PONTATICUM 1, Glossarium mediae et infimae latinitatis, Du Cange et al.

1. PONTATICUM, Teloneum pontium, in Chronico Farfensi pag. 667. et in Speculo Saxon. lib. 2. art. 27. § 1. Germ. Brücgetol.

Teloneum de navibus quæ vadunt sub pontibus

, in Capitul. Caroli Calvi tit. 13. cap. 5. Lex Longob. lib. 3. tit. 1. § 7. 31. Carol. M. 53 :

Nullus cogatur ad pontem ire ad fluvium transeundum, propter telonei causam, quando ille in alio loco compendiosius illum fluvium transire potest.

Ludov. P. 25. Charta Chlodovei III. Regis Franciæ apud Mabillonium tom. 4. SS. Ordinis S. Benedicti pag. 618 :

Et taliter in ipsas perceptionis videtur habere insertum, ut tam in ipsa Massilia, quam et per reliqua loca in regna nostra ubicumque telleneus, portaticus, Pontaticus, rotaticus, vel reliquas reddebutionis a judicibus publicis exigebantur, etc.

Charta Caroli M. apud la Chieza, in Historia Eccles. Pedemont. pro Ecclesia Novalicensi :

Pontaticum vero navium solummodo ad hoc Monasterium spectantium.... concedimus.

Occurrit in Charta Clotarii Regis pro Monasterio Corbeiensi, et aliis veteribus Regum 1. et 2. stirpis Diplomatibus, apud Sanjulianum in Trenorchio pag. 510. Doubletum pag. 708. 709. Willelmum Hedam in Episcopis Traject. pag. 228. 1. edit. Beslium in Episcopis Pictavens. pag. 28. in Formulis incerti auctoris cap. 46. etc. Vide præterea Capitul. 2. anno 805. cap. 13. Capitulare 1. anno 809. cap. 19. Capitul. Caroli M. lib. 3. cap. 54. Capitul. ann. 821. cap. 1. 3. etc. Capitulare 3. ann. 803. apud Baluzium :

Teloneus aut census non exigatur a quolibet, ubi nec aquam navigio aut pontem transeundum non est.

Adde Capitul. 5. ann. 803. cap. 22. Capitul. 6. ejusdem anni cap. 6.

Pontagium, Eadem notione, Charta Joannis Angliæ Regis in Monastico Angl. tom. 1. pag. 193 :

Et sint in perpetuum quietæ.... tam per terram, quam per aquam, de theloneo, et passagio, et Pontagio, et tallagio, lestagio, etc.

Occurrit præterea in Regesto Parlamenti B. fol. 81. verso, et in Monastico Anglic. tom. 2. pag. 133. Computum de Domanio Comitatus Bononiæ ann. 1402 :

Recepte des Pontages de quevaux qui vont et qui viennent en Angleterre, ausquels Monseigneur doit trouver pont, et adont doit chascun queval maille esterlingue.

Vide Foros

Beneharn. Rubr. de peages, Pontages, et naulages.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Pontaicum, Eodem intellectu. Charta Pippini Reg. apud Stephanot. tom. 2. Antiquit. Bened. Pictav. MSS. pag. 406. :

Nullus ab eis cespaticum, repaticum,... Pontaicum temptet inquirere.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Pontanagium. Charta Humberti Dalph. vienn. ann. 1348. inter Ordinat. Reg. Franc. tom. 3. pag. 275 :

Pertinuit et pertinere consuevit ad præfatam ecclesiam et capitulum de Romanis.... exigere de transeuntibus supra pontem villæ de Romanis singulis vecturis certum tributum vocatum Pontanagium.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Pontenagium. Donatio Beatricis de Medullione ann. 1294. tom. 2. Histor. Dalph. pag. 74 :

Sive prædicta donata consistant in.... naturalibus seu civilibus possessionibus, portis, Pontenagiis, regaliis, etc.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Pontenarium, ut Pontaticum. Charta Durandi Episcopi Cabilon. inter instrum. tom. 4. novæ Gall. Christ. col. 247 :

Justitia villæ S. Laurentii et de Chavannes et sanctæ Mariæ sunt Ducissæ et Comitissæ, salva libertate ecclesiarum, et Pontenario Episcopi.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Pontinegium, Eodem sensu, in Charta Frederici Rom. Imp. ann. 1483. apud Rymer. tom. 12. pag. 211 :

Absque omni solutione theolonearii, pedagii, Pontinegii, gabellæ, etc.

Pontonagium, Eadem notione. Regestum Comitum Tolosæ ex Camera Comput. Paris. ann. 1246. fol. 46 :

Tallivos et expletivos, venationes et forestagia, quartos et quintos, thascas et omnes prisones, leidæ et Pontonagium, introitus et exitus, census et usus, etc.

Regestum Constabulariæ Burdegalensis fol. 1. 100 :

Imposuit autoritate propria in Monte Marsano quamdam servitutem vocatam Malatouta, seu Pontonatge, videlicet quod a quolibet mercatore extraneo, qui cum mercaturis in dicto loco veniet, levetur certa servitus et exactio indebita.

Charta alia apud Justellum in Vicecomit. Turenensib. pag. 103 :

Cum ipsis portibus publicis, et jure exigendi et percipiendi Pontonagia, pedagia, etc.

Charta Communiæ Hamensis :

Apud pontem de Duliaco non accipiatur Pontenagium super aliquo homine de Hamensi Communia, etc. Pontenage,

in Consuetud. Peronensi, et Ambianensi. Philippus Mouskes MS. in Chilperico :

Si leur donna le wienage,

Des nez, et tout le Pontenage.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Pontonatgium, pronuntiatione Arvernica, in Charta ann. 1366. apud Baluz. tom. 2. Hist. Arvern. pag. 346 :

Stagnis, vivariis, ripayragiis, pedagiis, Pontonatgiis, etc.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Pontonaticum, ut Pontaticum, in Charta Ottonis III. Imper. ann. 1001. apud Murator. tom. 2. part. 2. col. 496 :

Aut in aliquo donet portonaticum, aut herbaticum, aut ripaticum, aut glandaticum, vel Pontonaticum, tam de monachis, quam de clericis.

Eadem habentur in Charta Conradi II. Imper. ann. 1027. apud Illustr. Fontaninum in Append. ad Antiq. Hortæ pag. 388. ubi perperam bis editum portonaticum, ut et in Diplom. Henrici III. Imper. ibid. pag. 393.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Pontionaticum, pro Pontonaticum, in Diplom. Ludovici Reg. pro Monast. Stabul. ann. 874. apud Marten. tom. 2. Ampl. Collect. col. 29 :

Neque teloneum, rotaticum, Pontionaticum exigendum in aliquo loco.

Pontanerius, Exactor ejusmodi tributorum, vel is ad quem jure dominii ea

pertinent. Charta Raimundi Comitis Tolosæ ann. 1229. ex Hist. Episc. Cadurcens. num. 77 :

Præterea concedo.... tertiam partem in venda atque dominio navis, in parte quoque Pontanerit, quæ tertia pars est, dimidiam partem dominii : possessiones vero alias atque terras, quæ Pontanerius possidet, remaneant in dominio Ecclesiæ, et serviant Decano.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Pontanarius, Eodem significatu, in Charta Humberti Dalph. Vienn. ann. 1348. inter Ordinat. Reg. Franc. tom. 3. pag. 274 :

Pontanarium, bajulos et censuum collectores, etc. Pontenier

vel Pontonier, apud Poetas nostrates. MS. :

Un grant pont desus l'aiue avoit,

Qui tant fort ravinose estoit....

Li Rois i a son Pontonier,

Qui ne le sert d'autre mestier,

Ains prent la rente son Seignor,

Trois mille onces chascun jor.

Pluries occurrit in eodem poemate. Alibi Pautonnier. Vide Pantonarius.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Ponterius, Eodem intellectu. Statuta Mutin. rubr. 217. fol. 40 :

Ponterius seu ille qui locum tenet et terras pontis de fredo, et etiam ille qui tenet terras et possessiones pontis de aqua longa teneantur et debeant tempore pluviarum et inundationum aquarum quilibet Ponteriorum terras et possessiones dictorum pontium tenentium esse, habere et tenere ad custodiam dictorum pontium duos vel tres bonos homines ad tuendum et defendendum ipsos pontes.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

◊ Qui vero ab ejusmodi tributi exactione liberi et immunes erant, pontem liberum habere dicebantur. Charta ann. 1227. apud Kennet. Antiquit. Ambrosd. pag. 201 :

Concessi etiam dictis Canonicis quod habeant pontem liberum ultra aquam ad bladum cariandum, et alia quæ viderint sibi expedire cum quadrigis et equis ad prædictum molendinum cum libero exitu et introitu.

Ponticinarius, Eadem notione. Vetus Charta apud Perardum in Burgundicis pag. 119 :

Ponticinarius, et Boteillarius, et Coquus domini de Malileio, etc.

Pontonarius. Chronicon Laurishamense ann. 855 :

Præfatus Rex Ludovicus Laurishamensi Monasterio concessit, ut unam navem per Rhenum fluvium huc illucque discurrere.... absque ullo theloneo... et ut nullus Episcopus vel Abbas.... aut Vicarius, seu centenarius, aut clusarius, aut Pontonarius... hoc nomine molestiam facere præsumat.

Pontonaria, Nostris olim Pautonnerie, Præpositura, seu officium in Monasteriis, cui pontagiorum recipiendorum cura incumbebat, apud Innocentium III. PP. lib. 13. Epist. 55.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

◊ Pautonniere nostris, Burgundionibus Pauteneire, olim dicebatur crumena, a sacculo seu bursa in quam Pontonarii receptam pecuniam conferebant. Vide Glossariolum ad Cantica natal. Burgundica.

L. Henschel, 1840–1850.

Pontaticum, Pons ipse, Ecbas. vers. 461 :

More peregrini mirans ripatica Padi,

Dum prope perveni Pontatica fixa Ticini.