POSTERULA, Glossarium mediae et infimae latinitatis, Du Cange et al.

POSTERULA, Posterior porta, vel portula, alias posterna ; Italis Postierla : Posticum Latinis, et sancto Isidoro in Regula cap. 1. Pseudothyrum, Severo Sulp. dial. 3. cap. 16. Nos etiam Fausses portes vocamus portulas ad urbis muros, quæ fere semper clausæ manent, nec aperiuntur nisi pro aliqua ingruente necessitate, cujusmodi sunt quæ Portellæ dicuntur in Glossis Græco-Lat. : Παραπύλιον, portella. Papias : Posticula posterula quælibet. Ammianus lib. 30 :

Viator quidam ad citeriora festinans, cum bivium armato milite vidisset oppletum, per posterulam tramitem medium squalentem fructetis et sentibus vitabundus excedens, in Armenios incidit fessos, etc.

Sed ibi pro angusta semita videtur sumi, cum in campis portellæ fingi non possint. Acta sanctæ Agathæ virginis num. 12 :

Ipse autem ad Posterulam Secretarii fugiens, in januis populum dereliquit.

Cassianus lib. 5. de Inst. Cœnob. cap. 11 :

Quantalibet urbs sublimitate murorum et clausarum portarum firmitate muniatur, Posterulæ unius, quamvis parvissimæ proditione vastabitur.

Adrevaldus de Mirac. S. Bened. cap. 19 :

Pervenit (Aurelianum) ad Posterulam, quæ usque S. Benedicti dicitur, ibique appulit.

Anastasius in S. Hormisda :

Imperator ejecit eos per Posterulam, et imposuit eos in navim.

Idem in Leone IV. PP. :

Secundum quoque isdem pius Papa dedit orationem super Posterulam, ubi mirum in modum castellum præeminet, quæ vocitatur S. Angeli.

Alibi :

Et ingressus est per Posterulam quæ appellatur S. Agathæ, in urbem Romanam hora diei.

Adde eumdem in Nicolao I. pag. 210. Charta Ottonis III. Imp. apud Baron. ann. 1001. num. 11 :

Nec aliquis ejusdem civitatis quandoque habitator murum ipsius civitatis ad portas, vel Posterulas faciendas sine ipsius Episcopi licentia frangere præsumat.

Raimundus de Agiles in Hist. Hierosol. :

At vero ii qui ascenderunt, descendentes in civitatem, Posterulam quamdam aperuerunt.

Posterla, Pusterla. Sanutus lib. 2. part. 2. cap. 4 :

Dictum quippe fortalitium certas habet Pusterlas per muros et tentoria, respondentes inter prædicta valla et barbacana, per quas potest iri et veniri : sed dictæ Pusterlæ bonas habent portas ferreas.

Utitur rursum cap. 6. ut et Charta Gualæ Episcopi Pergamensis ann. 1176. in Hist. Pergam. tom. 3. pag. 327. Hist. Cortusior. lib. 7. cap. 16. Otto Morena pag. 35. 70. Memoriale Potestat. Regiens. apud Murator. tom. 8. col. 1107. Gualvaneus Flamma apud eumd. tom. 12. col. 1021. Chr. Modoet. ibid. col. 1100. 1140. 1150. etc. Charta Guidonis Abb. Insulæ Barb. ann. 1200. in Macer. ejusd. tom. 1. pag. 129 :

Quod habeant Posterlam in dicta villa a parte Cassaniæ.

Charta ann. 1209. tom. 1. Hist. Dalph. pag. 19 :

Ad Calmam Posterla ulterius per me et meos hæredes fieri non valeat.

Visitatio castrorum Dalphin. ann. 1347. ibid. pag. 67 :

Item quod quamdam rupturam quæ est in muro prope Posterlam quæ est juxta portam castri, etc.

Joannes Villaneus lib. 2. cap. 1 :

E quatro porti haveva la citta e 6. posterlo, e torri di maravigliosa fortezza.

Adde lib. 3. cap. 2. lib. 7. cap. 6. :

Par la Posterle s'en ist isnellement.

P. Carpentier, 1766.

Posterlo, ut Posterla, Posterior porta, vel portula ; Posterle, in Charta ann. 1355. inter Probat. tom. 2. Hist. Nem. pag. 169. col. 1 :

Item que toutes fausses portes et Posterles soient closes esdites parties.

Chartul. S. Sulpit. Bitur. ch. 122 :

Habet etiam facere prior S. Leopardini fossatum cum palitia, a Posterlone usque ad quandam domum.

Vide in Posterula.

Posterna, Eadem notione, nostris Posterne. Historia Episc. Autissiod. cap. 57 :

Emit item domos quæ erant juxta Posternam, et plateas Reinaldi, etc.

Matthæus Westmonaster. ann. 1263 :

Posterna ex altera castelli parte patefacta, etc.

Fleta lib. 2. cap. 73. § 21 :

Potestas habere Posternas in omni curte totaliter inhibeatur, sed unicus sit ingressus.

Guillelm. Guiart in S. Ludovico :

Esgarde une Posterne ouverte.

MS. :

Normanz firent lez Sainne une Posterne ouvrir.

MS. :

Si lor enseigne une Posterne

De lez une vielle citerne.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Pusterna, apud Albert. Mussatum tom. 10. Murator. col. 595 :

Ceteris extra muros hostibus ad prædam concessis, quamquam et per noctis ipsius tenebras et sequentem diem per vias et Pusternas omnia intra urbem mobilia adveherentur.

Adde Statuta Mutin. rubr. 39. fol. 7. v°. Statuta Saluciar. cap. 97. et Vercell. lib. 2. fol. 42. v°.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Poterna, Eodem significatu, in Charta ann. 1273. apud Lobinell. tom. 3. Hist. Paris. pag. 25 :

Circumeundo totum vicum.... usque ad Poternam prædictam, et quamdam domum quæ est in eadem parte, contiguam prædictæ poternæ. Poterna S. Pauli,

in Charta ann. 1406. ibid. tom. 5. pag. 686.

Pusterula. Charta anni 954. apud Ughellum tom. 5. pag. 1539 :

Intra civitatem Tiburtinam, turricella cum scala marmorea a solo ad summum, orationem sancti Panleonis supra Pusterula cum scala marmorea et duobus cubucellis, uno terrineo, alio solorato, etc.

Occurrit præterea apud Murator. tom. 2. part. 2. col. 601. et tom. 11. col. 17. Vide Posticium, et Oct. Ferrarium in Posterla.