« »
 
[]« 1 stapula » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 7, col. 583c. http://ducange.enc.sorbonne.fr/STAPULA1
1. STAPULA, Emporium, forum publicum, in civitatibus præsertim maritimis constitutum, ubi merces extraneæ publice distrahuntur : vulgo Estaple, a voce Latina Stabulum, ut quidam putant : seu, ut Kilianus et alii volunt, a Germanico Stapelen, quod in unum aliquid coacervare designat. Salmasius in Observat. ad Jus Atticum et Romanum, scribit Stapen exponi in veteri Lexico Saxonico-Latino forum : unde facere stapam vulgo dicimus, inquit, quod Græcis erat ἀγορὰν παρέχειν, Latine commeatum præbere. Iisdem Anglo-Saxonibus staple et stapelas, fulcrum mensarium sonat, et stapulas, stipites iidem dicunt : unde fortean foris ac nundinis publicis nomen inditum, ab apothecis, seu, ut nostri vocabant, Stallis, quæ in locis urbium, aut pagorum publicis tumultuario opere supra stipites erigebantur, quomodo de Hallis diximus. Boxhornius in Theatro Holland. pag. 100 :
Stapula est jus, in quo potestas conceditur aliunde invectis mercibus quasi manum injiciendi, ab instituto cursu retrahendi, ac denique ita sistendi, ut non prius, quam publico foro divenditæ ibi fuerint, alio transferantur. Ita autem dicitur a Stapelen, quod in unum aliquid coacervare designat, etc.
Ægidius de Roia ann. 1324 :
Item Brugis Stapulam concessit omnium rerum, quæ apud Slusam applicarentur ex quacunque patria.
Henr. de Knyghton ann. 1352 :
Ordinatæ sunt Stapulæ esse Londoniis.
Idem ann. 1363 :
Ordinavit Stapulas lanarum esse apud Calisiam.
Eadem habet Thomas Walsinghamus. Cambdenus in Britannia, in Coritan. ait, Lincolniensem urbem
ab Edwardo III. in Stapulam, quam vocant, i. in lanarum, coriorum, plumbi, etc. emporium constitutam fuisse, etc.
Chron. Angl. Th. Otterbourne pag. 176 :
Hoc anno (1388.) fuit parliamentum tentum Cantabrigiæ, in quo multa sunt statuta,.... de Stapula revocanda de Midleburghe ad Calesiam.
Vide Stapella. Mittermaier. Princip. Jur. Germ. § 574. Haltaus. Glossar. German. voce Niederlage, col. 1417. et voce Stapel, col. 1730. sqq.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Staple, apud Elmham in Vita Henrici V. Reg. Angl. c. 108. pag. 295 :
Cumque, post paucas et expeditas dietas, appropinquaret Calesiam (Henricus Rex) opidanos et mercatores suos ibidem de la Staple, in solempni festivoque apparatu... obvios habuit.
Estappe, in Consuet. Autiss. art. 148. locus ubi vinum venum exponitur. Vide Estaputa.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Stapulæ Major, Qui collegio stapulæ, seu mercatorum præest. Charta apud Madox in Formul. Anglic. pag. 20 :
Radulphus Dodmer Miles, Major Stapulæ Westmonasterii ad recogniciones [] et debitorum in eadem Stapula accipiendas deputatus..... significo quod..... venerunt coram venerabili viro Thoma Seymer Milite, tunc Majore Stapulæ prædictæ, ac Constabulario ejusdem, etc.
◊ Manet etiamnum in Picardia nostra oppido, ad Quantii fluvii ostia sito, Stapularum nomen, cujus meminit Lupus Ferrariensis Epist. 14. hodie Estaples, ex qua ortus Jacobus Faber Stapulensis, cujus elogium contexuere Molinæus in Repetit. Legis 7. D. de liberis et posthumis num. 70. et ad Consuet. Bononiensem, Thuanus lib. 16. et Scævola Sammarthanus in Elogiis virorum illust. Neque aliud est oppidum ab eo quod Wicum, et Quentowicum vocant Scriptores paulo superioris ævi, cui emporii perinde ac portus nomen tribuunt præ cæteris Annales Francorum Bertiniani ann. 842. et Vita S. Vandregesili pag. 387. tom. 3. Hist. Francor. Papiæ enim et aliis Emporium exponitur locus supra mare, vel locus, ubi negotiatores exercentur : adeo ut stapulæ et emporium idem sonent. Scio, quosdam id nominis Monasterio S. Judoci ad mare adscribere : sed non arridet eorum conjectura, quam alibi discutiendam reservamus.
Scriptum de Statu Stapuli, J. C. Anglis et Cowello lib. 3. Instit. tit. 22. § 6. est obligatio insinuata sive de recordo, quæ coram Majore stapuli in præsentia alterius duorum Constabulariorum recognita, et per eum sigillata. Cujus obligationis vi, si debitor in solutione defecerit, creditor auctoritate Prætoris corpus, terras, et bona ejus sibi usque ad satisfactionem arripit et detinet, modo infra limites stapuli ipse reperiatur, vel bona ejus prehendi possint. Ejusmodi vero scriptum non modo inter mercatores, sed interdum inter omnes Regis subditos locum habet.
© École des chartes.