PROCURATIO 1, Glossarium mediae et infimae latinitatis, Du Cange et al.

1. PROCURATIO, quodvis Convivium. Ordo ad benedicendum Ducem Aquitaniæ :

Illo quippe die solennitatis et lætitiæ, omnibus rite peractis debet Canonicis Ecclesiæ Lemovicensis eam et talem Procurationem exhibere, quæ tantum deceat dominum et Ducem.

Henricus Huntindonensis lib. 8. pag. 394 :

Præterire volens principes cæteros largitione munerum et splendore Procurationum, cum proprii reditus ad hoc non sufficere possent, a suis summo studio carpebat unde egestatem suam nimietate prædicta comparatam complere posset.

Charta Agnetis Comit. Montispancerii ann. 1207. ex Tabular. S. Illidii Claromont. :

Hæc tali conditione eidem monasterio dedi, ut singulis annis inde fiat Procuratio solemnis in refectorio fratribus ibidem Deo servientibus in die sancto Ascensionis dominicæ.

Chartular. S. Vincentii Cenoman. fol. 88 :

H. le Forsené tres Procurationes, videlicet decem roisolas et duos panes et duas justas vini, quas ter per annum in domo de Tuffé percipere solebat, etc.

Ibid. fol. 51. ubi de eadem re, legitur charitates loco procurationes.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Procuratio, Cibus, ferculum. Constitut. pro Abbat. S. Pauli Narbon. ann. 1127. inter Instrum. tom. 6. Gall. Christ. col. 33 :

In festivitatibus omnium Apostolorum et aliorum SS. novem lectionum donent illis pulchram et bonam carnem, et si evenerint in sexta feria, dent illis pisces bonos, si potuerint inveniri ; si autem inventi non fuerint, dent illis alias bonas Procurationes, quæ tantumdem valeant.

Sed præsertim

Procuratio, dicitur de exceptione stata ac debita dominorum a vassallis, a quibus hospitio et conviviis condictis vicibus excipiebantur, cum in eorum prædia divertebant : quæ quidem procurationes interdum in summam aliquam pecuniariam convertebantur. Gistes vulgo appellabant nostri, uti in hac voce docuimus. Statutum S. Ludovici pro Baillivis, apud Nangium :

Gista etiam vel Procurationes in domibus Religiosorum... non recipiant.

Charta ann. 1235. in Hist. Ducum Burgundiæ pag. 73 :

Neque in Procurationibus, quæ Gallice Giste nominantur, tenentur me in aliquo procurare.

Procuratio consuetudinaria, in Charta Agnetis Comitissæ Pictavensis ann. 1048. pro Ecclesia Angeriacensi. Sugerius de Administrat. sua cap. 15 :

Qui etiam in hac terra intolerabiles et pene consumptivas consuetudines habebat, videlicet tres in anno Procurationes, unam de collata rusticorum sufficientem tam sibi quam suis amministrantibus, duas de propriis redditibus S. Dionysii, qua calamitate terra penitus consumebatur.

Tabularium Vindocinense fol. 250 :

Eadem Aalet uxor defuncti Hugonis reclamavit Procurationem, quam ut asserebat, ex paterno dono sibi vendicabat. At Prior noluit eam procurare, dicens nec patrem suum nec ipsam aliquam Procurationem vel consuetudinem in illa domo habuisse. Illa autem quadam die absente Priore, venit ad domum cum suis, et per violentiam occisis gallinis et caponibus, et ablatis clavibus panis et vini comedit et bibit, etc.

Charta Henrici Abbat. S. Dionysii ann. 1207. in Tabulario Parisiensis Eccl. Puteano :

In eadem autem Ecclesia B. Mariæ de Argentolio Episcopus prædictus et successores sui habebunt in perpetuum duas Procurationes singulis annis ; unam scilicet sine taxatione, sicut solet haberi, et aliam quæ non poterit excedere summam centum solidorum.

Vetus Inquesta ann. 1224. in Tabul. Maurigniacensi :

Et confessus in jure Abbas Maurigniac. quod recepit pluries Episcopum Carnotensem in domo sua, et solvit expensas ejus, et credit, quod quando receptus fuit, servientes ejus habuerunt ea, quæ de consuetudine solent habere, quando Episcopus alibi recipit Procurationem, videlicet nummos pro crocea, pro garcionibus, pro feodo quoque, et alia, quæ appellantur Feodalia. Sed non credebat, quod hæc omnia soluta fuissent ex debito, sed tantum ex gratia.

Agunt præterea de ejusmodi procurationibus, Robertus de Monte ann. 1180. Innocentius III. PP. lib. 14. Epist. 123. 126. Thomas Archidiac. in Hist. Salonit. cap. 17. Matth. Paris pag. 371. 540. Veteres Chartæ apud Hemereum in Augusta Viromand. pag. 166. 236. 249. Louvetum in Hist. Bellovac. pag. 393. 394. Roverium in Reomao pag. 276. Gallandum de Franco alodio pag. 75. Chiffletium in Beatrice pag. 41. in Hist. Episcopor. Lodovensium pag. 104. in Histor. Episcoporum Cadurcens. num. 102. 138. 186. in Bibl. Cluniac. pag. 1442. in tom. 2. novæ Gall. Christ. inter Instr. col. 20. 261. 281. 390. 432. 468. 480. etc.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

◊ Observandum vero in monasteriis ubi vigebat carnium abstinentia, exhibitas ejusmodi procurationes absque carnibus. Charta ann. 1205. in Tabular. Eccl. Cathed. Massil. :

Præpositus, Canonici et Clerici, qui fuerint de corpore sedis Massiliæ, si venerint ad domum Monialium S. Pontii (Ordinis Cisterciensis erant) ibi semper Procurationes sibi et bestiis juxta possibilitatem domus honeste habebunt, sine carnibus tamen.

Procurationes Episcoporum et Archidiaconorum, quæ debentur a Sacerdotibus, cum Ecclesias sibi subditas ii visitant : de quarum immodicis sumptibus crebræ ad summos Pontifices delatæ subinde querelæ, qui eas coërcuere cum in Conciliis, tum Bullis suis, cujusmodi sunt Clementis IV. quæ habentur in Chronico Abbatiæ S. Joannis de Vineis pag. 137. 138. Præterea hæc Innocentii III. PP. in Monast. Anglic. tom. 2. pag. 165 :

..... Querelam accepimus, quod cum olim Archidiaconus Richmondiæ parochiam suam visitationis gratia circumiret, cum centum equis minus tribus, viginti canibus et uno, tribus avibus venatoriis ad quandam Ecclesiam prædictorum Canonicorum accedens, tantum domum istam sumptu immoderato gravarit, quod hora brevi dicitur consumpsisse quod toti familiæ longo tempore suffecisset. Nos igitur.... inhibentes ne quis vestrum de cætero, cum parochiam suam visitet, in Procurationum exaltatione seu modiis aliis, præterquam Lateranensis Concilii Statuta permittunt, Ecclesias seu Clericos vel servientes prædictorum Canonicorum gravare præsumat.

Ad ejusmodi procurationes spectant hæc Stephani Tornacensis Epist. 190 :

De Procurationibus agitur corporum, non de salute animarum ; de numero quadrupedum et hominum, non de merito virtutum, aut victoria vitiorum.

Vide Innocentium III. PP. lib. 1. Epist. pag. 84. et 105. edit. Venetæ, Leges Alphonsi IX. Regis Castellæ

1. part. tit. 22. Chartas veteres apud Jacob. Petitum post Pœnitentiale Theodori pag. 669. 670. 681. 683. 716. 720. præterea Renatum Chopinum lib. 2. de Sacra Polit. tit. 7. num. 10. 11. ubi plura de ejusmodi Episcoporum et Archidiaconorum procurationibus.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

◊ Non Episcopis modo atque Archidiaconis, sed et Archipresbyteris aliisque quos ad visitandas ecclesias sibi subditas delegabant, procurationes debebantur. Eodem jure gaudebant omnes quibus competebat jus visitationis ; quo etiamnum utuntur nonnulla Monasteria in prioratibus ab iis dependentibus. Statuta Eccl. Ruthen. apud Marten. tom. 4. Anecd. col. 768 :

Prohibemus quod nulli capellani, vel clerici, vel laici nobis vel archidiaconis, vel archipresbyteris nostris visitantibus,.... in Procurationum refectione remaneant.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

◊ Procurationes quæ Episcopis ratione visitationis debebantur, interdum, ut et illæ quæ dominis exhibebantur a vassallis suis in summam pecuniariam conversæ sunt, quæ ipsis etiam non visitantibus erat persolvenda. Charta ann. 1248. apud Miræum tom. 2. pag. 1229. col. 1 :

Notum facimus universis, quod cum inter venerabilem patrem W. Episcopum Tornacensem ex una parte, et nos (abbatem et conventum S. Bertini) ex altera, super visitatione et Procuratione ratione visitationis, quam idem Episcopus petebat, etc. Inprimis ordinavimus quod... ab abbate et conventu habeat (Episcopus) unam gistam, et quia raro contigit quod Episcopi Tornacenses ad partes illas accedant, ordinamus quod in quocumque anno dictus Episcopus non receperit dictam gistam in monasterio supradicto, solvant ei dicti abbates (abbas) et conventus pro gista illa Tornacensi, quatuor libras Flandrenses.

Id tamen abusive factum, nullasque procurationes in numerata pecunia Episcopis deberi, nisi ex speciali aliquo jure ab Episcopali distincto ipsis competeret, non obscure docet Nicolaus IV. PP. in Bulla ann. 1289. ex Cod. MS. Sangerman. :

De illis autem Procurationibus, si quæ fuerint, quas Prælati in pecunia numerata jure aliquo forsitan speciali rite percipiant, decimam præstare tenentur. Prælatus autem qui Procurationem, si qua fuerit, quam sine visitatione potuit similiter speciali forte jure percipere in pecunia numerata, etc.

Vide Mansio, pag. 237. col. 1.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

◊ Persolutæ etiam Episcopis procurationes ob peractas ab ipsis Ecclesiarum dedicationes : unde colligi potest nomine procurationis quodvis tributum Episcopis debitum aliquando significari. Charta ann. 1273. apud Kennet. Antiquit. Ambrosden. pag. 515 :

Notum sit nos (Episc. Clonen.) ecclesiam de Elsefed.... dedicasse, et recepisse a procuratore rectoris dictæ ecclesiæ duas marcas nomine Procurationis, ratione dedicationis ecclesiæ.

Procurationes etiam præstabantur summis Pontificibus, cum in Franciam veniebant. Charta Isenbardi Abbatis S. Mauri Fossatensis ann. 1274 :

Omni autem anno quo Ecclesia nostra domino Papæ in has partes venienti Procurationem, vel aliquid pro procuratione daret, etc.

P. Carpentier, 1766.

◊ Quod in tributum ordinarium aliquando conversum fuisse, colligitur ex Lit. ann. 1403. tom. 8. Ordinat. reg. Franc. pag. 623 :

Nostre saint pere.... a envoyé collecteurs et commissaires par les provinces et dioceses de nosdiz royaume et Daulphiné, lesquelx pour et ou nom de lui ou de sa chambre, veulent contraindre .... les personnes d'église, tant prélaz comme autres,... à paier très-grans et excessives sommes de deniers... pour les restes de Procurations et dixiesmes, qu'il demande pour le temps dessusdit.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

◊ Eodem procurationis nomine apud Anglos exactum tributum pro Romano Pontifice. Computus ann. 1425. apud Kennett. Antiq. Ambrosden. pag. 573 :

In solutis pro Procuratione domini Papæ, et acquietaret, hoc anno vii. sol. ii. den.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

◊ Sed et Legatis Apostolicis et Cardinalibus Roma venientibus præstitæ procurationes. Exstat in Tabul. S. Germani Prat. Charta B. Archiepiscopi Cusentini ann. 1263. qua decernit quasdam villas et grangias ejusdem Monasterii

nullas consuevisse hactenus legatis seu nuntiis Apostolicæ sedis Procurationes exhiberi

. Vide Gul. Prynneum in Libertat. Angl. tom. 2. pag. 559. et Historicos Anglicos, apud quos ejusmodi procurationum crebra est mentio.

P. Carpentier, 1766.

Procurationes Mortuorum, Obventiones, quæ ecclesiæ vel illius rectori debentur, cum quis decedit. Charta Rob. episc. Cabilon. ann. 1188. in Chartul. Cluniac. ch. 322 :

Quicquid de Procurationibus mortuorum capellanus habere poterit, medietatem priori bona fide consignabit.

Vide Mortuarium 1. et Procursus 5.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Procuratio, Necessaria ad victum et vestitum. Ch. Caroli ann. 790. Decret. de Exped. Rom. apud D. Brussel tom. 1. pag. 75 :

Ipsi quoque in dominorum tandiu vivant Procuratione, quandiu in inceptam vadant expeditionem.

Epist. Gaufridi de Meduana tom. 2. Spicil. Acher. pag. 508 :

Ea vero quæ monachi in equis et Procuratione sua mittent usque ad nativitatem Domini, redditurus sum.

Charta ann. 1398. in Tabul. B. M. de Bono-nuntio Rotomag. :

Item quod ratione Procurationis sibi persolvendæ ibi accesserit, evidenter colligitur ex sequentibus, etc.

Vide in Procurare. Panchart. Abbat. Metloch, in archiep. Trevirensi, in Hœfer. Diario Diplomat. tom. 2. pag. 123 :

Ex nostra autem Procuratione idem cum 3. den. debet venire de Wich ad Tinkaracha.

Mox :

Ex nostra etiam Procuratione, quando opus fuerit, deportabitur furca et desuper dependens lignum ad puteum salis in Wich. i.

e. nostro impendio, nobis sumptus erogantibus.

◊ Procuratio Monasterii. Chart. Otton. I. ann. 961. in Guden. Syllog. pag. 450 :

Monachi de monasterio... Suarzhaha nuncupato, et Chuonradus comes, cui ipsius monasterii procurationem extrinsecus muniendam commisimus, nostram adiere celsitudinem, etc.

i. e. quem monasterii advocatum instituimus.