« »
 
[]« Sorores » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 7, col. 531a. http://ducange.enc.sorbonne.fr/SORORES
SORORES, appellatæ Presbyterorum, vel Episcoporum uxores, a quibus ii abstinebant, in Concilio Arvernensi cap. 19. et Matisconensi I. cap. 11. Turonensi II. cap. 12. etc. Quippe, ut est in Pœnitentiali Halitgarii,
si quis Clericus, i. cujus superior gradus est, qui uxorem habet, et post conversionem vel honorem iterum eam cognoverit, sciat se adulterium commisisse
. Fortunatus lib. 1. carm. 15. de Leontio Santonensi Episcopo, et Placidina uxore :
Quæ tibi tunc conjux, est modo chara Soror.
Vita S. Severi Episcopi Ravennatis n. 19 :
Uxor quippe in Sororem versa est.
Constantius Presbyter in Vita S. Germani Episcopi Autisiodorensis, de eodem Germano in Episcopum electo :
Suscepit Sacerdotium invitus, coactus, addictus ; sed repente mutatur ex omnibus : deseritur mundi militia, cælestis assumitur : seculi pompa calcatur, humilitas conversationis eligitur : uxor in Sororem mutatur ex conjuge, substantia dispensatur in pauperes, paupertas ambitur.
Hugo Archiepisc. Rotomag. lib. 3. de Hæretic. cap. 5 :
Et tunc, quas legitimas habetis uxores, thoro separato, manebunt vestræ sub castitatis honore Sorores.
Vide S. Hieronymum Epist. 46. ad Rusticum, lib. 1. in Helvid. cap. 6. 14. Paulinum Nolanum Episcopum Epist. 26. Sidonium lib. 5. Epist. 16. Amphilochium in Vita S. Basilii Cæsar. cap. 8. Novellam 2. Isaaci Angeli in lib. 2. Juris Græcorum pag. 175. et Rosweidum in Onomastico ad Vitas Patrum.
Sorores, Mulieres extraneæ, quas συνεισάϰτους vocant Græci, quarum consortium vitare jubentur Clerici in Concilio Ancyrano can. 19. Nicæno cap. 3. et aliis subsequentibus Conciliis. Lex 19. C. de Episc. (1, 3.) :
Eum, qui probabilem sæculo disciplinam agit, decolorari consortio Sororiæ appellationis non decet.
Appendix Codicis Theod. Const. 10 :
Ne Clerici sacris ministeriis servientes feminis jungantur externis, quas decolorare consortio Sororiæ appellationis excusant.
Palladius in Vita Chrysostomi pag. 45 :
Κατατείνει λόγον ϰατὰ τῆς ἐπιπλάστου ἀδελφοζωίας τὸ δ᾽ἀληθὲς ϰατὰ τῆς ἀσχήμου ϰαϰαζωίας, etc.
Vide, quæ in hanc rem congesserunt Filesaccus lib. 1. Select. cap. 10. et Gothofredus ad leg. 44. Cod. Th. de Episcop. (16, 2.)
Sorores, a Monachis appellatæ virgines ac mulieres, quæ pietatis ac devotionis intuitu, eorum disciplinæ ac regulæ sese addicebant, ita ut domicilia seclusa omnino haberent a Monachorum [] ædibus, ne qua prava oriretur suspicio. Auctor Actorum Murensis Monasterii pag. 17 :
Eo etiam tempore misit huc suos exteriores fratres cum Sororibus, de qua consuetudine etiam adhuc assunt.
Et pag. 37. postquam egit de fratribus exterioribus, seu laïcis :
De consuetudine autem congregandi feminas, quæ hic jam multis annis viguit, nobis est exemplum vita sanctorum Patrum, quia et ipsi feminas congregaverunt ob amorem Dei, quarum mansio et vita ita debet esse separata a Monachis, ut nulla inter eas possit esse suspicio ; sed a solo Abbate et Præpositis, qui eis prælati fuerint, earum vita et religio ordinetur.
Ejusmodi Sororum, quæ et Feminæ conversæ interdum dicuntur, meminit Chronicon Montis-Sereni ann. 1210. 1219. et pag. 158. Atque inde petenda Monasteriorum duplicum, de quibus supra egimus, origo.
P. Carpentier, 1766.
◊ Talis est mulier vidua, cujus Charta ann. 1112. extat in Chartul. Celsinian. ch. 685 :
Ego Dalmatia... a conjugali vinculo absoluta meæque potestati reddita, meipsam cum tota hæreditate ac possessione mea offero Deo et SS. Apostolis Petro et Paulo ad monasterium Celsiniacense, ad quem locum ab hac die me cum rebus meis, suscepto velo, hoc est, habitu sanctimoniæ, et vivam et mortuam profiteor pertinere.
P. Carpentier, 1766.
Sorores Cantantes, Moniales choro addictæ, vulgo Sœurs de chœur. Stat. Præmonst. MSS. dist. 4. cap. 11 :
Et ubi Sorores cantantes habentur, scapularibus albis sine caputiis uti poterunt ; dum tamen non portentur disjuncta, et etiam non cantantes, si velint habere.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Sorores Griseæ, Nigræ, in Obituario MS. Eccles. Morin. fol. 37. v° :
Et conventibus Sororum grisearum Ordinis S. Francisci, ac nigrarum Ordinis S. Dominici,..... cuilibet religioni et loco iv. sol.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Sorores de Sacco. Vide Sacci.
Sorores, quævis Sanctimoniales. Fortunatus lib. 5. Poem. 1 :
Et crescente choro per carmina sancta Sororum
  Complaceant Domino, te duce mite, suo.
Vide eumdem lib. 11. Poem. 1. et alibi.
Sorores appellabant Monachi, mulieres quasvis, quibus orationum beneficia concedebant. Tabul. Absiense fol. 105 :
Et pro matre sua, quam fratres Absiæ acceperunt in Sororem.
Vide Consoror, et Fraternitas 5.
◊ Sororum appellatione Regum seu Principum uxores donabantur, cum de iis verba faciebant Principes exteri, aut si ad eas scriberent, quemadmodum earum conjuges fratres appellitabant. Vide Epist. 39. inter Francicas tom. 1. Hist. Franc. et Fraternitas 7.
© École des chartes.