et servientes et pœnitentiam agentes secundum quod canonice sibi impositum sit.

Interdum nihilominus perpetua peregrinatio injungebatur. Capitul. lib. 6. cap. 421 :

Sciendum est omnibus quod conjunctio spiritualis commatris maximum peccatum sit, et divortio separandum, atque capitali sententia multandum, vel Peregrinatione perpetua delendum.

P. Carpentier, 1766.

◊ Lit. ann. 1371. tom. 5. Ordinat. reg. Franc. pag. 460 :

Voulons que noz diz eschevins à celui ou ceulz qui par eulz seront condampnez pour leurs démérites, à faire aucuns voyages ou Pélerinages, puissent enjoindre et commettre à faire lesdis voyages et Pélerinages, à painnes de certeinnes sommes de monnoies.

Lit. remiss. in Chartul. 23. Corb. monast. concessæ a Carolo V. reg. Franc. juveni cuidam et puellæ, ex quorum concubitu puer natus, paulo post obierat :

Parmy ce toutesvoies que en dedens quinze mois après ce que ladite Morotte sera délivrée de ladite prison, elle et ledit Robin sont et seront tenus aller en Pélerinage à Nostre Dame de Boulongne sur la mer,.... et de rapporter.... lettres de certification, comment il y auront esté.

Interdum ejusmodi Peregrinationes certa pecuniæ summa redimebantur, ut efficitur ex jamjam allatis Literis et ex aliis ann. 1326. in Reg. E. E. Chartoph. reg. ch. 24 :

Concedimus ut ipe (Ludov. comes Clarimont.) summam decem milium librarum Turonensium, quam homines et habitatores de Brugis, de Cortraco et de Ypra ratione certæ Peregrinationis et virtute nuper tractatæ pacis, solvere tenebantur, habeat et percipiat.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

◊ Sæpius religionis tantum et pietatis causa peregrinabantur. Marculfus lib. 2. form. 49 :

Quatenus præsens portitor ille, radio inflammante divino, non (ut plerisque mos est) vagandi causa, sed propter nomen Domini, itinera ardua et laboriosa parvipendens, ob lucrandam orationem, limina SS. Apostolorum domini Petri et Pauli adire cupiens, etc.

Quonam vero habitu id peragerent, docet le Roman de Vacce MS. :

En Jerusalem fist Peregrination

En langes et nus piez à grant devotion.

MS. :

Tantost comme bons Pelerins

Hastis, fervens et enterins....

Et port o moi par grant effort

Escherpe et bordon grant et fort.

P. Carpentier, 1766.

◊ Præter baculum et peram, quodam insuper signo in capite vel super vestes distinguebantur peregrinantes, ut discimus ex Stat. Mantuæ lib. 1. cap. 63. in Cod. reg. 4620 :

Intelligantur peregrinari... habentes habitum vel siynum peregrinationis et peregrinorum, videlicet galerum, bordonum et signum in capite et manibus, seu eorum signum super vestes.

P. Carpentier, 1766.

◊ Peregrinandi usus adeo iis temporibus invaluerat, ut peregrinantes canonici, præsentes divinis officiis censerentur. Stat. ant. eccl. cathed. S. Petri Redon. Mss. cap. 10 :

Quod canonici.... peregrinantes..... ad septem sanctos Britanniæ,... pro residentibus habeantur.

P. Carpentier, 1766.

Peregrinatio, Latius usurpatur pro quavis, ut loquuntur, indulgentia, in Lit. remiss. ann. 1363. ex Reg. 92. Chartoph. reg. ch. 253 :

Cum Johannes de Sargiaco una cum pluribus aliis sociis de galearia, Gallice de la haumerie, Parisius ad ecclesiam Villetarum Parisius assessissent (accessissent), quæ causa Peregrinationis seu indulgentiæ dicta die (Dominica Quasimodo) a cæteris fidelibus colebatur ; deinde finita Peregrinatione prædicta, etc.

Peregrinationes Solennes, in Jure et Consuetud. Normanniæ cap. 91. dicuntur :

Cum peregrinus accepta in parochia sua licentia, cum cruce, et aqua benedicta, et processione extra parochiam conducitur, pergens Hierusalem, Romam, vel sanctum Jacobum, vel in aliam Peregrinationem per crucesignationem.

Vide Peregrinus 1.

Peregrinatione Attonitus. Petrus Venerabilis lib. 1. de Miracul. cap. 8 :

Qui cum aliquandiu, velut Peregrinatione attonitus siluisset.

Phrasis Gallica, comme s'il fust revenu de loin. Alanus de Insulis in Planctu naturæ :

A meæ mentis igitur Peregrinatione ad me reversus, etc.