« »
 
[]« Protospatharius » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 6, col. 544b. http://ducange.enc.sorbonne.fr/PROTOSPATHARIUS
PROTOSPATHARIUS, Primus et Princeps Spathariorum. Glossæ nomicæ : Ἰλλούστριος, πρωτοσπαθάριος. Leo Ost. lib. 1. cap. 51. (al. 52.) de Symbaticio :
Imperialis Protospatharius et Stratigo Macedoniæ, etc. Basilius Protospatharius Imperatoris,
cap. 63. Sisinnius Imperalis Protospatarius, apud Guillelmum Biblioth. in Adriano II. PP. pag. 228. Michaël gloriosus Protospatharius, in Epist. 8. Nicolai I. PP. ad Michaëlem Imperat. initio. Vide Vitam Nicolai Studitæ pag. 944. Gloss. Meursii, med. Græcit. col. 1416. et infra in voce Spatharius.
P. Carpentier, 1766.
Eodem titulo donatur Ibbo in Charta Ludov. Pii ann. 814. ex Tabul. Novient. inter schedas Mabill. :
Ego Turbo archicapellanus ad vicem domini Ibbonis Protospatarii cognovi.
Quæ formula Archicancellarium solet indicare : unde mendum hic subesse opinor, forte pro Protoscriniarius vel Protosecretarius. Marquardus noster fidelis Protospatarius, in Chart. Otton. III. Imperat. ann. 999. in Alsat. Diplom. num. 176.
Protospata, Eadem notione. Vetus Epitaphium in Basilica S. Basilii, Brundusii :
... Illustris, pius actibus atque refulgens,
Protospata Lupus urbem hanc construxit ab imo.
Ignotus Barensis in Chron. ann. 981 :
Occisus est Sergius Protospata a Barensibus.
Occurrit apud Lupum Protospatam ann. 973. 979. 1035. 1054.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Protospatharii vero dignitas πρωτοσπαθαράτον dicitur Anonymo in Romano Juniore num. 1.