« »
 
[]« 1 scriptorium » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 7, col. 370a. http://ducange.enc.sorbonne.fr/SCRIPTORIUM1
1. SCRIPTORIUM, Cella in Monasteriis scriptioni librorum destinata. Ælfricus, Scriptorium, pisleferhus. Alcuinus, in locum, ubi Scriptores sedent, Poëm. 126. et apud Canisium : []
Hic sedeant sacræ scribentes famina legis,
  Nec non sanctorum dicta sacrata Patrum,
Hic interserere caveant sua frivola verbis,
  Frivola nec propter erret et ipsa manus.
Correctosque sibi quærant studiose libellos,
  Tramite quo recto penna volantis eat.
Est decus egregium sacrorum scribere libros,
  Nec mercede sua scriptor et ipse caret.
Adalhardus in Capitulis cap. 50 :
De scriptoribus solarii,
id est, ut interpretor, Scriptorii. Eckehardus Jun. de Casib. S. Galli cap. 3 :
Erat tribus illis consuetudo, permissu quidem Prioris, in intervallo Laudum nocturno convenire in Scriptorio, collationesque tali horæ aptissimas facere.
Cap. 11 :
Veniunt in pyrale, et in eo lavatorium, nec non et proximum pyrali Scriptorium.
Petrus Abælardus in Hist. Calamitatum suarum cap. 7 :
Quæ enim conventio Scholarium ad pedissequas, Scriptoriorum ad cunabula ?
Ubi est Instrumentum Scriptorium, ut apud Order. Vital. lib. 3. pag. 485. Vide in Scriptores. Rainardus Abbas Cisterciensis in Constitut. cap. ult. :
In omnibus Scriptoriis ubicunque ex consuetudine Monachi scribunt, silentium teneatur sicut in claustro.
Ægidius Aureæ-Vallis Monachus cap. 17 :
Alterum ante Crucifixum orantem, tertium de Scriptorio Ecclesiæ (S. Lamberti Leodiens.) proxime egredientem in ipso Ecclesiæ ingressu extinxit
fulmen. Hist. Monast. Villar. cap. 8. apud Marten. tom. 3. Anecd. col. 1292 :
Cum autem desiit (Arnulphus) abbatizare, adeptus est Scriptorium quod est in auditorio prioris.... In Scriptorio continue laborabat, aut legendo, aut orando, aut meditando, aut stutendo, aut confessiones audiendo.
Unde colligitur Scriptorium interdum nuncupari locum remotiorem, non ita scriptioni destinatum, quin in eo aliis rebus vacarent. Statuta Ordin. Cisterc. ann. 1278. apud eumdem Marten. tom. 4. Anecd. col. 1462 :
Monachi quibus ad studendum vel recreandum Scriptoria conceduntur, in ipsis Scriptoriis non maneant illis horis quibus monachi in claustro residere tenentur.
Vide Scriptorium 4. Descriptum est a viro doctissimo Luca Acherio ad Guibertum benedictio ejusmodi Scriptoriorum, in hæc verba :
Benedicere digneris, Domine, hoc Scriptorium famulorum tuorum, et omnes habitantes in eo, ut quicquid divinarum Scripturarum ab eis lectum vel scriptum fuerit, sensu capiant, opere perficiant, Per Dominum, etc.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Scriptoria, femin. gen. Eadem notione. Tangmarus in Vita S. Bernwardi Hildesh. Episc. apud Leibnit. tom. 1. Script. Brunsvic. pag. 444 :
Scriptoriæ namque non in monasterio tantum, sed in diversis locis studebat, unde et copiosam bibliothecam tam divinorum, quam philosophicorum codicum comparavit.
Ars scriptoris. Liber de Doctr. novit. Ord. Grandim. apud Marten. tom. 5. Anecd. col. 1842 :
Nec etiam intrabis coquinam, Scriptoriam, vel alias officinas, sive habitacula, sine licentia abbatis.