« »
 
[]« 1 vestis » (par C. du Cange, 1678), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 8, col. 295b. http://ducange.enc.sorbonne.fr/VESTIS1
1. VESTIS, Aulæum, et maxime sic appellantur ea quæ sacrarum ædium parietibus appenduntur : vel panni sacri, et qui altari, aut circa altare, aptantur. Gregorius II. PP. in Epist. 2. ad Leonem Isaurum :
Cum sanctas Ecclesias fimbriatis Vestibus convestitas et variegatas invenisses, eas ornatu privasti atque vastasti.
Anastasius in Benedicto III. PP. pag. 205 :
Apostolorum Principi populique janitori obtulit miræ pulchritudinis Vestem unam aureo textam opere, decoreque fulgentem, almificam annuntiationis habentem Historiam, et Hypapanti, qualiter ipse unigenitus Dei filius templum ingressus doctorum in medio residebat.
Vide pag. 128. 129. et alibi passim. Guilelmus Biblioth. in Stephano VI :
Plurimæ sacratissimorum altarium aureæ Vestes, cum reliquis pretiosis ornamentis non defuerunt.
Ibidem :
Vestem sericam super altare unum.
Frodoardus de Summis Pontific. :
Veste Petri gemmis auroque gravi induit aram.
Sugerius de Consecrat. Eccles. S. Dion. :
Cum ipsius parietibus et columnis et arcubus auro tectas Vestes margaritarum varietatibus multipliciter exornatas suspendi[] fecisset.
Adde Joannem VIII. PP. Epist. 84.
Vestimentum, Eadem notione. Testamentum Widradi Abbatis Flaviniac. ann. 1. Theodorici Regis :
Vel reliquas fabricaturas, seu ministeria Ecclesiæ vel strumenta chartarum, libros vel Vestimenta Ecclesiæ, vel omne præsidium quod vivens possidere videor, etc. Vasa et vestimenta Ecclesiæ,
apud Herardum Turonensem in Capitulis cap. 20. Ἔνδυμα, in Vita S. Nili junioris pag. 123 :
Ἄφες με ἀμφιάσαι τὸ θυσιαστήριον ἐνδύμασι πολυτίμοις. Ἱεραὶ ἐνδύται
in Epistola Synodica Joan. Damasceni ad Theophilum Imp. pag 141. et in septima Synodo act. 7. apud B. Dorotheum in Præfat. Doctr. et Anonymum in Romano Lacapeno num. 44. Vide Honorium Augustod. lib. 1. cap. 167. 171. et Descriptionem nostram ædis Sophianæ.
P. Carpentier, 1766.
◊ Vestement, eodem sensu, in Lit. ann. 1402. tom. 8. Ordinat. reg. Franc. pag. 514.
Vestire, Aulæis ornare. Liber Sacramentorum Gregorii M. pag. 156. edit. Menardi :
Post hæc Vestiatur altare, cum Antiphona : In velamento alarum tuarum, etc.
P. Carpentier, 1766.
◊ Vestir, eodem sensu, in Compendio hist. Gall. tom. 10. Collect. Histor. Franc. pag. 279 :
Icist Robers roi de France Vesti le cors de monseignor saint Savyniens d'or et d'argent.
De Vestibus et familia alicujus, apud Continuatorem Chronici Nangiac. ann. 1314. Vide Roba.
P. Carpentier, 1766.
Vestis Alata, Vestium ornatus instar alarum. Stat. synod. Tornac. ann. 1481. pag. 99 :
Inhibemus.... presbyteris, beneficiatis ac officiatis et religiosis nostræ diœcesis ne Vestes nimium breves, aut in spatulis alatas...... portare præsumant.
Vide Capæ alatæ.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Vestis Apostolica, Scapulare monasticum. Vide supra Scapulare.
Vestis Bellica, id est, lorica, in Lege Anglior. tit. 6. § 5.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Vestis Cordata, Certa ratione torta. Conc. Terracon. ann. 1282. apud Marten. tom. 1. Ampl. Collect. col. 279 :
Statuimus quod clerici omnes provinciæ Terraconensis, sive sint in sacris, sive in minoribus Ordinibus constituti, non portent nec induant camisias, tunicas, vel alias Vestes cordatas.
Vide Cordatæ Tunicæ et Cordellatus.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Vestes Feritæ, f. Ex pellibus ferarum.
Donaverunt Vestes feritas quas habebant
, in Chron. Mutin. Johan. de Bazano apud Murator. tom. 15. col. 608.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Vestes Innocentiæ, Quibus baptisati induuntur. Statuta Eccl. Nannet. apud Marten. tom. 4. Anecd. col. 954 :
Item, cum in quibusdam parrochiis albæ Vestes innocentiæ baptismalis, sacro chrismate delinitæ, non sine periculo sortilegii, aut avaritiæ vitio a parvulorum matribus, soleant retineri, etc.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Vestis Inordinata, Vetita, quæ non decet, in Statutis Eccl. Aurel. apud eumd. Marten. tom. 7. Ampl. Collect. col. 1283 :
Ne habeant (Sacerdotes) cappas alatas et Vestes inordinatas, maxime houcias, etc.
P. Carpentier, 1766.
Vestis Lingia. Vide supra Lingius.
P. Carpentier, 1766.
Vestis Nuptialis, Superpellicium, Vestis linea, manicata. Charta ann. 1238. ex Chartul. S. Petri Insul. sign. Decanus fol. 115. v° :
Ordinamus, ut quemadmodum præpositus Brugensis in ecclesia Insulensi,... in qua ecclesia ipse debebit semper sicut canonicus cum Veste nuptiali ire temporibus institutis, quocienscumque ad ecclesiam ipsam accedet.
[] Occurrit rursum in Ch. ejusd. ann. in Suppl. ad Miræum pag. 102. col. 1. Stat. ann. 1247. in Lib. nig. 2. S. Vulfr. Abbavil. fol. 25. r° :
Jurabunt (capellani) quod a prima pulsata usque ad meridiem, et a Nona pulsata usque ad completorium, ecclesiam nostram, nisi in Veste nuptiali, non intrabunt.
Stat. synod. Tornac. ann. 1366. pag. 24 :
Capellani ecclesiarum habentes capellanias in ecclesiis curatis, non incedant, dum divina celebrant, nisi in Habitu nuptiali, scilicet cum superpellicio.
P. Carpentier, 1766.
Vestis Pectoralis, Qua pectus præsertim tegitur. Lit. remiss. ann. 1354. in Reg. 82. Chartoph. reg. ch. 301 :
Quidam ex ipsis dictum baillivum per Vestes pectorales maliciose ceperunt, pulsando et hurtando eumdem viliter ac turpiter huc et illuc.
Vestis Sanctæ Mariæ, Velum Sanctimonialium, vel virginum Deo sacratarum, in Lege Longob. lib. 2. tit. 37. § 1. 2. Liutpr. 30. (5, 1.) 75. (6, 22.) Adde editionem Heroldi pag. 218. Concilium Calchutense ann. 787. cap. 16 :
Virginem namque quæ se Deo voverit, et ad instar sanctæ Mariæ Vestem induerit, Sponsam Christi vocitare non dubitamus.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Vestes Partitæ. Vide Partitæ.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Vestes Perfectionis, perperam pro Præfectionis, vel Præfecturæ, Ornamenta Præfecti Urbis. Cæremon. Rom. MS. fol. 35 :
Ordo servandus in benedictione et investitura novi almæ Urbis Præfecti a Sixto IV. institutus. Inprimis præparentur hora competenti Vestes perfectionis, videlicet cum cella (l. tunicella) sericea ornata fimbrii (l. fimbriis) auratis et mantum et auro (l. aureo) limbo circumtextum.
Hæc ex edito emendantur.
P. Carpentier, 1766.
Vestis Plena, Ex panno unius coloris. Lit. remiss. ejusd. ann. ex eod. Reg. ch. 333 :
Quamdam tunicam plena Veste, minime radiatam aut partitam..... induerat.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Vestis Rubra, βάδδι, in Gloss. Lat. Gr.
P. Carpentier, 1766.
Vestis Scissa, Certa ratione et curiose incisa. Stat. eccl. S. Laur. Rom. :
Prælati ecclesiarum manicas ad cubitum pendentes et longas cum magna et sumtuosa superfluitate, Vestes etiam scissas retro et in lateribus, cum foderaturis ultra oram excedentibus etiam in fissuris deferunt.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Vestes Scholasticorum talares cum caputiis, ex Conc. Lugdun. ann. 1449. apud Marten. tom. 4. Anecd. col. 380.
les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.
Ad Medium Vestem Vestire, i. e. ad medietatem fructuum colere. Locus est in Vestire 2. Vide Complantare, et Medium.
© École des chartes.