SUBTILE, Subtilis, Vestis Subdiaconorum, quæ et stricta tunica dicitur, inquit Honorius Augustod. lib. 1. cap. 229. lib. 3. cap. 1. et 85. Durandus lib. 3. Ration. cap. 10 :

Tunica quæ alibi Subtile, in lege vero ποδήρης.

Idem cap. 11. n. 3 :

Dalmatica Diaconi ampliores habet manicas, quam tunicella Subdiaconi, quæ alibi Subtile vocatur.

Adde lib. 6. cap. 2. n. 6. Eckehardus Junior de Casib. S. Galli cap. 10 :

Præter quæ Dalmaticum et Subtile pene aurea....... acutia sua versipelli resumpserat.

Adam Bremensis cap. 161 :

Casulas 35. cappas 30. dalmaticas et Subtiles 14.

Burchard. de Casib. S. Galli cap. 1 :

Stolas similiter deauratas, capsas dalmaticas, Subtilia, cætera quoque Ecclesiastica ornamenta.

Conradus Moguntinus in Chronico Moguntino :

Ejusdem operis duæ dalmaticæ, et duo Subtilia latis aurifrigiis ornata.

Infra :

Duæ casulæ de viridi samitto, et tot dalmaticæ, et Subtilia aurifrigiata valde bona.

Joan. Buschius in Chron. lib. 1. cap. 23 :

Habitus Canonicorum regularium est vestis linea, sive toga linea, quam Romani Roketum Romanum, Germani Subtile, Sarracium, sive Scorlicium appellant.

Adde cap. 42. lib. 2. cap. 6. Krantzius in Metropoli cap. 8. ex veteribus Actis :

Casulam et dalmaticam cum Subtili de serico lasurio.

Habetur in Missa, ab Illyrico edita, hæc Oratio ad Subtile, cum scilicet Episcopus sacra facturus illud induit :

Indue me, Domine, vestimento salutis, et circunda me lorica fortitudinis.

Vide Canones Saxon. Edgari cap. 33. Will. Hedam in Conrado Episcopo Traject. Miræum tom. 1. pag. 71. col. 2. Marten. tom. 4. Ampliss. Collect. col. 352. supra Substantia 7. et infra in Superpellicium. Occurrit etiam vox Subtile apud Esaiam cap. 19. v. 9. et Ezechiel. cap. 16. v. 10. ubi LXX. τὴν βύσσον verterunt.