« »
 
[]« 1 rationalis » (par les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 7, col. 028a. http://ducange.enc.sorbonne.fr/RATIONALIS1
1. RATIONALIS in Ecclesiis Hispaniarum quis dicatur, docet Synodus Toletana ann. 1565. tom. 4. Conc. Hispan. pag. 80. col. 1 :
Præcipit Synodus Missarum celebrationem et alia opera pia, quæ testamentis mandantur, saltem intra annum unum post testamenti publicationem impleri. Quin etiam Curatis omnibus et rationum ecclesiasticarum præfectis, quos Rationales vocamus, jubet, ut singulis annis Ordinario...... exponant quantus Missarum nondum celebratarum numerus in ipsorum parochiis supersit.
Hi Rationales rursus memorantur in Synodo Valentiæ ann. 1566. ibid. pag. 129. col. 2. et pag. 133. col. 2. quo in posteriori loco hæc habentur de electione eorumdem[]  :
Cum Rationalis.... eligendus erit, clerus duos nominet, quos Ordinario proponat, e quibus alterum pro suo arbitrio Ordinarius eligat.
Epitome Constitutionum ejusd. Eccl. ibid. pag. 188 :
Canonici Rationales pro tempore existentes, non possint habere salaria dicti officii, nisi computato libro et facta definitione.
Vide Capsoverius et mox Rationarius.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Rationalis Magister, Regis rationibus, seu ærario Præfectus. Privilegium Petri II. Regis Valentiæ pro Ecclesiasticis, tom. 3. Concil. Hispan. pag. 616. col. 2 :
Quum hoc eodem injungimus, nostro Rationali magistro, vel alii e prædictis administratoribus et aliis depositariis prædictis, computum vel computa auditoribus, ut quidquid vobis pro præmissis duxerint exsolvendum, quod in nostro computo admittere non postponat.
Vide Magister rationalis.
© École des chartes.