Viaticum, Tributum ab itinerantibus præstitum, in Charta Lotharii Reg. Fr. apud Marlotum in Metrop. Remensi lib. 4. cap. 24 :

Ab omni exactione et teloneo et Viatico liberæ...... permaneant.

Alia Ildefonsi Regis Aragonum ann. 1184. apud Saxium in Pontificio Arelatensi :

Vel aliquod prorsus Viaticum ab eis exigetur.

Radevicus de Gestis Friderici I. Imper. apud Murator. tom. 6. col. 776 :

A fodro et Viatico et ab omnimoda exactione se ibidem per omnem eorum ditionem continebunt.

Vide Viagium 1.

Viaticum, Iter, itineratio, Voyage. Fortunat. lib. 6. Poëm. 4 :

Deducit dulcem per amara Viatica natam.

Charta Jacobi Regis Aragon. ann. 1299 :

Pro Viatico, quod fecimus in Sicilia.

Occurrit in aliis apud Joan. Dametum in Hist. Regni Balearici pag. 203.

Viaticum, Pecunia, viaticum seu iter facienti necessaria, vel quæ in mercedem viatici conceditur. Bulla Leonis X. PP. apud Illustr. Fontaninum in Antiq. Hortæ pag. 492 :

Ne aliquid ultra quindecim ducatos : quos alias ex antiqua consuetudine pro hujusmodi visitatione pro expensis seu Viatico suo solvere consuevistis, ad solvendum pro dictis expensis seu Viatico astringi de cetero possetis. Pecunia viatica

dicitur in Chron. Farfensi apud Murator. tom. 2. part. 2. col. 624 :

Sed quoniam Viaticam pecuniam, utpote regulariter inopes, monachi minime habebamus. Viatique,

eadem notione frequenter usurpant Monachi. Conc. Constant. tom. 1. col. 683 :

Una et eadem vice et per eumdem nuncium ad eundem locum unum, de una tantum sicut de alia, æquale Viaticum seu bravium, et sic pecunias ultra debitum multas extorquent.

Statuta Mutin. rubr. 284. fol. 80 :

Si nuntius iverit extra civitatem ad capiendum aliquem, habeat... pro quolibet milliario unum imperialem pro suo Viatico.... Teneantur nuntii pignora quæ acceperint pro suis Viaticis dimittere in villa.

Viaticum, Sacra Eucharistia, quæ ægris ac morituris datur. S. Thomas part. 3. quæst. 73. art. 4 :

Hoc Sacramentum est præfigurativum fruitionis Dei, quæ erit in patria ; et secundum hoc dicitur Viaticum, quia hic præbet nobis viam illuc perveniendi.

Paschasius de Corpore et Sanguine Domini cap. 9. al. 19 :

Hoc mysterium nonnunquam Viaticum appellatur, quia, si quis illo fruitur in via, pervenit ad vitam, quam jam in se habet.

Capitul. Caroli M. lib. 7. cap. 101. 138. :

De his, qui recedunt de corpore, pœnitentia accepta, placuit sine reconciliatoria manus impositione eis communicare, quod morientis sufficit consolationi, secundum definitiones Patrum, qui hujuscemodi communionem congruenter Viaticum nominaverunt.

Joan. Abrinc. Episc. de Off. Eccl. :

Corpus Domini tripliciter dividat, quarum partium unam Sacerdos Calici immitens, Pax Domini, alta voce dicendo, protinus subdat secrete : Fiat commixtio corporis et sanguinis Domini nobis accipientibus in vitam æternam. Alia se, Diaconum, Subdiaconumque communicet, tertiam Viaticum, si opus fuerit in patena usque ad finem Missæ reservet ; tertiam, quæ remanet in altari, vocat sancta Ecclesia Viaticum morientis, etc.

Illud porro τὸ δεσποτιϰὸν ἐφόδιον dicitur in Concilio Nicæno cap. 13. Viaticum nostri itineris, apud Gaudentium Brixiensem tract. 2. Viaticum munus, in Epistola 1. Siricii PP. cap. 5. et in Epist. 1. et 7. Hincmari ex Labeanis. Viaticum Eucharistiæ, in Capitul. Caroli M. lib. 5. cap. 54. 118. :

Sacra Communio in Viatico,

in Lege Longob. lib. 1. tit. 30. § 15 Ludov. II. 3.

Viaticum, id est, viæ custodia,

in Canonibus Hibernicis lib. 2. cap. 16.

Typica salutiferi viatici stips,

apud Dudonem lib. 3. de Actis Norman. pag. 157.

Sacramentum progredientium, quod ideo Viaticum seu Eucharistia appellatur,

in Synodo Exoniensi ann. 1287. can. 1. Vide præterea Innocentium I. PP. Epist. 3. cap. 2. Gelasium capitulo 20. Gregor. M. lib. 7. Epist. 62. Concil. Arausic. I. can. 3. Vasion. sub Leone I. PP. can. 2. Carthag. IV. can. 77. Gerundense sub Hormisda can. 9. Arelat. II. can. 28. Agath. can. 15. Epaon. can. 36. Aurel. III. can. 6. Matisc. 1. can. 12. Lugdunense can. 3. Remense can. 9. Sarisberiense ann. 1217. can. 34. Gregor. III. Epist. 1. cap. 7. Amalar. lib. 3. de Eccl. Offic. cap. 35. Gropperum de Eucharistia pag. 434. 435. Gretserum in Muricibus Christianis pag. 67. 70. Henricum Valesium ad Eusebium lib. 6. cap. 44. etc.

Viaticum, Subsidium, auxilium quodvis. S. Irenæi vetus Interpres lib. 1. cap. 31. num. 4 :

Viatica quoque dabimus ad eversionem ipsorum, occurrentes omnibus sententiis secundum narrationis ordinem.

Viaticus, In via necessarius, vel delatus, vel in via sustentatus, in Gloss. Biblicis MSS. Anonymi ex Ugutione.