« »
 
[]« 1 veniæ » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 8, col. 270c. http://ducange.enc.sorbonne.fr/VENIAE1
1. VENIÆ, inclinationes, vel genuflexiones religiosorum, quæ Græcis μετάνοιαι, quod ut plurimum in pœnitentiam injungi solerent. Petrus Venerabil. in Statutis Cluniacensib. cap. 4 :
Sed et illa (genuflexio) quæ fieri solet ab iis, qui portanti Eucharistiam quolibet in loco occurrunt ; atque illis metanœis, quæ quotidiano usu in Capitulo fiunt, et vulgo Veniæ nominantur, etc.
Pœnitentiale MS. Thuanum :
Qui in Ecclæsia centies genua flexerit, id est si centies Veniam petierit, etc.
Pœnitentiale S. Columbani :
Si perdiderit...... longa Venia in Ecclesia, dum 12. Psalmos ad Duodecimam canunt, prostratus nullum membrum movens pœniteat.
Alibi :
Fabulas otiosas proferens, ..... Venia tantum mulctetur.
Regula S. Donati cap. 26 :
Si ex negligentia vel oblivione, seu transgressione securitatis, tam in liquidis quam in aridis amplius solito perdiderit, longa Venia in Ecclesia dum. 12. Psalmos ad Duodecimam canunt, prostrata nullum membrum movens pœniteat.
Thomas Walsinghamus in Ricardo II. pag. 196 :
Rege interim prostrato in longa Venia, etc.
Chron. Laurisham. :
Per Venias centum verrunt barbis pavimentum.
Liber 4. Insinuat. divinæ pietatis S. Gertrudis cap. 2 :
Cum vero finitis Psalmis conventus de Veniis surgeret, etc. Veniam petere,
lib. 5. cap. 22. Ecbasis vers. 770 :
Jam prope psalterium finivi carmine sacrum
Incumbens Veniis, ne forsan victimareris.
Psalmos explebo cecini quos usque memento.
Psalmo finito curvabar poplite fixo.
Ordinar. S. Laudi Rotomag. ad calcem Joh. Abrinc. de Off. Eccl. pag. 724 :
Genuflexiones quas Venias appellamus hoc tempore postponuntur, exceptis illis quas accipiunt qui in choro in cantu vel psalmodia fallunt.
Necrolog. Domus Portarum apud Stephanot. tom. 7. Fragm. Histor. MSS. pag. 143 :
In suo obitu persolvemus [] ei duo psalteria unum cum Veniis, alterum sine Veniis.
Vita S. Bibiani Sancton. Episc. apud Marten. tom. 6. Ampl. Collect. col. 766 :
Dum.... gloriosus præsul lassata Veniis membra quieti accommodaret, etc. Veniam accipiant super natam,
in Consuet. Fontanell. MSS. Veniam facere, in Chron. Medic. pag. 334 :
Similiter servitores excedentes, Venias faciant.
Venias sumere, capere, suscipere ; veniam sumere super terram ; venias sanctimonialium discutere
, in Statutis Ordinis S. Gilberti pag. 760. 761. 764. in Statutis Cartusiens. Guigonis cap. 13. § 4. in Antiq. Statut. ejusd. Ord. 1. part. cap. 13. § 35. 39. 44. cap. 18. § 7. cap. 26. § 3. cap. 36. § 19. 24. 26. et alibi. Vitæ Abb. S. Albani de forma receptionis Abbatis S. Albani de longinquis partibus venientis :
Et hoc fiet,.... cum itur in Ecclesiam, acceptis ante ipsum parvis Veniis, gaudenter et reverenter.
Udalricus lib. 2. Consuet. Clun. cap. 1 :
Instruendi sunt (novitii) quemadmodum faciant petitionem suam, primum, ut sciant Veniam petere more nostro.
Idem lib. 1. cap. 1 :
Cum venerint in chorum, complicantur formæ, sicut est consuetudo in his diebus, in quibus Venia non est petenda.
Cæsarius Heisterbach. lib. 3. cap. 33 :
Dominam nostram Dei genitricem Mariam centies, cum totidem Veniis, Angelico versiculo salutabis.
Cap. 35 :
Quoties illi speciales orationes sive Venias secretius offerre potuit, pro maximis deliciis reputavit.
Cap. 46 :
Summo honore eandem imaginem veneratur, salutationes, orationes, multasque Venias coram illa faciens.
Cap. 50 :
Singulis diebus in honore ejus 50. Ave Maria, cum totidem Veniis dicere consuevi.
Vide præterea cap. 38. 49. et lib. 8. cap. 96. lib. 9. cap. 42. 49. 51. Vitam S. Samsonis Episc. Dolensis lib. 1. cap. 13. Vitam S. Arberti n. 4. Miracula S. Ludgeri Episc. Mimigard. num. 49. Vitam S. Udalrici sæc. 5. Bened. pag. 427. Vitam B. Simonis Comit. sæc. 6. part. 2. pag. 379. Vitam S. Anselmi Episc. Lucens. ibid. pag. 480. Bernardi Mon. Ordin. Cluniac. part. 1. cap. 48. etc.
Usurpatur etiam pro salutatione, quæ apud Monachos cum inclinatione vel genuflexione fieri solebat. Vita S. Vitalis Siculi num. 4 :
Postquam ad invicem recognoscunt, mutuamque sibi Veniam venerenter impendunt.
Num. 8 :
Præmisso salutationis elogio, consueta capitis inclinatione et genu flexo mutuam sibi venerentiam impenderunt.
Vide Metanæa.
Veniam Manu Petere tantum, i. e. manu ori admota, in Statut. Ord. Præmonstrat. dist. 1. cap. 5. et in Ordinario ejusdem Ordinis.
Venialiter, Facta corporis inclinatione. Vita S. Wolfgangi Episcopi Ratispon. cap. 14 :
Cumque in præsentiam Cæsaris esset delatus, ante pedes ejus Venialiter prostratus, se dixit indignum, etc.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Veniam Ætatis Concedere, Emancipare, litteras dare quibus alicui bona sua administrare conceditur, quas nuncupamus Lettres de bénéfice d'âge. Charta Ottonis IV. Imper. ann. 1212. apud Murator. delle Antic. Estensi pag. 396 :
Postulavit ut Veniam etatis sibi concedere dignaremur....... Eidem Bonifacio Marchioni Veniam etatis ex certa celsitudinis nostræ scientia, imperiali auctoritate concedimus, ut ipse tanquam major libere possit agere, causari, petere, etc.
P. Carpentier, 1766.
Charta ann. 1354. in Reg. 82. Chartoph. reg. ch. 532 :
Eidem (Johanni) duci [] Lotharingiæ de speciali gratia, de certa scientia et de plenitudine regiæ potestatis Veniam ætatis concedimus, ipsumque habilitamus habilemque facimus et reddimus ad universale regimen terræ suæ ac bonorum suorum mobilium et immobilium quorumcumque præsentium et futurorum.
Vide in Veniæ 1.