« »
 
[]« Verberatio » (par les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 8, col. 276c. http://ducange.enc.sorbonne.fr/VERBERATIO
VERBERATIO, Verberamentum, Verberator, Regimina Paduæ ann. 1260. apud Murator. tom. 8. col. 460 :
Incœpit hoc anno factum Verberationis in Paduano in villa S. Martini.
Memoriale Potestat. Regiens. ibid. col. 1121 :
Quem statum inchoatum dicunt in illa Verberatione, quæ facta est mcclx. Ind. iii. quando qui verberabant se, clamabant Dei voces, et non homines..... Et eo anno venerunt Verberatores per universum orbem ; et omnes homines tam parvi quam magni se ad invicem verberabant.
Jacobus de Varagine in Chron. Januensi apud eumd. tom. 9. col. 49 :
Anno Domini mcclxi. per totam fere Italiam facta fuit generalis Verberatio ; nam magni et parvi, nobiles et ignobiles, depositis vestibus nudi a cingulo supra, civitates, villas et castella sic processionaliter se verberantes ibant Virginem gloriosam et ceteros Sanctos cantilenis angelicis implorantes... Ista tanta devotio a quibusdam pauperibus et simplicibus in Tuscia fuit inventa et per totam Italiam diffusa, et tam a parvis quam a magnis, tam a nobilibus quam ignobilibus observata. Ibant bini et bini per civitatem se verberantes, præcedentibus religiosis et clericis cum crucibus et vexillis. Multi quoque qui homicidia commiserant, cum gladiis denudatis ad hostes ibant, et in eorum manibus gladios nudos ponebant, ut de ipsis vindictam acciperent, sicut vellent. Sed illi gladios in terram projiciebant, flentibus et lacrymantibus cunctis, qui hoc videbant, propter devotionem et cordis exultationem. Alii quoque verberabant se cum eis corrigiis ad hoc factis, aliqui cum spinis, aliqui cum manicis ferreis ; et quod fuit mirabile, quamvis Verberatio in media hyeme fieret, et homines nudi a cingulo supra, a mane usque ad horam tertiam pergerent, non est tamen inventum, quod aliquis fuerit frigore afflictus. Sed prima die alacriter se verberabant, secunda die alacrius et facilius se verberabant.
Ricobaldi Ferrar. Histor. ibid. col. 134 :
Eo anno 1260. inaudita novitas fuit per omnes Italiæ partes. Nam omnes prima hyeme nudi longo agmine bini euntes tecto corpore infra umbilicum per urbes, vicos et villas villicolæ incedebant, se flagellis et loris cædentes et psallentes Dei laudes et B. Mariæ, clamitantes, Pax, Pax. Eo infinitæ discordiæ et hostilitates pacatæ sunt ; mulieres in turmis hoc noctibus faciebant ; sacrilegus habebatur quicumque id non ageret ; sed post Januarium paulatim defecit ea novitas, quæ appellata est Verberamentum.
Vide Flagellatores.