RESPONSUM 1, Glossarium mediae et infimae latinitatis, Du Cange et al.

« 1 responsum » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 7, col. 151b. http://ducange.enc.sorbonne.fr/RESPONSUM1

1. RESPONSUM, Negotium, maxime illud, quod foris peragitur, de quo Domino Responsum datur. Liberatus Diac.

cap. 16 :

Gennadius quidem ibi remansit, ut cum aliis Responsa faceret Episcopi.

Regula S. Benedicti cap. 31 :

Fratres, qui pro quovis Responso proficiscuntur.

Vita ejusdem S. Benedicti cap. 12 :

Mos etenim cellæ fuit, et quoties ad Responsum aliquot egrederentur Fratres, cibum potumque extra cellam minime sumerent.

Gregorius Mag. lib. 3. Dial. cap. 36 :

Dum jussione Pontificis mei in Constantinopolitanæ urbis Palatio Responsis Ecclesiasticis observirem.

Idem lib. 6. Ind. 11. Epist. 29 :

Cum in urbe regia Responsa Sedis Apostolicæ facerem.

Epist. 52 :

Sabinianum Diaconum pro Responsis Ecclesiasticis faciendis ad dominorum vestigia transmisi.

Adde Epist. 54. lib. 4. Epist. 36. lib. 5. Epist. 60. lib. 6. Epist. 37. lib. 7. Ind. 1. Epist. 5. 7. lib. 11. Epist. 47. et alibi. S. Bonifacius Moguntin. Archiepisc. Epist. 29 :

Obsecramus, ut hunc Missum literarum mearum Romam pergentem propter Responsa Ecclesiastica, et orationum causa, per vestros fines conservatum transire permittatis.

Petrus Diac. lib. 4. Chron. Casin. cap. 66 :

Demum vero pro Responsis Casinensis cœnobii Apocrisiarius ad Lotharium Imp. directus, etc.

Florentius Wigorniensis ann. 1062 :

Armenfredum Sedunensem Episcopum, et alium, qui a domino Papa Alexandro pro Responsis Ecclesiasticis ad Regem Anglorum Eadwardum missi, etc.

Vita S. Geraldi Abbatis Grandisilvæ num. 3 :

Cœpit, ut solitus erat, quocumque Ecclesiæ suæ Responsis necessarium habebat percurrere, etc.

Infra :

Cum vero ad matris gremium, expleto diligenter Responso, remeabat, etc.

Vide Alexandrum II. PP. Epist. 12. etc.

Adresponsum, unica voce, Apocrisiarius, Responsalis, qui negotia alicujus curat, et de iis responsa dat, qui mittitur ad responsum dandum de negotiis, pro quibus mittitur. Glossæ nomicæ in Cod. Reg. sign. 2023 : Ἀδρεσπόνσου, εἰς ἀπόϰρισιν. Ita porro dicti, qui a Magistro militum deputabantur in Provincias, ut de militibus, qui in iis degebant, eum admonerent, et responsa inquirenti darent. Julianus Antecessor Constit. 17. de Prætore Pisidiæ :

Habeat autem et carrucam argenteam, et securim, et fasces, et Adresponsum propter milites.

Ita Constitut. 19. de Prætore Thraciæ, et Const. 33. de Moderatore Heleneponti. Ubi Scholiastes ad Constit. 17 :

Adresponsum dicitur, qui deputatus est a Magistro militum, ut, quid opus sit, a competente judice in milites fieri, responsum, id est, ministerium ei exhibeat : et solet deputari iste a Magistro militum eo, sub quo provincia illa est.

De scrinio auri Adresponsum, vide Pancirollum ad Notitiam Imperii Oriental. cap. 80.

A Responsis, Eadem notione. Papias in Magister : Qui dat responsa regalia. Ita Codex MS. Gloss. Sax. Ælfrici : A responsis, i. Magister responsorum, ildestær antraca. Joan. de Janua : A responsis, indeclinabile : qui dat responsa principis.

Liberum Responsum. Charta Lotharii Regis Franciæ apud Vassorium in Noviomo pag. 925 :

Suscipimus etiam eam (Ecclesiam S. Eligii) in conductu et custodia nostra, tam substantias ipsius, quam et homines capitales ejus, qui sicut ab antiquo in omni regno nostro sub Libero Responso, sine alicujus Advocati infestatione extiterant, ita in perpetuum sub tutela nostra et succedentium nobis Regum permaneant.

Apud Petrum de Fontanis a nobis editum, Perdre respons en court dicitur, qui juri stare idoneus

non est, vel testimonium perhibere. Vide cap. 13.

RESPONSORIUM 2. RESPONSUM © École des chartes.

« 2 responsum » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 7, col. 152a. http://ducange.enc.sorbonne.fr/RESPONSUM2

2. RESPONSUM, Idem quod Responsorium. Vide Graduale. Nonnihil discriminis est Responsum, seu Responsorium, inter et Graduale. Hoc peculiare Responsorium est, quod in gradibus, sive juxta pulpiti gradus, canitur ; illud vero, quod Matutinis aliisve horis canonicis, ubi voluerit clerus, cantari consuevit.

P. Carpentier, 1766.

◊ Necrolog. eccl. Paris. MS. iij. Idus Jul. :

Singulis vero clericis, qui in missa Responsum vel Alleluia in organo triplo vel quadruplo decantabunt, etc.

Ubi idem quod Graduale.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Responçum vel Responçus, Eadem notione. Ceremoniale MS. B. Mariæ Deauratæ :

Primus (Responcellus) loco quarti Responci ; et secundus dicitur loco octavi Responci ; terciusque dicitur loco duodecimi Responci. Diebus vero in quibus est istoria propria, et in festis habentibus proprietatem chantus non habent locum Responcelli, sed omnes Responci dicuntur per ordinem, et etiam in festis in albis vel in capis seu majoribus.

« 3 responsum » (par les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 7, col. 152a. http://ducange.enc.sorbonne.fr/RESPONSUM3

3. RESPONSUM, Idem quod supra Repositorium, nisi ita legendum est, Sportella aliudve genus vasis, in quo aliquid reponitur. Pelagius libello 10. num. 18 :

Dedit ei aurum et nummos, et rescellas, et omne, quod in Responso suo habebat.

« 4 responsum » (par P. Carpentier, 1766), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 7, col. 152a. http://ducange.enc.sorbonne.fr/RESPONSUM4

4. RESPONSUM. Sal de primo Responso, f. Quod primum venditur. Charta Joan. comit. Burg. ann. 1242. inter Probat. tom. 1. novæ Hist. Burg. pag. 107. col. 1 :

Concessimus....... Deo et Beatæ Mariæ de Tart..... centum solidos Stephanienses in puteo Salinarum annuatim accipiendos, in sale videlicet de primo Responso, quod est post festum Omnium Sanctorum, prout sal et Responsum tunc valebunt.