USAGIUM, Glossarium mediae et infimae latinitatis, Du Cange et al.

« Usagium » (par les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736), dans du Cange, et al., Glossarium mediae et infimae latinitatis, éd. augm., Niort : L. Favre, 1883‑1887, t. 8, col. 385b. http://ducange.enc.sorbonne.fr/VSAGIUM

USAGIUM, Usus, mos, Gall. Us et coutume : ita sæpissime appellantur Consuetudines municipales. Charta ann. 1284. apud Rymer. tom. 2. pag. 264 :

Regni antiquæ consuetudines approbatæ bonaque Usagia, quæ sacris canonibus non repugnant, illibata serventur.

Libertates Bellævillæ ann. 1233. apud Acher. tom. 9. Spicil. pag. 182 :

Similiter in Usagio et franchesia Bellævillæ continetur, quod, etc.

Mandatum Philippi Pulchri Reg. Franc. ann. 1302. apud Menester. Hist. Lugdun. pag. 85 :

Servando et custodiendo diligenter Usagia locorum et consuetudines approbatas.

Charta ann. 1329. ex Tabul. Eduensi :

Renunciantes etiam in hoc facto prædicti venditores..... omnibus aliis juribus, et legibus, Usagiis, consuetudinibus, etc. Usagia locorum,

in Chartul. S. Vandreg. tom. 2. pag. 1854. Regest. Episcopat. Nivern. ann. 1287 :

Usagium de securibus et de potariis et de lupercis solent valere xv. lib.

Vide in Usaticum.

P. Carpentier, 1766.

◊ Hinc Se mettre à bon Usaige, pro Agendi rationem emendare, in Lit. remiss. ann. 1426. ex Reg. 173. Chartoph. reg. ch. 545 :

Le suppliant depuis se mist à bon Usaige et achetoit du blé et le menoit vendre à Beauvais. Usuge,

pro Usage, Jus utendi silva aliena. Charta Margar. regin. Navar. ann. 1255. in Chartul. Campan. :

Et del Usuge en touz les bois de Derf, etc.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Usagium, Jus utendi aliqua re. Dicitur potissimum de nemorum usu, Gall. Droit d'usage. Charta ann. 1217. apud Lobinell. tom. 2. Hist. Britan. col. 197 :

Dedi eis.... boscum mortuum in foresta de Jugne ad Usagium domus de Beriaco.

Alia ibid. col. 389 :

Dono iterum et concedo dictæ abbatiæ in perpetuum totum Usagium plenarium habendum et capiendum libere et expedite per totam forestam meam.

Chartul. S. Vincentii Cenoman. fol. 71 :

Monachi S. Vincentii Cenomanensis habent in foresta sua de Pait Usagium suum ad opus domus suæ S. Leonardi,...... ad calefagium suum et ad omnia ædificia sua construenda et reparanda. Sine ullo censu et sine ullo Usage,

in Charta ann. 1096. ex Tabul. S. Victoris Massil. Inquisitio ann. 1268. ex Schedis Præs. de Mazaugues :

Item dixit quod vidit quod Guillelmus Castellus vendidit Rostagno de Margaidis Usagium et pasquerium prædicti territorii vaccis suis.

Consuetud. Cluniac. MSS. ann. 1301. ex Tabul. B. M. Deauratæ :

Nullus abbas, nullusque prior aut monachus...... habeat canes ad venandum, his dumtaxat exceptis qui in aliquibus suis locis usum et Usagium habeant venandi. Habebunt Usagium suum ad piscandum,

in Litteris ann. 1248. inter Ordinat. Reg. Franc. tom. 5. pag. 601. art. 17. Adde Mabill. tom. 3. Analect. pag. 583. et Hist. Harcur. tom. 4. pag. 1359. Vide Usuaria. Haltaus. Glossar. German. voce Echtwort, col. 252.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Usaigium, Eodem significatu. Charta Odonis Ducis Burgund. ann. 1216. ex Tabul. S. Benigni Divion. :

Et quicumque in castro edificaverit, de edificio suo voluntatem suam facere poterit, salva censa nostra de nemore de Pasquez. Concedo eis Usaigium in perpetuum ad quidquid eis fuerit necessarium.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Usatgium, Arvernica enunciatione, in Charta ann. 1285. apud Baluz. tom. 2. Hist. Arvern. pag. 135 :

Cum cæteris universis aysiis et Usatgiis, servitutibus, emolumentis, etc.

Occurrit rursum inter Instr. Gall. Christ. novæ edit. tom. 2. col. 145.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Usuagium, Pari intellectu. Bulla Honorii III. PP. ann. 1223. apud Lobinell. tom. 3. Hist. Paris. pag. 80. col. 1 :

Cum pratis, vineis, terris, nemoribus, Usuagiis et pascuis in bosco et plano, etc.

Eadem leguntur in Bulla Gregorii IX. PP. ann. 1234. apud Miræum tom. 2. pag. 1223. col. 2. Charta ann. 1228. ex Tabul. S. Richarii :

Super nemore illo quod dicitur Fagetum S. Richarii, in quo dicti homines Usuagium clamabant.

Alia ann. 1235. inter Instr. tom. 4. Gall. Christ. novæ edit. col. 206 :

Cum abbas et conventus S. Benigni Divionensis dicerent se habere Usuagium in nemoribus, etc.

Litteræ S. Ludovici Regis Franc. ann. 1236. ex Tabul. Montis Mart. :

Inquiri fecimus diligenter quale jus et quale Usuagium abbatissa et capitulum Montis Martyrum debebant habere in nemore nostro de Roberto.

Occurrit præterea apud

Ludewig. tom. 6. Reliq. MSS. pag. 447. Vide Foagium 2. et Laeya.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Usuagiarius, Qui in usu est rem aliquam agendi, maxime qui in silvis alienis usagium seu usum habet ad pascenda animalia vel ad ligna cædenda. Usagier de bois, in Consuetud. Meld. art. 177. Ducatus Burgund. art. 123. Andegav. art. 182. Cenoman. art. 200. Blesensi art. 225. Sedan. art. 306. Charta Theobaldi Blesens. Comit. ann. 1215. ex Tabul. Calensi pag. 170 :

Et in eadem foresta chaufagium suum ad unum somarium ubi alii Usuagiarii capient.

Charta S. Ludovici Reg. Franc. ann. 1254. tom. 2. Hist. Eccl. Meld. pag. 161 :

Ut ipsæ in propria foresta nostra Resti 50. porcos...... possint ponere et habere quiete et libere annuatim,...... salvo aliis Usuagiariis jure suo.

Charta Ægidii Abbatis S. Martini Tornac. ann. 1309. ex Tabular. S. Richarii :

Nos habebimus omnia alia asiamenta in prædictis pasturagiis, sicut Usuagiarii alii in prædictis locis tantummodo.

Hinc emendanda Charta Joannis Abbat. Ursi-campi ann. 1303. ex eodem Tabul. ubi Usugrarius perperam legitur pro Usuagiarius. Usager, in Chartul. Latiniac. fol. 210. v° :

Item les maretz..... esquelz les demourans ès villaiges de Trille-Bardou, etc. sont Usagers d'y pouvoir pescher à la main et à la caige et non autrement.

Vide in Usuaria.

les Bénédictins de St. Maur, 1733–1736.

Usagium, Tributum, vectigal, vel etiam servitium, quod domino ex usu et consuetudine debetur. Charta ann. 1150. tom. 1. Macer. Insulæ Barbaræ pag. 82 :

Accepimus in feodum a domino Girino abbate, et ab ecclesia Insulæ Barbaræ quicquid juris vel Usagii habebamus .... de pedesticum de Rochetaillia.

Charta Roberti Archiep. Lugdun. ann. 1231. apud Menester. Hist. ejusd. urbis pag. 99 :

E contrario dicti cives proponebant quod nec senescalcus, nec alius, brochum vini, vel aliquod Usagium habebat pro pretio vini augmentato.

Inquesta tom. 1. Hist. Dalph. pag. 20. col. 1 :

Tenet mistraliam loci de Venos,... et nescit cujus modi Usagium facere debeat domino Comiti, quod non fecit umquam aliquod.

Libertat. S. Georgii de Esperanchia ann. 1291. ibid. pag. 27. col. 1 :

Item burgenses....... possunt vendere aut dare cuicumque voluerint res et bona sua, solvendo tamen jura et Usagia consueta.

Charta alia ibid. pag. 134. col. 1 :

Debet recolligere et levare census et omnia Usagia in mistralia, et fideliter reddere domino.

Litteræ ann. 1275. inter Ordinat. reg. Fr. tom. 3. pag. 61 :

Quod consuetudines et Usagia quæ dicta Maria et vir suus ejus nomine, habent in castro seu villa prædictis et pertinentiis, in pedagiis, ledis ac Usagiis, leda panis et salis, etc.

Vide Usancia et Usaticum.