PHYLACTERIA, Glossarium mediae et infimae latinitatis, Du Cange et al.

PHYLACTERIA, appellant veteres Amuleta, ad arcendos vel pellendos morbos. Gloss. Græc. Lat. : Φυλαϰτήριον, Servatorium, amolimentum, amoletum, prævia, (l. brevia) Gloss. x. sæc. ad calcem collect. Can. e Bibl. DD. : Chauvelin Reg. sigill. Custodis :

Philacteria, id est x. verba legis aut scriptura vana, quod ligat homo super caballum aut super caput suum.

Gloss. Latin. MS. regium : Phylacteria, carmina. Vett. Glossæ MSS. ad Concilium Laodic. cap. 36 : Pittatiola decalogi collis suis suspendentes Judæi Filacteria vocabant : sed hic obligationes, quas hominibus suspendunt incantatores intellige. Marcellus Empiricus cap. 8 :

Et Gaitano lino inserto pro Phylacterio uteris, voto prius facto contra Solem orientem, quod eo anno cerasa non sis manducaturus.

Cap. 14 :

Et laboranti de uva, luna septima, Phylacterii more suspendes.

Adde pag. 104. 155. Quæ quidem Phylacteria ut diabolicas adinventiones semper proscripsit Ecclesia. S. Augustinus serm. 215. de Temp. :

Per fontes et arbores, et diabolica Phylacteria, per characteres, et aruspices et divinos... sibi mala miseri homines conantur inferre.

Serm. 163 :

Auguria non observent, Phylacteria et characteres diabolicos, nec sibi, nec suis, aliquando suspendant.

Capitula S. Bonifacii Mogunt. cap. 33 :

Si quis auguria,... Phylacteria, id est scripturas, observaverit, etc.

Capitula Caroli M. lib. 6. cap. 72 :

Phylacteria, vel falsæ inscriptiones, aut ligaturæ, etc.

Ita passim utuntur S. Audoenus in Vita S. Eligii lib. 2. cap. 15. pag. 216. Acta S. Anastasii Martyris apud Baronium ann. 713. num. 7. Vita S. Nili junioris pag. 4. Gregor. III. Epistola 3. ad Optimates German. Beda lib. 4. Hist. cap. 27. Synodus Laodic. cap. 36. Trullana cap. 61. Moguntin. ann. 742. Romana sub Gregor. II. PP. cap. 22. Agath. cap. 68. Liptin. cap. 5. Capit. Caroli Mag. lib. 7. cap. 94. 129. Addit. 2. Ludovici Pii cap. 18. 21. Marbodus de Herbis lib. 5. cap. 11. etc. Vide Brevia, Ligatura. Martinii Lex. in hac voce, et quæ de ejusmodi amuletis et phylacteriis contra morbos congessit Jacobus Gothofredus ad leg. 3. Cod. Th. de Maleficis, et Leo Suavius ad Paracelsum. Glossar. med. Græcit. col. 1709. in Φυλαϰτήρια et Φυλαϰτόν.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Phylactiria, in Libello Pirminii tom. 4. Analect. pag. 587 :

Omnia Phylactiria diabolica et cuncta supradicta nolite ea credere, etc.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Philateria, Eadem notione, in Conc. Tolet. xvii. inter Hispan. tom. 2. pag. 760.

Phylacteria apud Christianos, dictæ Arculæ, in quibus Sanctorum reliquiæ reconduntur, quod eæ serventur,

vel deferentur εἰς φυλαϰτήριον, ut loquitur Theophanes ann. 31. Copronimi, pag. 375 :

Καὶ εἴπου λείψανον ἅγιον ἐφάνη τις ἒχων εἰς φυλαϰτήριον, ϰαὶ τοῦτο τῷ πυρὶ παρέδωϰεν.

Ita hoc loco ἐγϰόλπιον indigitat, quod φυλαϰτὸν vocat Leo Grammaticus in Theophilo pag. 451. Albericus in Chron. :

Phylacterium a collo usque ad pectus pendens Sanctorum reliquiis refertum, quorum patrocinio se in periculis tutum futurum credebat.

Joan. Diaconus in Vita Gregorii Mag. lib. 4. cap. 80 :

Reliquiarum Phylacteria, tenui argento fabricata, vilique pallio de collo suspensa.

Histor. Miscella lib. 20. pag. 629 :

Et pretiosa quidem ligna ab eo sublata supra mensam posuit, Phylacteria vero in collo suo suspendit.

Vide Encolpium.

Phylacteria etiam appellabant Thecas, in quibus reconduntur Sanctorum reliquiæ, quæ in ædibus sacris servantur. Beletus de Divinis Offic. cap. 115 :

Est tamen discrimen inter Phylacterium et Phylacteriam. Phylacterium enim chartula est, in qua decem Legis præcepta scribebantur, cujusmodi chartas solebant ante suos oculos circumferre Pharisæi, in signum religionis. Unde in Evangelio : Dilatant enim Phylacteria sua, et magnificant fimbrias. Atque hoc quidem Phylacterium a φυλάσσω, et Thorah, quod est Lex. Philacteria autem, phylacteriæ, vasculum est, vel argenteum vel aureum, vel etiam crystallinum, in quod Sanctorum cineres et reliquiæ reponuntur.

Dudo lib. 3. de Morib. Norman. :

Delatisque Sanctorum Phylacteriis, manibus super ipsa impositis... juravit, etc.

Testament. Everardi Comit. ann. 837. apud Miræum tom. 1. pag. 21 :

Phylacterium de almandinis et cristallo paratum unum, Phylacterium argenteum unum, etc.

Translat. S. Ebrulfi sæc. 5. Bened. pag. 230 :

Pyxides vero plures protulit, ac Phylacteria in quibus erant sacra cum inscriptionibus suis pignora.

Hugo Flaviniac. in Chron. Virdun. :

Phylacteria aurea et argentea et crystallina cum Sanctorum reliquiis.

Utuntur hac notione Bonifacius, Hugo Flaviniacensis in Chronico Virdunensi, pag. 167. 246. Petrus Cluniac. lib. 6. Epist. 28. Vita S. Willelmi Ducis cap. 16. Harigerus in Vita S. Landoaldi num. 9. Ordericus Vitalis lib. 6. pag. 599. 619. Helgaudus in Vita Roberti Regis pag. 74. Gesta expugnantium Jerusalem cap. 17. etc.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Philacteria, fem. gen. Guidonis Discipl. Farf. cap. 5 :

Philacteriæ superstolantur et tapetia ex formis auferantur.

Et cap. 8 :

Post versum seniores ponant Philacterias super altare hinc inde, sicuti in choro consistunt.

Philaterium. Gregorius Mag. lib. 12. Epist. 7 :

Adulovaldo Regi transmittere Philateria curavimus, id est, Crucem cum ligno sanctæ Crucis, etc.

Dudo lib. 2. de Actis Normannorum :

Reliquiæque simul, Philateria, cruxque verenda.

Monast. Anglic. tom. 1. pag. 93 :

Dedit etiam de suis capellis capsides et Philateria cum nonnullorum Sanctorum reliquiis.

Phylatteria. Durandus lib. 1. Ration. cap. 3. num. 26 :

Philatteria, est vasculum de argento vel auro vel crystallo, vel ebore et ejusmodi, in quo Sanctorum cineres vel reliquiæ reconduntur.

MS. :

Desous out une Filatire

Tout le meillor qu'il pot eslire

Et le plus chier qu'il pot trover.

Alibi :

Filatieres et Testes, et autres sainctuaires.

MS. :

Qui dont oist vilain jurer

De crois, de Dius, et de Philateres,

Qu'il fu pendus ainsi con lerres.

Adde Dissert. 26. ad Joinvillam pag. 310. et Concilia Ecclesiæ Rotomagensis pag. 254.